Қорғаныс ғимараттарын толтыру және оған келіп-кету тәртібі
Қорғаныс ғимаратына келген адамдарда жеке қорғаныс құралдары (газқағар, респиратор, мақта-мата таңғышы), екі тәулікке жететін азық-түлік қоры, ауыз суы қоры, тазалық бұйымдары, ең қажетті жеке заттар мен құжаттар болуға тиіс.
Паналаушылар комендант пен қызмет көрсету тобының жеке құрамының өкімін мүлтіксіз орындауға, ғимараттағы тәртіпті сақтауға тиіс. Қажетсіз ғимарат ішінде жүруге, шулауға, темекі тартуға рұқсатсыз керосин шамын, май шамды, электр жарығын инженерлік агрегаттар мен тораптарды қосу мен ажыратуға, панахана аспаптарын, мүлігімен жабдықтарын рұқсатсыз алуға, белгіленген жерге тамақ қалдықтарын тастауға, коменданттың рұқсатынсыз азық-түлік пен ауыз суына тыйым салынады. Бірінші кезекте балалар мен қарт адамдар демалады. Онда сұхбаттар, дауыстап оқу, радио хабарларын тындау ұйымдастырылады.
Жеке қорғаныс құралдары
Тыныс жолдарын қорғау құралдары
Жеке қорғаныс құралдары тыныс жолдарын, көзді және тері жамылғыларын УЗ, ӘКУЗ буынан, тамшыларынан және аэрозольдерден, сондай-ақ радиоактиі шаңның, ауру тудырғыш микробтар мен токсиндердің түсуінен қорғайды. Олар тыныс жолдарын және теріні қорғау құралдары болып жіктеледі.
Тыныс жолдарын корғау кұралдарына газқағарлар, респираторлар, мақта-мата таңғыштары мен шаңнан қорғайтын маскалар, сондай-ақ оқшаулағыш газқағарлары жатады. Сүзгілік газқағарлардың жұмыс істеу принциптері: ластанған ауаны жұтқан кезде ол сүзгіш-жұтқыш қорапқа түседі, сонда тазаланған соң үстіңгі бөліктің астына және тыныс алу мүшелеріне түседі ауа қорапшаны айнала өтіп үстіңгі бөліктен үрленген кезде сыртқы шығады. Бумен газды жұту адсорбция, хемосорбция және катализ арқылы, ал түтін мен туманды (аэрозольді) жұту сүзу арқылы жүргізеді.
Х алықты қорғау үшін ГП-5 (ГП-5М), ГП-7 (ГП-7В, ГП-7ВМ) және ГП-4у газқағары қолданылады (1 сур.). ГП-5 газқағары адамның тыныс жолдарын, көзін және бетін радиоактивтік, улағыш, әсері күшті улы заттардан қорғауға арналған (2 сур.). Ол сүзгілік-жұтқыш қорапшамен алдынғы беттен (шлем-маска) тұрады. Шлемнің қажетті өлшемін тандау үшін 63 см дейінгі нөлдік өлшем алынады, 63,5-тен 63,5 см дейін – бірінші, 66-дан 68-ге дейін – екінші, 68,5-тен 70,5 см дейін – үшінші, 71 см бастап одан жоғары – төртінші. Өлшем масканың төменгі бөлігіңде көрсетіледі.
1 сурет - Сүзгілік газқағарлар
2 сурет - ГП-5 газқағары
ГП-7 газқагары – ең соңғы, ең жаңа үлгілердің бірі (3 сур.). Газқағардың алдыңғы бетін үш өлшеммен әзірлейді. ГП-7-ні ГП-5-пен салыстырғанда пайдалану және физиологиялық көрсеткіштері бойынша бір қатар артықшылығы бар. Сүзгілік-жұтқыш қорапша қарсылығының азаюы тыныс алуды жеңілдетеді. Тәуелсіз обтюратор берік қымталуды қамтамасыз етеді және сонымен қатар алдыңғы бетте газқағардың басқа қысымын азайтады. Тыныс алу қарсылығының және басқа қысымның төмендеуі газқағарды кию уақытын ұзартуға мүмкіндік береді. Оны 60-тан асқан қарт адамдар, сондай-ақ өкпесі мен жүрек-тамыр сырқатына шалдыққан адамдар кие алады. Газқағарда сөйлесу қондырғысының (мембрананың) болуы айтылған сөздің анық жетуін қамтамасыз етеді, байланыс құралдарын (радио, телефон) пайдалануды айтарлықтай жеңілдетеді.
3 сурет - ГП-7 газқагары
ГП-7 алдыңғы бөлігінің қажетті үлгілік өлшемін тандау басты тікелей және көлбей қамти отыра өлшеу нәтижесінің негізінде өткізіледі (4 сур.). Көлбей тапсыру қас тоғасының алдынан, мұрын кеңсіргінің шетінен 2-3 см жоғары және бастың ең шығыңқы нүктесінің артынан өтетін тұйық сызық бойынша басты өлшеумен анықталады. Тікелей тапсыру ұрт, иек, және төбе арқылы өтетін тұйық сызық бойынша басты өлшеумен анықталады. Өлшеу 5 дейінгі дәлдікпен дөңгелектенеді.
Газқағарды алып жүру күйлері: "жүріс күйі", "даяр күйі", "жаунгерлік күйі" (5 сур.).
4 сурет - Басты тікелей және көлбей өлшеу
5 сурет - "Жүріс күйі", "даяр күйі" және "жаунгерлік күйі"
Балалар газқағарының бес түрі бар. Жасы кіші балаларға (1,5 жастан бастап) арналған – ДП-6М газқағары, жасы үлкен балаларға – ДП-6 газқағары, ПДФ-7 аса көп таралған. Қазіргі уақытта ең жетілген үлгі мектепке дейінгі балаларға арналған ПДФ-2Д газқағары және мектеп жасындағы балаларға арналған ПДФ-2Ш газқағары болып табылады (6 сур.). 1,5 жасқа дейінгі балаларды қорғау үшін балалар қорғау камерасы (КЗД-4 және КЗД-6) пайдаланылады (7 сур.).
6 сурет – ПДФ-2Д және ПДФ-2Ш газқағарлары
7 сурет - Балалар қорғау камерасы
Достарыңызбен бөлісу: |
