Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

жүктеу 5,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	86/184
Дата	19.09.2022
өлшемі	5,09 Mb.
	#39328

1 ... 82 83 84 85 86 87 88 89 ... 184

Педагогика Таубаева Ш, Иманбаева С, Берикханова А (1) (1) (2)

2.2.
Жалпы адамзаттық қундылықтар - тэрбие мақсатының
негізі.
Қазақстан Республикасы бүкіләлемдік білім кеңістігіне енуді
мақсат етуіне орай, үздіксіз білім беру жүйесінде түбегейлі өзгеріске
түсуі тұлганың тэрбиелік, мэдени деңгейін элемдік жетістіктер дең-
гейіне көтеруді, жаңаша пардигманы кажет етеді. Тәрбие парадигмасы
қоғамның дамуына байланысты, мақсат, міндеттеріне сэйкес өзгеріп
отыратын жаңашыл эдіс - тәсілдерді, ұстанымдарды, тұғырларды қа-
жет ететін зерттеу эрекетгерін қалыптастырады. Білім беру жүйесінің
элемдік білім кеңістігіне кіріктірілуі де тәрбиеге жаңаша көзқарасты -
жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан қарастыруды көздеп
Тэрбиенің негізі болып санапатын жалпы элемдік құндылық-
тардың бірі - тэрбиенің баска адамға деген қажеттілігі, басқа адам-
дарды сүйе білу қажетгілігі болып табылады. Әр адамның тагдыры эр-
қашан әлемдік дүниемен, адамдармен, ұжыммен байланысты. Сондык-
тан демократияландыру, адамның құқығы мен бостандығын сактау
жағдайларында ұжымдагы қарым-қатынас мәселелері бұл күңде ерек-
ше маңызга ие болуда.
Құндылықты кұбылысты қоғамдық сана түрінде (эділеттілік не-
месе эділетсіздік) сипаттап қана қоймайды, сонымен бірге оларға баға
береді, оларды макұлдайды немесе айыптайды жэне олардың жүзеге
асуын талап етеді немесе кемшілікті жоюдың өлшемі болып табылады.
Жалпыадамзаттык құндылықтардыц арасында философтар мен прог-
ресшіл ойшылдар мен педагогтар эркашан бірінші
орынга адамның құ-
қығын, оның бостандыгын және соган сәйкес келетін тәрбие мен
білімді бөліп қарастырган.
Жалпыадамзаттык құндылықгар халықтық дәстүрлерде, адам-
гершілік принциптерде, діни мэдениетте нақты жазылып қойылған
жэне әлеуметтік ойдың озық белгілері, жеке тұлганың қасиеттері,
адамгершілік үлгілері жинакталган күйде, эдептіліктің қоғамда қабыл-
данған үлгісі ретінде көрінеді.
Ғалым-педагогтар осы замангы педагогиканың алдында басты
екі міндет тұр деп көрсетеді. Біріншіден, педагогиканы жалпыәлемдік
құндылық (педагогикада адамды Лаксы көру жэне адам бостандығын
қамтамасыз ету) деңгейіне көтеруге эрекет жасаган жөн. Екіншіден,
барынша жетілген адамзаттық идеапды құру. Осы екі міндетті кірік-
140

тіріп адами мұрат жасауда бостандық пен сүйіспеншілік сиякты күн-
дылықтарды да ескеру қажет.
Жалпы элемдік қүндылықтар -
түрлі халықтың, түрлі діннің,
түрлі дәуірдін рухани максаттарын жақындастыратын қүбылыс. Сол
себепті де ол жалпыадамзаттық деп аталады. XX ғасырдың соңында
Халықаралық топ апғаш рет дүниежүзілік тарихта адамнын күқықгары
турапы хапықаралық негізге апынатын құжаттар жасады. “Адам қү-
қықтарының жалпыға бірдей Декларациясы”, “Баланың қүқықтары ту-
рапы конвенция” жэне т.б., оларда тәрбиенің әдіснамасы мен теория-
сы, жаңартылган мақсат пен мүдделер қарастырылған. Онда халыктар-
дың рухани күндылықгарын дамытуда жаңа көзкарастарға негізделген
халықаралық стандарт болып табылатын жалпыадамзатгық қүндылық-
тар - адамнын қүқықтары мен бостандығы көрсетілген.
Қазақстан Республикасы атапған қүжаттардың басты идеяларын
білім саласында негізге алды. Мектептегі тәрбие жүмысын жалпы
әлемдік күндылықтарға негіздей отырып, жаңа қүндылықтар жасауға
талпыныс жасау көзделуде. Оның мәні жас үрпақты басқаларда бар
нәрсені бағапай білуге үйрету, жалпыадамзаттық дамуға үлес қосуға,
халықгардың күш-жігерімен жасалған қүндылықтарды күрметгеуге
жэне корғай білуге тәрбиелеу.
Педагогикапық үдерісте оқушылардың рухани байлыгын арт-
тыру үшін әр халықтың жетістігімен бірге алуан түрлі мәдениетін
пайдалану да қарастырылады.
2.3.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 82 83 84 85 86 87 88 89 ... 184