Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары

344 
 
Атақты  ресейлік  физик-әдіскер  Турышев  И.К.  табиғат  құбылыстарын  моделдейтін 
компьютерлік  дидактикалық  ақпараттық  құралдарды  жасаудың  әдістемелік  негізін  салған 
болатын. Ол жалпы білім беретін мектептерде іргелі физикалық эксперименттер және кейбір 
үрдістер олардың күрделілігіне және арнайы құралдарың жоқтығына байланысты көрсетіле 
алмайды  деп  жазған.  Сондықтан  мектепте  оларды  оқыту  үшін  әдетте,  суреттер,  схемалар, 
графиктер пайдаланылады, бірақ олар оның құндылығын төмендетеді. Оның пікірінше, бұл 
істе белгілі бір физикалық үрдіс немесе іргелі экспериментті зерттеу бойынша ғалымдардың 
алған  нәтижелерін  көрсететін  нақты  мәліметтерді  қамтитын  компьютерлік  модельдеу  аса 
тиімді.  
Турышев  И.К.    ұсынған  әдістемелік  қағида  бойынша  моделдеуші  компьютерлік 
дидактикалық құралдар: 

 
физика бойынша материалдың ғылымилығына сәйкес; 

 
нақты жас ерекшеліктегі оқушыға оның мазмұны түсінікті; 

 
әртүрлі болуы тиіс. 
Компьютерлік  моделдеу  физиканы  оқыту  үрдісінде  компьютерлік  технологияларды 
қолданудың  маңызды  элементі  болып  табылады.  Қазіргі  компьютерлік  технологияның 
физиканы  оқытудағы  маңызы  ең  алдымен  оның  дидактикалық  ақпараттық  құралдардың 
сапалы жаңа класы – білімді меңгертуге қызмет ететін қуатты құралдар - оқу компьютерлік 
моделдерді жүзеге асыру мүмкіндігі болып табылады.  
Физиканың  мектептегі  курсында  ғылымның  эксперименталды  сипатын  көрсету  әр 
түрлі  эксперименттер  жүйесі  арқылы  жүзеге  асырылады:  демонстарциялық  тәжірибелер, 
фронталды  лабораториялық  жұмыстар,  физикалық  практикум  жұмыстары,  эксперименттік 
есептер.  
Қазіргі  компьютер  эксперименттік  зерттеудің  қуатты  құралы  бола  отырып,  табиғи 
экспериментте  жабдықтарды басқару және ақпаратты өңдеу сатысында дәстүрлі әдістермен 
шешуде  қиындық  тудыратын  физикалық  есептерді  шығаруда  әмбебап  физикалық  құрал 
қызметін  атқара  алады.  Сонымен  қатар,  физика  кабинетінде  компьютердің  пайда  болуы 
физиканың  теориялық  және  эксперименттік  әдісімен  қатар,  негізі  компьютерлік  модель 
бойынша  есептеуіш  эксперимент  болатын  есептеуші  әдісін  де  анықтау  қажеттігін  көрсетіп 
берді [4]. 
Ақпараттың  графикалық  бейнесін  беретін  оқу  компьютерлік  моделдер  физикалық 
құбылыстар  мен  үрдістерді  көрсетуге,  зерттеуге,  талдауға  мүмкіндік  береді:  мысалы, 
гармониялық  тербелістердің  графикалық  қосындысы,  ауыспалы  электрлік  ток  желісіндегі 
кернеу мен ток арасындағы фазалық қатынас, электр және магнит өрісіндегі күш сызықтарын 
бөлу  және  т.б.  Әртүрлі  құралдар  мен  механизмдерді  басқару  саласындағы  қазіргі 
компьютерлік  құралдар  мүмкіндігін  жүзеге  асыру  оқытудың  жаңа  сапалы  компьютермен 
басқарылатын  сан  алуан  өндірістік  механизмдер  мен  құрылғыларға  ұқсас  құралдарын 
жасауға мүмкіндік берді.  
Мұндай  модельдерді  пайдаланудың  мақсаты  физиканы  оқытуда  политехникалық 
қағида бағытын күшейту мен кәсіби бағытты дамыту болып табылады.  
Физиканы оқытуда компьютерлік технологияларды қолдану үрдісі үнемі жетілдіріледі 
және  әрбір  нақты  жағдайда  мәселені  бұл  технологияның  негізгі  компоненттерін  жүзеге 
асыру тұрғысынан қарастыру керек: 

 
жалпы  білім  беретін  мектептің  физика  кабинетінде  пән  бойынша  дидактикалық 
ақпараттық құралдар кешенінің болуы; 

 
физика  кабинетінде  оқытуда  компьютерлік  технологиялар  аппараттық  кешенінің 
болуы; 

 
физика  пәні  мұғалімінің  сабақты  компьютерлік  технологияларын  пайдаланып 
өткізу технологиясы мен әдістемесін меңгеруге дайындығы; 

 
оқушылардың  физиканы  оқытуда  компьютерлік  технологияларды  пайдалана 
отырып меңгеруге дайындығының деңгейі. 

345 
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
1.  Қазақстан  Республикасының  білім  беру  жүйесін  2015  жылға  дейін  дамыту 
тұжырымдамасы. 
2.  Смирнов  А.В.  Методика  применения  информационных  технологий  в  обучении 
физики. – М.: Изд. центр «Академия», 2008 г. 
3.  Захарова  И.  Г.  Информационные  технологии  е  образовании:  Учеб.  пособие  для 
студ.высш. учеб, заведений. М.: Академия, 2003 г. 
4.  Захарова  И.  Г.  Информационные  технологии  в  образовании:  Учеб.  пособие  для 
студ.высш. учеб, заведений. М.: Академия, 2003 г. 
 
 
УДК 378.016:02:004.4 (574) 
 
МАТЕМАТИКА ПӘНІН ОҚЫТУДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚАБІЛЕТІ МЕН БЕЙІМІНЕ 
ҚАРАЙ СЫНИ ТҰРҒЫДАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ 
ТАНЫМДЫЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРА ОТЫРЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ 
ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ 
 
Чалмаксимова Г. Ш. 
«Ы.Алтынсарин атындағы орта мектебі» КММ, Қарасай ауданы, Шамалған бекеті, 
gulmirash@mail.ru 
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаев  өзінің  «Қазақстан-2030» 
жолдауында:  «...Оқушыларды  қазақстандық  патриотизм  мен  шығармашылық  жағынан 
дамыған жеке тұлға ретінде тәрбиелеу аса қажет, бүгіннен бастап ұлттық мінез-құлық, биік 
талғампаздық,  тәкәппарлық,  тектілік,  білімділік,  ұлттық  намыс  қасиеттерін  сіңіріп 
қалыптастыру  керек»  -  деген  болатын.  Елбасымыздың  алға  қойған  зор  міндеттерін  іске 
асырушылар  –  жастар.  Олай  болса,  сол  жастарға  сапалы  біліммен  қатар,  салауатты  тәрбие 
беру әрине, Мағжан Жұмабаев айтқандай мектебіміз бен ұстаздарға байланысты. Тәрбиенің 
екінші сыңары – білім. М.Әуезов «Халықты халықпен, адамды адаммен теңестіретін - білім» 
-  деп  атап  көрсеткеніндей,  еліміздің  болашақта  ілгері  басуы  үшін  ең  алдымен  білім  қажет. 
Рухани ұлттық қажеттілікке жараған білім – ең мықты білім, рухани ұлттық тәрбие нәрімен 
сусындаған  ұрпақ  қана  –  болашақты  гүлдендіріп,  тәуелсіз  елді  нығайтатын  болады.  
Ұстаз  алдындағы  басты  мақсат  –  сапалы  білім  мен  саналы  тәрбие  беру,  тұлғаның  заман 
талабы мен ағымына сай қалыптасуына ықпал ету екендігін бәріміз білеміз. Ал осы мақсатқа 
жету үшін сабақты қалай пайдалы, қызықты етіп өткізуге болады? Мектептен шыққан оқушы 
бүгін алған білімнің пайдасы, жаңалығы туралы айта алатын дәрежеде оқыту үрдісін қалай 
ұйымдастыруға болады? Оқушы болашақ маман ретінде бүгінгі күн талабына сәйкес болып, 
жаңа кәсіби міндеттерді шешуге дайын болу үшін не істеу керек? 
Мұғалім  еңбегі  –шығармашылық  еңбек.Ол  мұғалімнен  үздіксіз  ізденуді,  өз  білімін 
үнемі  жетілдіріп  отыруды  талап  етеді. Осы  сұрақтарды  шешудің  бір  жолы  –  оқытуда 
инновацияны  қолдану,  яғни  мұғалімнің  жаңа  қаруы  ретінде  инновациялық  әдіс–тәсілдерді 
кеңінен  пайдалану.  Инновация  дегеніміздің  өзі  жаңалықты  енгізу,  жаңалық  әкелу,  жаңа 
әдістеме  мен  жаңа  технология.  Қытай  даналығына  сүйенсек:  «Ауызша  айтылғанды 
ұмытамын.  Көрсетсең,  мүмкін  есімде  сақтармын.  Қатысушы  болсам,  мен  түсінемін» 
делінген.  Осы  сөздерден  инновациялық  оқытудың  мәні  өз  көрінісін  табады.  Жаңа 
инновациялық  әдістерді  пайдаланудың  ерекшеліктері  неде?  1)  қазіргі  уақыт  жаңалық  пен 
инновация  уақыты.  Күнделікті  өмірде  жаңа  білім  мен  жаңалықтармен  кездесеміз.  Бұған 
оқыту  үрдісі  де  сәйкес  болу  керек. 2)  жаңалықты  пайдалану  оқушының  ойлау  қабілетін 
жаңалыққа икемдеп, алдын ала болжам жасауға үйретеді. Сын тұрғысынан ойлау – өз алдына 
сұрақтарға жауап іздеп, жан-жақты пікірлесу, талдау жасап отыру, яғни оқушы санасын сол 
тақырыпқа  байланысты  ояту,  ой  шақыру,  ойын  жеткізу  оны  дәлелдей  алу.  Сонымен  қатар,