32
www.aktobe-orleu.kz
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
АҚПАРАТТЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖУРНАЛЫ
äàìó
äàìó
ШАЙҚАҚОВ Р. Т.,
Ақтөбе облысы Ырғыз ауданы М.Төлегенов атындағы орта мектебінің тарих жəне
география пəні мұғалімі
ХХІ ғасыр – білімді шəкірттердің ғасыры.
Озық ойлы шəкірттің бойына білім нəрін қазіргі
талап тұрғысынан бере білу – ұстаз еңбегінің
басты нəтижесі. Білім берудің маңызды шарты
– оқу үрдісін жаңарта отырып, оқушылардың
қызығушылығын арттыру, шығармашылық
қабілеттерін дамыту, олардың өздігінен білім
алуға құштарлығын жетілдіру, қол жеткен
табыстарды сын көзбен бағалай отырып
саралауда мұғалім іс - əрекетін жаңаша тұрғы-
да ұйымдастыру.
Оқыту технологиясы деп – ғылыми
тұрғыда қолданысқа енген оқыту үрдісін айтады
жəне оқу мақсатына жетуге бағытталған оқу
тəжірибесінде қолданылады, көбіне оқылатын
пəнге емес, оқушыларға бағытталады, оқыту
əдістері мен тəсілдерін сынақтан өткізуге,
талдау жасауға жəне аудиовизальды құралдар-
ды кеңінен қолдануды талап етеді.
Жаңа технологиямен жұмыс істеу үшін
қойылатын алғы шарттар:
- оқып үйрену,
- меңгеру,
- өмірге ендіру,
- дамыту.
Біліктілікті арттыру жүйесінде соңғы
уақыттарда отандық педагогикалық техноло-
гиялармен қатар шет елдік, олардың ішінде
ТАРИХ ПƏНІН ОҚЫТУДА
СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН
ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
33
Білім мазмұны/Образовательный контент
2(6) 2018
Advising Applicants
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
əлемдік озық идеялар негізінде жасалған
жобаларды қолдану жақсы нəтижелер беруде.
Солардың бірі американдық педагог –
ғалымдар Чарльз Темпл, Куртис Мередит,
Джинни Стилл ұсынған «Оқу мен жазу арқылы
сын тұғысынан ойлауды дамыту» жобасы.
Белгілі ғалым Дайана Халперн «Сыни ойлау
– ойлаған нəтижеге жету үшін танымдық
техникаларды пайдалану арқылы шығармашы-
лықпен əрі қарай бағыттай ойлану. Сыни ойлау
– белгілі бір мəселе туралы бар идеяларды
жинақтап, оларды қайта ой елегінен өткізу
жəне шешім қабылдаумен аяқталатын күрделі
психологиялық үрдіс » екенін атап көрсеткен.
Сыни ойлау - адам өмірінің бір саласы.
Олай дейтініміз – бұл философия адамдарға
көптеген жолдар мен шешімдер ішінен өздері
үшін ненің маңызды əрі пайдалы екенін, тек
қажетті ақпараттарды ғана жинақтап, жаңа
білімді бұрынғыдан ажырата алуға көмектеседі.
Сыни ойлауды дамыту технологиясының
дəстүрлі оқытудан басты айырмашылығы –
білімнің дайын күйінде берілмеуі. Бұл жобаның
мақсаты – демократиялық қоғамда өз көзқар-
асы, пайымдауы бар, өз-өзін жетілдіріп отыра-
тын, айналадағы үдерістерге сыни көзбен қарап
жауап бере алатын жеке тұлғаны қалыптасты-
ру.
Сын тұрғысынан ойлауды жүзеге асыру
үшін, мына шараларды білу қажет:
1. Сын тұрғысынан ойлауды үйретуге
уақыт керек,
2. Оқушыларға ойлануға, ойын ашық
айтуға рұқсат беру,
3. Əртүрлі идеялар мен пікірлерді қабыл-
дау,
4. Оқушылардың белсенді іс - əрекетін
қолдау,
5. Оқушылардың бір-біріне жасаған
сынының дəлелді болуын талап ету,
6. Сын тұрғысынан ойлауды бағалау.
Ал оқушыға байланысты:
- сенімділікпен жұмыс істеу,бар ынтасымен
оқуға берілу, пікірлерді талдау.
СТО бағдарламасы негізінен төмендегі
кезеңдерден түзіледі.
Оқыту мен үйретудің моделі:
І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Қызығушылықты ояту.
ІІІ. Мағынаны ажырату.
ІV. Ой толғаныс.
V. Қорытынды бөлімі, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма.
Қызығушылықты ояту: үйрену процесі
бұрынғы білім мен жаңа білімді ұштастырудан
тұрады. Сондықтан да сабақта қарастырылғалы
тұрған мəселе жайлы оқушы не біледі, не айта
алатындығын анықтаудан басталады. Осы
арқылы ойды қозғау, ояту ми қыртысына
тітіргендіргіш арқылы əсер ету жүзеге асады.
Осы кезеңге қызмет ететін « Топтастыру»,
«Түртіп алу », «Жұпта талқылау»,«Болжау»,
«Əлемді шарлау», «Ойлану» сияқты əдістер
жинақталған.
Мағынаны ажырату: үйренуші жаңа
ақпаратпен танысады, тақырып бойынша
жұмыс жасайды, тапсырмалар орындайды. Өз
бетімен жұмыс жасап, белсенділік көрсетуіне
жағдай жасалады.
Ой толғаныс: толғануды тиімді етуге
лайықталған СТО жобасының «Семантикалық
кесте », «Венн диаграммасы», «Бес жолды
өлең», «Еркін жазу», « Т кестесі» сияқты
стратегиялар əр сабақ ерекшелігіне, ауыр –
жеңілдігіне қарай лайықтала қолданылады.
Олар оқушылардың бір-бірімен ой алмасты-
руын, ой түйістіруін қамтамасыз етеді. Əр
оқушы өз шығармашылығын көрсете алады.
Бұдан басқа СТО жобасының «Екі жақты
күнделік», «ББҮ»,«Жигсо І», «Жигсо ІІ»,
«Концептуалды кесте», «Əдебиет үйірмесі»,
«Зерттеу жұмыстары», «Эссе» сияқты страте-
гиялары да қазіргі сабақтарда кеңінен қолда-
нылып жүр.
Өзім сабақ беретін 6 кластағы
Қазақстан тарихы мен 10-11
кластардағы география
сабағында СТО
технологиясын əдіс-
тəсілдерін қолданып келемін.
Күнделікті сабақ барысында
«Сын тұрғысынан ойлау
технологиясы»
стратегияларын қолдану
арқылы осындай тиімділікке
қол жеткізуге болады.
