Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

5B020700- Аударма ісі мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрасытырушы: ф.ғ.д., ПМУ доценті К.К.Карімова

Аударма теориясы мен тәжірибесі кафедрасы

«5B020700- Аударма ісі» мамандығының күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналған

(қолы) (аты-жөні)

ГПФ оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20_ж. «_____»____________ №____ хаттама

Кәрімова Қамар Қабиденқызы - аударма теориясы мен практикасы кафедрасының доценті (дәріс, тәжірибелік сабақтары)

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы бас корпусында (Ломов 64 көшесі), 252 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 673631.

2 Пән туралы мәліметтер

Балама жазбаша аударма арқылы тіларалық қатынастар жагдайында баламалы жазбаша аударманы қамтамасыз ету үшін оқушылардың лингвистикалық және аудармашылық хабардарлығын қалыптастыру.

білім алушыларға жазбаша аударма ерекшеліктері, түрлері, кезеңдері және технологиясы туралы түсінік беру және бастапқы /соңғы мәтінді талдау, қайта түзу, редакциялау жөніндегі іскерлігін қалыптастыру.

• 
  аудармашылық қызметтің қазіргі жағдайдағы ерекшеліктерін;
  
• 
  жазбаша аударма түрлерінің жіктелуін;
  

- аудармашыға жазбаша аударма саласында қойылатын талаптарды.

- түпнұсқа мәтінің талдау, аудармашылықтың стандартқа сәйкес және стандартка сәйкес емес мәселелерін анықтау, әр түрлі аудармашылық өзгертулер қолдана отырып, оларды шешудің тәсілдерін таңдау;

- лексикалық, грамматикалық, стилистикалық өзгерту жүйесін бастапқы мәтінді тілдік қайта қүру қүралы ретінде пайдалану;

- бастапқы мәтін авторының түпкі ойы және өзге тілді алушыға бейімдеу негізінде қайта түзу.

Бұл курсты оқудан бұрын өтілген жэне онымен байланысты пәндер тізімі: Тіл біліміне кіріспе, Мәдениеттану, Әлеуметтану, Тілдің практикалық курсы, Тіл теориясының негіздері, Мамандыққа кіріспе, Әлем әдеби және аударманың жалпы мәселелері, Аударма теориясы.

Студенттер меңгерген білімдері мен іскерліктерін оқу және кәсіптік практикадан өту кезіндегі аудармашылық қызметтерін атқару барысында, сонымен қатар дипломдық жұмыс жазу барысында іс жүзінде қолдана алады.

Сөйлемді талдау. Аударма процесінде күрылымын таңдау. Шетел және ана тілдеріндегі күрылымдардың түрлік пішіндік және қызметтік сәйкестері. Грамматикалық қүрылымдарды берудің қызметтік қағидасы. Аударма процесіндегі грамматикалық өзгерістер: күрылымның толық және ішінара өзгеруі, сөздер ретінің өзгеруі, сөз таптары мен сөйлем мүшелерінің ауыстырылуы.

Сөз мағынасы және аударма. Сөздің мағыналығы және сөз мағынасының бөлшектелмеуі, ана тілі мен шет тілінде сөз бірліктерінің мазмүны мен келемінің сай келмеуі. Жалпы есімдер мен географиялык атауларды, баспасөз орындарының атауларын беру ерекшеліктері. Көп мағыналы сөздердің лексикалық-семантикалык варианттары және оларды контекстке сәйкес таңдау. Сөз аудармасы және контекст.

Автордың түпкі ойына аудармашының салыстырмалы талдау жасауы. Мәтіншілік байланыстарды талдау. Сипатталған оқиғалардың, жағдайлардың әрекет етуші түлғалардың авторлық түжырымдамасын беру. Аудармашының өзіндік жүйелі мәтін түжырымдамасын қалыптастыру қажеттігі. Бір ғана шығарманың әр түрлі аудармашылар жүзеге асырған аудармаларын авторлық түжырымдаманы әр түрлі аудармашылық түсіндірмелер түрғысынан алып, қарастыра талдау.

Аударма тілден тысқары факторларды ескеру: туындыны жасаудың дәуірдің және автор жекетүлғасының жағдайлары, сипатталатын оқиғалар мен жағдаяттар туралы қосымша мәліметтер. Шетел және ана тілдеріндегі мәтінді қабылдаушылардың этномәдени өзгешеліктерін ескеру. Әр түрлі мәтіннің тындаушыларға тигізетін әсерінің айырмашылықтары. Мәтін аудармасының қабылдаушының ықтимал категориясына байланысты және ол үшін үйреншікті мәтінді қабылдауға қойылатын талаптарға сәйкес қоршаған ортаға бейімделуі.

Оқу үрдісіне қатысу сабақта болып, талқылаулар мен топтың жұмысына белсене араласуды білдіреді. Жұмысқа қатысу сапасы санынан маңыздырақ. Сабақта тәртіп бұзу айып салумен жазаланады. Дәлелді себепсіз немесе алдын ала ескертусіз сабаққа кешігу- минус 2 балл.

Сабақты босатқаны үшін мынандай себептер белгіленген:

• 
  дәріске сабаққа дәлелді себепсіз босатсаңыз, қатысуға берілген 15 баллдан айырыласыз;
  

- әрбір орындалған ОСӨЖ сабақ үшін максималды балл-әр сабақтан 5 балл.

Тапсырмалардың барлығы көрсетілген мерзімде орындалуға тиіс. Үй тапсырмасын орындамау рейтинг баллыңызға әсер етеді, әрбір семинарлық сабаққа міндетті түрде дайындалу керек, себебі ол рейтингті есептегенде жалпы баллыңызға әсер етіп, семестрде 8 балл.

Дәлелді себеппен (оқытушының қарауына қарай) бақылау шараларын өткізу кезінде болмасаңыз, мен белгілеген уақытта одан өту мүмкіншілігі беріледі. Керісінше жағдайда “0” балл аласыз.

Семестрде екі межелік бақылау көзделген. Межелік бақылау тест түрінде өткізіледі, оны дұрыс орындағаныңыз үшін 25-30 балл ала аласыз. Бақылау өтілген блоктардың материалында жүргізіледі.

Қорытынды емтихан жазбаша өткізіледі. Барлығы 100 баллмен

(ең жоғары) бағаланады.

Бақылау іс-шараларының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг

1. 
   Алексеева И.С. Профессиональный тренинг переводчика.-С.П., 2001г.
   
2. 
   Комиссаров В.Н., Кораллова А.Л. Практикум по переводу с английского на русский.-М., 1990г.
   
3. 
   Казакова Т.А. Практические основы перевода.-С-П., 2003г.
   
4. 
   Қ.Қ.Кәрімова. Коркем аударма практикум, Павлодар, 2010
   

5. 
   Казакова Т.А. Практикум по художественному переводу.-С-П., 2003г.
   
6. 
   Чужакин А., Палажченко П. Мир перевода.-М., 1997г.
   
7. 
   Дмитриева, Кунцевич. Курс перевода английского языка.