Прозалық шығармаларды талдау
Тақырыбы
Тобы:ПМНО-20-1у
Студент:Қаблан Аяжан
Жоспары:
1.Шығарма мазмұны.
2.Мәтіндегі құбылту, фигураның түрлері.
3. Шығарманы сөздік құрамына талдау.
4.Шығарманы бөлімге бөлу, ат қою.
5.Бастауыш сыныпта прозалық шығармаларды оқытудың ерекшеліктері
Проза әңгіме, новелла, повесть, роман, эпопея түрінде келеді. Повесть – ұзақ әңгіме. Эпопея бірнеше томнан тұрады. Прозада тура мінездеу, жанама мінездеу, салыстырмалы мінездеу болады. - Проза әңгіме, новелла, повесть, роман, эпопея түрінде келеді. Повесть – ұзақ әңгіме. Эпопея бірнеше томнан тұрады. Прозада тура мінездеу, жанама мінездеу, салыстырмалы мінездеу болады.
- Прозалық шығармалардың үлкенді-кішілі формасының қайсы-сында болмасын сюжет те, композиция да бар. Өйткені олар оқиғаға құрылады. Ал поэтикалық шығармалардың бәрінде бірдей сюжет бола бермейді. Сондықтан прозалық шығармаларды новелла, әңгіме, романдарды талдағанда, оның сюжеті мен композициясына арқа сүйемей, ондағы кейіпкерлерге мінездеме беру мүмкін емес. Образ эволюциясы, образ композициясы көркем туындының сюжеттік композициялық желісінде бой көрсетеді.
-
- Көркем әдебиет тілінің 2 түрлі болады:
- Еркін құрылыстағы тіл, яки проза тілі
- Поэзия тілі.
-
-
-
-
Оқушыны көркем мәтіннің оқу түрлеріне дағдыландыру керек. Көркем мәтінді оқу түрлерін былайша жіктеп ажыратуға болады.
3) іштен оқу немесе өздік оқу. Іштен оқудың оқушыны жеке, өз бетімен жұмыс істеуге баулудағы маңызы ерекше зор. Ойлану, өз бетімен іздену, жауап табу, дербес белсенділігін арттырудағы іштен оқудың атқарар рөлінің ерекше екендігі;
1) көркем мәтіндегі жазушы ойын мұғалім көмегімен аңғара оқу. Оның мән-мағынасын тұшына, түсіне оқу. Қиын, түсініксіз образды, айшықты сөздерді ұғына оқу, яғни лингвистикалық түсіндірмелі оқу;
4) рөлге бөліп оқу. Рөлге бөліп оқу таным белсенділігі, қызығушылығын арттыруда, қабілеттерін дамытуда, сабақтың эмоциялық, психологиялық мәнін нәрлендіруде пайдалы;
2) таңдап оқу. Белгілі мақсатпен қойылған сұрақтарға жауап іздеп, тіл көркемдігін дәлелдеу, портрет, пейзаж, образды табу;
Поэзиялық және прозалық шығармаларды әдеби талдау
Эпитет
|
Көз алдына елес-тетеді.
|
Суық, дымқыл, жалпақ, жуан
|
Теңеу
|
Бір нәрсені екінші нәрсеге теңестіреді
|
Дауылпаз, найзағайдай
жарқылдайды.
|
Троп
|
Бұра сөйлеу, бұрылыс,
бұрмалап айту.
|
Абайдың шығармасын
оқыдым деудің
орнына Абайды оқыдым.
|
Метафора
|
Екі нәрсенің ұқсастығын
ауыстырып айту
|
Бала жүрек-бала бауыр
|
Кейіптеу
|
Жансызды жанды қылып
айтады.
|
Басқан жері сықырлап келіп қалды (қыс, аяз)
|
Талдау (анализ) - көркем шығарманы тексергенде қолданылатын тәсіл. Шығарманы әр қырынан алып карастырып, оның қасиет ерекшелігін, жеке бөлек-бөлшектеріне тән өзгеше сипат белгілерді арнайы зерттеп, танып-білу. Айталық, шығарманы идеялық мазмұн, тақырыпты баяндау ерекшеліктері тұрғысынан, немесе, сюжеттік, композициялық құрылысы, жанрлық сипаты жағынан талдауға болады. Сондай-ақ, кейіпкерлердін характерін бейнелеу принциптері тұрғысынан, сөздік, тілдік кұралдарды пайдалануы, егер поэзиялық шығарма болса ырғактык интонациялық өзгешеліктері, әр түрлі шумақ, тармақ, ұйкастарды қолдану жағынан талдауға болады. Шығарманы осындай бірнеше қырынан тексергенде жеке ерекшеліктердің өзіндік сипат белгілерін де олардың бір-бірімен байланысында аңғаруға мүмкіндік бар.
Әңгімелеуге үйретуде мыналарды ескеру қажет:
1. Балалардың қойылған сұраққа дұрыс, толық жауап беруі.
2. Мұғалім қолданған күрделі сөйлемдерді қайталатқызу.
3. Өздеріне сөйлемдер құрату.
4. Сөйлемге қажетті сөздерді ойлап тауып айтуға үйрету.
5. Сөз жасау, сөзге түрлі жалғау-жұрнақтар қосып айтуға үйрету.
6. Суретті көрсете отырып және суретсіз (белгілі оқиға) әңгіме құрату.
Қазіргі кездегі бастауыш сынып
оқушыларын оқытудағы жаңа
өзгерістерге бет бұру үшін
мынадай талаптарды ескеру керек
Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық
қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу
Өзіндік жұмыс түрлерін
орындай алу
Шығармашылық іс - әрекетіне
және үнемі ізденісте болуына
жағдай тудыру,
Баланың жеке қасиеттерін ашу
арқылы тәрбиелей отырып,
танымдық қабілеттерін қалыптастыру,
Ақпараттық технологияларды
меңгерту
Ойлау мүмкіндігінің
ең жоғары деңгейіне жеткізу
Оқиға картасы
Оқиға, сурет
Арман мен Нұрлан ауылға келіп көмектескені
Балалар балапанды тауып алуы
Балалардың қамқорлығы
Оқиға, сурет
Оқиға, сурет
Достарыңызбен бөлісу: |