Практикалық қажеттіліктен туындайтын көптеген есептерде зерттелінетін экономикалық көрсеткіштер әртүрлі факторлардан тәуелді болуы мүмкін. Көптеген факторларға сандық сипаттамалары жоқ, олардың тек сапалық әсері болады. Мысалға экономикалық көрсеткіш ретінде жұмыс өнімділігін қарастырсақ, онда цехтағы еңбекті ұйымдастыру – осы көрсеткішке әсерін тигізетін сапалық фактор олардың зерттелініп отырған сандық сипатты белгіге (экономикалық көрсеткішке) әсерінің бар-жоғын тексеру үшін дисперсиялық талдау деп аталатын статистикалық тәсіл қолданылады. Сапалық факторлардың санына қарай бір факторлы, екі факторлы, т.с.с. дисперсиялық талдау ұғымдары енгізіледі.
Бұл жағдайда зерттелініп отырған Х сандық сипатты белгісіне бір ғана сапалық фактордың әсерінің бар-жоғы тексеріледі. Сапалық фактордың m деңгейінің әрқайсысында сандық сипатты белгінің байқалған мәндері сынақ арқылы анықталады. Сонымен, мынадай шамалар анықталады:
а) Сандық сипатты белгінің байқалған мәндері
б) Байқаулардың жалпы саны
в) Группалық орташалар
Достарыңызбен бөлісу: |