ПоәК 042-18-11 20. 54/03-2014 Баспа №2 29. 08. 2014

Конденсациялы манометрлік термометрлер

жүктеу 1,07 Mb.

бет	24/27
Дата	14.11.2018
өлшемі	1,07 Mb.
	#19299

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 27

Дәріс 10. Термоэлектрлі термометрлер Дәріс сабағының құрылымы: 10.2.1 Негізгі түсініктер мен жұмыс істеу принциптері
10.2.4 Термоэлектродты материалдар және термопара типтері 10.2.5 Термопара сигналдарын өлшеу құралы 10.2.1 Негізгі түсініктер мен анықтамалар

10.3.7 Конденсациялы манометрлік термометрлер
Мұндай термометрлерде манометрлік зат ретінде тез қайнайтын сұйықтық (пропан, этил спирті, ацетон, толуол, хлорлы метил және т.б) пайдаланылады. Өлшеу шегі -50÷600°С-қа дейін. Арнайы дайындалған термометрлер өте төмен 0,8 К температураларды өлшеуде пайдаланылады. Компенсациялы манометрлік термометрлердің әрекеті қаныққан бу қысымы мен температураның өзара тәуелділігіне негізделген.

Термометрлердің термобаллонның бөлігі (әдетте, көлемінің 70-75%) конденсатпен толтырылып, оның жоғарғы жағында, яғни конденсат үстіндегі капилляр мен манометрлік түтікте пайдаланылатын жұмыстық заттың қаныққан буы болады.

Конденсациялы манометрлік термометрлердің әрекеті қаныққан бу қысымы мен температураның өзара тәуелділігіне негізделген. Өлшенетін ортаның температурасын арттырғанда термобаллонлағы сұйық буланады да, ол терможүйедегі қаныққан будың қысымының өзгерісіне әкеледі, соның нәтижесінде беріліс механизмі арқылы бос ұшы стрелкаға жалғанған манометрлік серіппе деформацияланады. Уақыттың берілген мезетінде стрелка өлшенетін температураның мәнін көрсетеді.

Конденсатты термомтерлерде шкала бірқалыпты болмайды, бұл конденсаттың қаныққан буының қысымы өзгерісі мен температура арасындағы бейсызықты тәуелділікпен түсіндіріледі.

Дәріс 10. Термоэлектрлі термометрлер

Дәріс сабағының құрылымы:

10.2.1 Негізгі түсініктер мен жұмыс істеу принциптері

10.2.2 Термопара сымына өлшеу аспабын қосу

10.2.3 Ұзартатын (компенсационды) термоэлектронды өткізгіштер

10.2.4 Термоэлектродты материалдар және термопара типтері

10.2.5 Термопара сигналдарын өлшеу құралы

10.2.1 Негізгі түсініктер мен анықтамалар

Термоэлектрлі термометрлермен температураларды өлшеу (термоэлектрлі түрлендіргіштер, ТЭТ) термопара ұштары өзара дәнекерленген екі әртекті А және Б өткізгіштерден тұрады. Қосылыс нүктелерінің әртүрлі температурасында, яғни термопара ұштарындағы температура айырымы артқан кезде термопара тізбегінде өсетін ЭҚК-і пайда болады. 1821 жылы неміс физигі Т. Зеебек ашқан бұл құбылыс термоэлектр эффектісі деп аталады.

Термопараны түзетін өткізгіштер термоэлектродтар деп аталады. Олар әдетте металдан және олардың қорытпаларынан жасалады. Термопара ұштары өзара дәнекерленген екі әртекті А және Б өткізгіштерден тұрады (сурет 10.2.1.1).

сурет 10.2.1.1 Термопара контурының сұлбасы

Мұндай өткізгіштер термоэлектродтар деп аталады, олардың байланысқан жері – дәнекер. Өлшенетін ортаға батырылатын,

температурасындағы дәнекер жұмысшы деп аталады, екінші дәнекер

еркін деп аталады. Егер термопараның бір дәнекерінің

температурасын тұрақты қалдырып (қоршаған ортаның температурасына жуық), келесі дәнекерін қыздырса, онда туатын термоЭҚК-і мен қыздырылған ұшының

темпераиурасы арасында айқын тәуелділік байқалады. Демек термопара

температураның өзгерісін ЭҚК-нің өзгерісіне түрлендіреді.

Термотоктың пайда болуы келесілермен түсіндіріледі: әртекті материалдардан жасалған екі өткізгіштің бірдей қыздырылған ұштарын жалғау кезінде, екіншіге қарағанда біріншісінде бірлік көлемдегі еркін электродтар мөлшері көп, соңғысы бірінші өткізгіштен екіншіге көп мөлшерде диффундировать. Осы жағдайда бірінші өткізгіш оңмен зарядталады, ал екіншісі теріспен. Осы жағдайда өткізгіштердің түйіндерінде пайда болған электр кеңістігі диффузияға қарсы тұрады, нәтижесінде термоЭҚК-і туындайды.

жүктеу 1,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 27