ПОӘК 042-18-28.1.08/01-2014
|
____ 2014 жылғы №1 басылым
|
беттің беті
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3-деңгейлі СМЖ
құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18-28.1.08/01-2014
|
ПОӘК «тіл біліміне кіріспе» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар
|
______2014 жылғы
№ басылым
|
5В011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
5В 012100 Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті мамандығына арналған
«Тіл біліміне кіріспе»
ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ
2014
КІРІСПЕ
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының доценті, ф.ғ.к. Әбікенов Мұхит Төкенұлы
_____________ «___» ___________20___ жыл.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақ тілінің теоиясы мен әдістемесі кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.
Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.
2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.
Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20 ___жыл.
ОӘК төрағасы _________________Искакова Г.К.
4 «____» __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ
Мазмұны
1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5 Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
«Тіл біліміне кіріспе» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В011700- Қазақ тілі мен әдебиеті және 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандықтарының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Тіл біліміне кіріспе» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының 3.08.275-2006 бекітілген ҚР МЖМБС мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;
- СТУ 042-СГУ-5-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
«Тіл біліміне кіріспе» пәні бойынша студенттер сабақты ұйымдастыру жолдарын меңгеріп, мазмұныны айқындап, сабақ өткізу әдістемелерін меңгереді. «Тіл біліміне кіріспе» жоғары оқу орындарына қойылатын талаптар тұрғысынан ғылыми негізде және жылдар бойғы жинақталған бай іс-тәжірибелік нәтижелер мен әдістемелік тұжырымдар ескеріле отырып оқытылады. Сонымен қатар, қазақ тілінің оқытылу жүйесі, ерекшелік сипаттары көрсетіледі.
3.2 Осы курстың мақсаты:
«Тіл біліміне кіріспе» – филологтарды лингвистикалық пәндерге дайындаудың алғашқы баспалдағы. «Тіл біліміне кіріспе» курсының басты мақсаты – тіл білімінің негізгі ұғымдар жүйесімен және тілдік терминдермен таныстыру, тілдің құрылымдық, жүйелік, танымдық болмысы, мәні жайлы түсінікті қалыптастыру және де студенттерді тілдік талдау дағдысымен қаруландыру болып табылады.
«Тіл біліміне кіріспе» курсы қазақ филологиясының студенттері үшін өз ана тілінің (қазақ тілінің) құрылымын, мәнбілерін ғылыми терең түсінуге, ана тілінің туыс емес тілдермен типологиялық ұқсастықтарын салыстыруға мүмкіндік береді.
3.3 Курстың негізгі міндеттері:
Курстың теориялық бөлімінде тіл білімінің ғылым ретінде танылуы, тіл білімінің ғылымдар арасында алатын орны, басқа ғылым салаларымен байланысы, тіл білімінің зерттеу әдістері жайлы мәліметтер беру, тілдің мәні мен қызметі жайлы, тілдің шығуы мен дамуы жайында, тілдің лексика, грамматика, фонетика салалары жайлы түсінік беру.
Тәжірибелік сабақтар теориялық материалдарды меңгеруді қамтамасыз етеді, студенттер тілдің әр түрлі субстантивтік және реляциялық мағына элементтерін ажырата білу және топтастыра білу дағдысын меңгеруі тиіс.
3.4 Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
Қазақ тілі білімінің қалыптасу, даму кезеңдері жайлы мағлұмат алады;
- алған білімдерін практикада қолдана білу;
- сөйлеудің негізгі әдістерін меңгеру керек;
- теориялық талдау жасай алу;
- сөйлеу мәдениеті тарихының даму және қалыптасу сатылары, бағыттары және концепция мәселелерін түсіну;
- өзіндік пікір айта алу;
- негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.
3.5 Курстың пререквизиттері:
Қазіргі қазақ тілі 3.6 Курстың постреквизиті:
«Жалпы тіл білімі», «Қазақ әдеби тілінің тарихы», «Қазіргі қазақ тілі» «Сөзжасам».
Кесте 1
Курс
|
Семестр
|
Кредит саны
|
Дәріс
|
Тәжіри
белік
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Бақылау формасы
|
1
|
2
|
3
|
30
|
15
|
22,5
|
67,5
|
135
|
емтихан
|
4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)
Кесте 2
Тақырыптардың атауы мен мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтары
|
Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары.
|
2
|
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы; оның методологиялық негізі.
|
2
|
Тілдің қоғамдық мәні, қызметі, тіл және ойлау , тіл және сөйлеу.
|
2
|
Тілдің тарихи дамуы.
|
2
|
Фонетика эәне фонология мәселелері. Тіл дыбыстары, оның түрлері.Орфоэпия.
|
2
|
Жазудың шығуы мен даму кезеңдеру. Орфография мәселесі
|
2
|
Лексикология және оның салалары. Полисемия, синонимия, антонимдік құбылыстар. Сөздік құрам.
