Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

Философияның категориялык апараты бар, өз дамуында барлык гы- 
лымдар мен адамзат дамуының бірыңғай тұтас тэжірибесіне сүйенеді.
Философия мэні ”дүние - адам” мэселесі туралы ойлар. Фило- 
софия екі күбылыска негізделеді: бүтін дүние жэне адамның осы дү- 
ниеге қатынасы; таным принциптерінің кешені, таным эрекетінің жал- 
пы эдісі. Осыган орай, философияның 
дүниетанымдық
және 
әдісна-
малық
басты екі қызметі аныкталады.
Адам мәселесінің маңыздылығына байланысты бірінші орында 
философияның гуманистік (адамгершілік) қызметі түр. Оның максаты 
адамға тэн кұндылық, оның қабілеттілігі, сезімі мен парасатының үй- 
лесімді дамуы, мәдениеттілікке катысты мінез-қүлыктың жоғары дең- 
гейдегі көрінісі. Адамгершілік - адамдармен карым-катынаста пайда 
болатын ізгілік, тілектес-ниеттестік сезімі, адамдармен іштей жэне 
жаппы түрде карым-катынас жасау ерекшелігі.
Білім беру мазмүнындагы дүниетанымдық идея.іар жүйесі.
Дүниеге көзқарас -
дүниенің даму заңдылыктарын гылыми 
негізде танып білу. Окушылардың дүниетанымы гылыми-философия- 
лык білімді, заманына сай ғылыми жетістіктерді, сонымен бірге бол- 
мысты танудың жалпы әдістерінің жүйесін жүйелі игеруі нэтижесінде 
қалыптасады.
Әр адамнын дүниетанымдық көзқарасы ұзак та күрделі зиятгык 
қызмет нәтижесінде қалыптасады. Олар адамның рухани мәдениетінің 
негізін кұрап, онын өмірлік үстанымдарын, ар-үят, намысын анықтай- 
ды. Сенім - көзқарастың ең жоғары күйі. Сенім білім сиякты обьек- 
тивті шындықтын субьективті көрінісі, адамдардың үжымдык тэжіри- 
бесін меңгеруінің нәтижесі. Сенім жеке тұлғаның ішкі ұстанымдарына 
айналған білім. Сенімге айналган білім мен биік мұрат дүние мен 
адамды өзгертіп, материалдык күшке айналдырады.
Сенім
жеке тұлғаның рухани кұндылықтары пен бағыттарын, 
мақсат-мүдделерін, тілектері мен қажеттілігін, сезімі мен қылықтарын 
анықтап, біртұтастықгы реттейді, ягни жүйелеушілік қызмет атқарады.
Сенім жеке түлғаның іс-эрекетін, болашақ өмір жолын анык- 
тайды. Сенім - жеке түлғаның өз құндылық багыттары мен көзкарас- 
тарына сәйкес қызмет - әрекет етуге итермелейтін саналы кажеттілігі. 
Адамның сенім жүйесі оның дүниетаным көрінісі. 
Сезім
- сенімнің 
үйлесімді қасиеті. Сенімді өмірде басшылыққа алу - таным қуанышы 
мен акикат шындығы, сұлулыққа сүйсіну мен оған берілгендік, элеу- 
меттік оптимизм мен мақсаттылык сияқты зияттық сезімдермен бай- 
ланысты.
Қажымас ерік-жігер -
дүниетанымның маңызды құрамы. Се- 
нім адамды эрекетке итермелейді. Ғылыми дүниетаным теориялык 
санамен гана шектеліп қоймай, тэжірибеде сана мен жігерді іс-әре- 
кетпен біріктіреді.
157

Дүниетанымның құрамды бөлігі ретінде 
теориялық оіигау
- 
адамның білімді, болмыс кұбылыстарын шығармашылықпен ұғынуы, 
дүниетанымды мейіпінше жетілдіріп, ерік-жігерді, сенімді іске асыру- 
ға бағыттаудың кабілеті.
Биік мүрат
өмірлік мақсат рөлінде дүниетанымның ең маңызды 
кұрамды бөлігі саналады. Биік мұрат сананың құрамында сенім сипа- 
тына ие болган жағдайда дүниетанымга айналады.
Дуниетанымның тағы бір құрамдас бөлшегі - дүниетанымдык 
сенім, принциптер мен арман-мұратқа сәйкес кызмет-эрекет етуге де- 
ген эмоционапды-жігерлі эзірлік.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: