Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	89/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 85 86 87 88 89 90 91 92 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

екі чүктелі
,
шегіршін, он
торт нүктелі
жоне
жеті нүктелі
каи қызы коцыздары.
Екі
нүктелі
жэне
шегіршін
қан
кызы
коцыздары
нопуляциясыныц негізгі бөлімі тауда 1500 - 2600 метр биіктураке
корі қарағайлардыц катпар- қатнар калыц қабығының астында
қыстайды. Ал біраз бөлііі жазык жердегі бақгарда немесе тағы
баска жерлерде ағаштардың кабьны мен өсімдік калдыктарыныц
астында кыстан шытады. Алматы жеміс аймагында «кан кызы»
коцыздарыныц бүл түрлері негізінеи 2, кейде 3 үрнак берін дамиды.
Көктемде жоне жаздыц бас кезінде олар баскаларынан горі жеміс
ағаштарын зияндайтын өсімдік бітелеріп үнатады. Оп торг нүктелі
кан
кызы
коцызы
алмүрт агашының
жас өркендері
мен
жапырактарын закымдайтын
алмүрт жапмрақ ширатқыіиы
деп
аталатын
өсімдік бітесінің негізгі жауы.
Алмүрт жапырак
ширатқышы жыл сайым алмүрггы капы закымдайды, осыныц
салдарынан алмұрпыц түйіндері түсіп калады. Өсімдік бітелерініц
баска түрлеріне Караганда бүл түр көшнелі емес жоне оган карсы
химиялык күрес жүрі ізу өге киын. Кейбір моліметтерге Караганда
он торт нүктелі «кан кызы» химиялык күрес нашар жүргізілгеп
бақгар да, алмұрт шираткышыныц өсін - өнуін тежей алады.
Қоцыздар эсересе мамыр, маусым айларында кон болады. Олар
алмүрт агашында маусымныц аяғына дейін, ягни өсімдік бітелері
голык кырылганга дейін болады, соцынаи жан-жакка үшын кетеді.
183

Жеміс ағаштарына зиян келтіретін өсімдік бітелерінің ең негізгі
энтомофагы - жеті нүктелі «кан кызы» коңызы. Оныц кыскы
мекендерін ор жерде кездестіруге болады. Бірак Қазақстанның
оңтүстік - шығысында оныц негізгі көпшілігі тауда кешірім
тастардың астыида жэне тырбиган бүталардыц түбінде жэне баска
қалтарыста кыстайды.
Қоцыздардыц қыскы ұйкыдан ояиуы жэне тау етегіндегі
егіншілік аймагыиа миграция жасау мерзімдері олардыц кысгағаи
жерлеріне байланысты. Далалык жазык жерде қыстаған коцыздар
март айының бас кезіпде-ак активті болады. Ал биік тауларды
кыстайтындары майдыц орта немесе аяк кезіиде үшып келеді.
Алматы облысыпыц тау етегіидегі егіишілік алкабында жеті нүктелі
«кан кызы» коцызы жылыиа 3 ұрпак беріп дамиды. Қорекгепу
сииаты жацыиаи
полифаг -
өсімдік бітелерінің біркатар түрлерін
жеи күртады. Өсімдік бітелері мен закымдалган жас алма
бұтактарда оный баска кокцииеллидтердеи гөрі сан молшері басым
болады негізгі көишілігі тауда кішігірім тастардың астында жоне
астык түкымдастарды закымдайтып өсімдік бітелерін жеп құртады.
Жаз аяғыида өсімдік бітелеріиіц баска түрлері азайгапда ол баска
кокципеллидтер үнатиайтып кырыккабат бітесімен де коректенеуге
көшеді.
Оларды
бітелермен
заладанган
эртүрлі
шөптесіи
өсімдіктердеп көп мөлшерде кездестіруге болады (
сүттіген, қалуен,
түйе жапырақ, сиыр жоңыіиқа, темекі
жоне баскаларда). Жалпы
алғанда жеті иүктелі «кан кызы» коңызы өсімдік бітелері бар
жердің борінде де кездеседі. Жеті нүктелі қоцыз өсімдік бітелері аз
жетісиеген жағдайда, өсімдіктермен де коректспс береді. Коктемде
олар негізінен гүлдеиген өсімдіктердіи гүл тозацымен коректенеді.
Әсіресе олар
тобылгы мен талдың
гүлдеріи көбірек үнатады. Шөл
далаларда ол
ақтураеп, сүттіген
сиякты өсімдіктердіц гүл
шырынымен коректеиеді. Сонымеи катар коктемде ағаштардан
мысалы,
кайыңныц шырынын сорады
немесе өсімдікгердіц
шырынды сабактарын кеміреді. Жаз ортасыида өсімдік бітелерінің
азайған кезінде жеті нүктелі коцыз қайтадаи өсімдіктермен
коректепуге көшеді. Бұл кезде тау етектеріндегі егіншілік аймакта
ол баска өсімдікгердеп гөрі

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 85 86 87 88 89 90 91 92 ... 190