|
2
|
Сөзжасам және грамматика мәселелері
|
2
|
Грамматикалық мағынаның берілу түрлері мен тәсілдері
|
2
|
Сөз таптары және олардың ұстанымдары
|
2
|
Сөйлем және сөз тіркесі мәселелері
|
2
|
Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем
|
2
|
Тілдердің классификациясы. Салыстырмалы тарихи әдіс.
|
2
|
Тілдердің генеологиялық классификациясы.
|
2
|
Тілдердің морфологиялық классификациясы
|
2
| |
2
|
Практикалық сабақтар
|
Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары.
|
1
|
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы; оның методологиялық негізі.
|
1
|
Тілдің қоғамдық мәні, қызметі, тіл және ойлау , тіл және сөйлеу.
|
1
|
Тілдің тарихи дамуы.
|
1
|
Фонетика эәне фонология мәселелері. Тіл дыбыстары, оның түрлері.Орфоэпия.
|
1
|
Жазудың шығуы мен даму кезеңдеру. Орфография мәселесі
|
1
|
Лексикология және оның салалары. Полисемия, синонимия, антонимдік құбылыстар. Сөздік құрам.
|
1
|
Сөзжасам және грамматика мәселелері
|
1
|
Грамматикалық мағынаның берілу түрлері мен тәсілдері
|
1
|
Сөз таптары және олардың ұстанымдары
|
1
|
Сөйлем және сөз тіркесі мәселелері
|
1
|
Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем
|
1
|
Тілдердің классификациясы. Салыстырмалы тарихи әдіс.
|
1
|
Тілдердің генеологиялық классификациясы.
|
1
|
Тілдердің морфологиялық классификациясы
|
1
|
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 Тіл мен ойлаудың өзара қатынасының кұрделілігі. (конспект).
5.2 Тіл мен сөйлеудің қарым-қатынасы. (конспект)
5.3 Терминологияның маңыздылығы. (конспект)
5.4 Табу мен эвфимезимдердің айырмашылығы мен ерекшеліктері (конспект).
5.5 Топонимиканың мақсаттары мен міндеттері (конспект).
5.6 Ономастиканың зерттеу нысаны мен мақсаттары, міндеттері (конспект).
5.7 Сөздердің морфемдік құрылымының тарихи өзгерістері. (конспект)
5.8 Синтагматика мен парадигматика – тілді жүйелі түрде зерттеулердің аспектілері. (конспект)
5.9 Коммуникативтік бірліктердің қалыптасуы (конспект).
5.10 Қазіргі жазудың ұстанымдары (конспект).
5.11 Тілдің әлеуметтік саралануы. (конспект).
5.12 Тілдің территориялық саралануы. (конспект).
5.13 Ұлттық тіл – тарихи әлеуметтік категория. (реферат)
5.14 Тілдердің тоғысу процесі. (конспект).
5.15 Қостілділік мәселелері. (реферат)
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте 3
Дәріс сабағының
тақырыбы
|
Семинар сабағының тақырыбы
|
Көрнекі құралдар, плакаттар, лаборатория-лық стендтер
|
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
|
Бақылау түрі
|
1
|
2
|
4
|
5
|
6
|
Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары.
|
Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары.
|
Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар
|
Сөздіктермен жұмыс
|
Жазбаша, ауызша
|
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы; оның методологиялық негізі.
|
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы; оның методологиялық негізі.
|
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
|
Тілдік таңбаларға сипаттама беру
|
Жазбаша, ауызша
|
Тілдің қоғамдық мәні, қызметі, тіл және ойлау , тіл және сөйлеу.
|
Тілдің қоғамдық мәні, қызметі, тіл және ойлау , тіл және сөйлеу.
|
Дәріс тезисі, слайд
|
Диалектология-лық сөздікпен жұмыс
|
Жазбаша
|
Тілдің тарихи дамуы.
|
Тілдің тарихи дамуы.
|
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
|
Фразеологиялық сөздікпен жұмыс
|
Ауызша
|
Фонетика эәне фонология мәселелері. Тіл дыбыстары, оның түрлері.Орфоэпия.
|
Фонетика эәне фонология мәселелері. Тіл дыбыстары, оның түрлері.Орфоэпия.
|
Дәріс тезисі кесте слайд түрінде
|
Тілдік белгілерді ажырату.
|
Ауызша
|
Жазудың шығуы мен даму кезеңдеру. Орфография мәселесі
|
Жазудың шығуы мен даму кезеңдеру. Орфография мәселесі
|
Дәріс тезисі таблица слайд түрінде
|
Үлестірмелі карточкамен жұмыс
|
Ауызша
|
Лексикология және оның салалары. Полисемия, синонимия, антонимдік құбылыстар. Сөздік құрам.
|
Лексикология және оның салалары. Полисемия, синонимия, антонимдік құбылыстар. Сөздік құрам.
|
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
|
Тест тапсырмалары-мен жұмыс
|
Жазбаша
|
Сөзжасам және грамматика мәселелері
|
Сөзжасам және грамматика мәселелері
|
Дәріс тезисі, мысалдарды ноутбуктан көрсету
|
Картотека теру
|
Жазбаша
|
Грамматикалық мағынаның берілу түрлері мен тәсілдері
|
Грамматикалық мағынаның берілу түрлері мен тәсілдері
|
Дәріс тезисі, кесте-слайд
|
Психологиялық оқулықтармен жұмыс
|
Ауызша
|
Сөз таптары және олардың ұстанымдары
|
Сөз таптары және олардың ұстанымдары
|
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
|
Сөздікпен жұмыс
|
Ауызша
|
Сөйлем және сөз тіркесі мәселелері
|
Сөйлем және сөз тіркесі мәселелері
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Үлестірме карточкамен жұмыс
|
Жазбаша
|
Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем
|
Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем
|
Дәріс тезисі
|
Кестені толтыру
|
Жазбаша
|
Тілдердің классификациясы. Салыстырмалы тарихи әдіс.
|
Тілдердің классификациясы. Салыстырмалы тарихи әдіс.
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Үлестірмелі карточкамен жұмыс
|
|
Тілдердің генеологиялық классификациясы.
|
Тілдердің генеологиялық классификациясы.
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Сөздікпен жұмыс
|
Жазбаша
|
Тілдердің морфологиялық классификациясы
|
Тілдердің морфологиялық классификациясы
|
Дәріс тезисі, кестені слайд негізінде
|
Тест сұрақтарына жауап беру
|
Жазбаша
|
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-Кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
|
Саны
|
Студенттердің саны
|
Қамтамасыз ету пайызы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А.,1973,1977,1993
|
20
|
20
|
100%
|
Қалиев Б. Тіл біліміне кіріспе А.,1997
|
7
|
11
|
95%
|
Хасенов Ә. Тіл білімі А.,1996
|
6
|
6
|
100%
|
ӘДЕБИЕТТЕР
8.1. Негізгі әдебиеттер:
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А.,1973,1977,1993
Байтұрсынов А., Тіл- құрал. Қызылорда, 1925
Баранникова Л.И. Введение в языкознание. Саратов, 1973
Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков М.,1969
Головин Б.Н. Введение в языкознание Москва,1977,1980
Кодухов В.И. Введние в языкознание М.,1979,1987
Қалиев Б. Тіл біліміне кіріспе А.,1997
Қордабаев Т. Тілдің структуралық элементтері. А.,1975
Хасенов Ә. Тіл білімі А.,1996
8.1.2.Қосымша әдебиет
Аманжолов А.С. Қазақша-орысша лингвистикалық терминдер. А.,1997; Түркі филологиясы және жазу тарихы. А.,1996
Айтбайұлы Ө. Қазақ сөзі. А.,1997
Айғабылов А. Қазақ тілінің морфонологиясы. А.,1995
Аралбаев Ж. Вокализм казахского языка А.,1970, Қазақ фонетикасы бойынша этюдтер. А.,1988
Ахметов Ә. Түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдер.А.,1995
Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. А.,1996
Байғұтов М. ЭВМ және тіл білімі // қазақ әдебиеті, 1986 14 наурыз.
Белл Р. Социолингвистика. М.,1980
Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы С. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы.
Вайнрайх У. Языковые контакты, Киев,1979.
Выготский Л.С. Мышление и речь. М.,1996
Вопросы терминологии . М.,1961.
Горелов И.Н. Разговор с компьютером. М.,1987
Джунусбеков А. Гласные казахского языка А.,1979, Сингармонизм в казахском языке, А.,1985
Джанузаков Т. Очерк казахской онамастики. А.,1982
Досқараев Ж. Қазақ тілінің жергілікті ерекшеліктері. А.,1955.
Қазақ ономастикасының мәселелері. А.,1986
Қайдаров Ә. Қазақ терминологиясына жаңаша көзқарас. А.,1993
Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің қалыптасу , даму жолдары. А.,1987
Морозов В. , Ежова Л. Алгоритмические языки.М.,1975
Мырзабеков С. Қазіргі қазақ тілі фонетикасы. А.,1997
Жұбанов Қ. Қазақ тіліжөніндегі зерттеулер. А.,1999
Жирмунский В. Национальный язык и социальные диалекты Л.,1936
Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің сипаты. А.,1998
Исаев М. Язык эсперанто. М.,1981
Истрин В.А. Возникновение и развитие письма. М.,1969
Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А.,1995
Социальная и функциональная дифференциация языков. М.,1977
Сулейменова Э. Основы контрастивной лингвистики. А.,1996
Мурат В. Введение в языкознание . Изд. 4 М.,1973
Язык и мышление М.,1967
Достарыңызбен бөлісу: |