Құрастырушы: аға оқытушы Алимова Ж. С

2.4-сурет. МҚБЖ қосымшасы мен ядросын қолдану.
Бұл  тәсілдің мысалы FoxBase+ жүйесінің  FoxRun модулін пайдалану
болып табылады. Қазіргі заманғы МҚБЖ-дың арасынан   Microsoft Access-ті
атап кетейік, оған Microsoft Access Developer’s Toolkit қосымша пакеті кіреді.
Оның   көмегімен   дискеталарда   тасымалданатын,   өзінде   әзірлеу   құралдары
жоқ   Microsoft   Access-тың   «қысқартылған»   (run-time)   версиясын   құруға
болады. 
МҚБЖ-ның   толық   версиясын   қолданумен   салыстырғанда   МҚБЖ
ядросын   қолданудың   артықшылығы:   компьютер   жадының   ресурстарын   аз
мөлшерде   қолдану,   қосымша   жұмысының   үдеуі   және   қосымшаны
модификациялаудан қорғау мүмкіндігі. Негізгі кемшіліктерге МҚБЖ ядросын
сақтауға   қажетті   дискілік   жадының   әлі   де   елеулі   көлемі,   және
қосымшалардың жұмыс істеу жылдамдығының жеткілікті дәрежеде жоғары
еместігі   жатады   (қосымшаны   орындау   бұрынғысынша   интерпретациялау
арқылы жасалады).
АЖ-ны   ұйымдастырудың   үшінші   тәсіліне   бастапқы   программа
алдымен   компиляцияланады   –   орындалатын   машиналық   командалардың
тізбегіне түрленіп өзгертіледі. Соның нәтижесінде өзінің қызмет етуі үшін не
бүкіл МҚБЖ-ны, не оның ядросын қажет етпейтін орындауға дайын тәуелсіз
программа пайда болады (2.5-сурет). Айта кететін нәрсе, мәліметтерді сақтау
мен өңдеудің негізгі қызметтерін орындау тұрғысынан алып қарағанда бұл
программа   МҚБЖ-ның   немесе   оның   ядросымен   басқару   арқылы
орындалатын қосымшадан аздап қана ерекшеленеді. 
2.5-сурет. Тәуелсіз қосымшаны пайдалану.
Пайдаланушы
Қосымша
МҚБЖ
МҚ

Бұл   нұсқаның   алдыңғы   екеуімен   салыстырғандағы   негізгі
артықшылығы   –   компьютердің   сыртқы   және   жедел   жадының   үнемделуі,
қосымшаны   орындаудың   үдеуі   және   қолданбаны   модификациялаудан
толықтай қорғалуы (дизассемблерлеу жағдайы мен өзінің кодын қою және
сол   тәрізді   жағдайлар   есепке   алынбайды).   Кемшіліктеріне   қосымшаларды
аяғына дейін өңдеудің көп еңбекті қажет ететіндігін және МҚ-ны күтімге алу
жөніндегі   МҚБЖ-ның   стандартты   құралдарын   пайдалану   мүмкіндігінің
болмауын жатқызуға болады.  
Клиент-сервер архитектурасының модельдері. 
МҚ-мен жұмыс істейтін үлестірілген АЖ-ларды құрған кезде клиент-
сервер архитектурасы кең түрде қолданылады. Оның негізінМҚ-ны басқару
кезінде клиент мен сервердің өзара әрекеттесуін ұйымдастыру ұстанымдары
құрайды. Клиент-сервер архитектурасының бір нұсқасы 1.2-ішкі тармағында
қарастырылған.
МҚ-ны басқару процестерінің өзара әрекеттесуінің негізгі сұлбаларына
сипаттама   беру   үшін   OSI   ашық   жүйелер   архитектурасының   Эталондық
моделін   пайдаланайық.   Бұл   модельге   сәйкес   МҚ-ны   басқару   қызметі
қолданбалы деңгейге жатады. 
Жоғарғы   екі   деңгейге   тоқталып   кетейік:     қолданбалы   және   өкілдік,
оларға   жасаушы   мен   пайдаланушы   тарапынан   аса   үлкен   көңіл   бөлінеді.
Қалған   қызметтерді   алғашқыекеуін   жүзеге   асыруға   қажетті   байланысқан
қызметтер   деп   санайық.   Бұлретте   МҚБЖ   термині   ретінде   МҚ-дағы
ақпараттың   пайдаланатын   барлық   программалық   жүйелердің   кең   түрдегі
түсінігін ұстанатын боламыз. 
Пайдаланушымен   интерфейсті   қолдайтын   программа   ретінде   жалпы
жағдайда МҚБЖ келесі негізгі қызметтерді жүзеге асырады: 
қордағы мәліметтерді басқару;
қолданбалы программалардың көмегімен ақпаратты өңдеу;
пайдаланушы үшін ыңғайлы болатын түрде ақпаратты бейнелеу. 
Егер   де   жүйе   бір   ЭЕМ-де   орналасса,   онда   барлық   қызметтер   бір
программаға   жинақталған   және   1-бөлімде   қарастырылған   сұлбаға   ұқсас
түрдегі сұлба бойынша шақыртылады. 
МҚБЖ-ны желіде орналастыру кезінде қызметтерді тораптар бойынша
үлестірудің түрлі нұсқалары болады. Өздерінің арасында МҚБЖ қызметтері
үлестірілетін   тораптардың   санына   байланысты   екі   буындық,   үш   буындық
және т.б. модельдерге бөлуге болады. 
Екі   буындық   модельдер   МҚБЖ   қызметтерін   желінің   екі   торабының
арасында   үлестірілуіне   сәйкес   келеді.   Өзіндеміндетті   түрде   мәліметтерді
басқару қызметі болатын компьютерді (желінің торабын) компьютер-сервер
деп атайық. Пайдаланушыға жақын және ақпараттыкейіптеу мәселелерімен
міндетті   түрде   айналысатын   компьютерді   компьютер-клиент   деп   атайық.
Компьютер-сервер   мен   компьютер-клиенттіңарасында   қызметтерді
үлестірудің аса типтік нұсқалары (2.6а, б-сурет) келесілер болып табылады:
үлестірілген түрдегі ұсыну;
қашықтан ұсыну;
үлестірілген қызмет;
мәліметтерге қашықтан қол жеткізу;

үлестірілген МҚ.
Үлестірілген 
   Қашықтан ұсыну
Үлестірілген 
түрдегі ұсыну
        қызмет
2.6а-сурет. Екібуындық модельдер.
2.6б-сурет. Екібуындық модельдер.
Клиент-сервер архитектурасы бар жүйелерде қызметтерін үлестірудің
аталған әдістері әр түрлі нұсқаларды көрсетеді: қуатты сервер – бұл жағдайда
барлық жұмыс сонда орындалады, қуатты клиент-қызметтердің басым бөлігі
жұмыс станциясында орындалады, ал сервер желі арқылы соған келіп түсіп
жатқан SQL-шақыртуларды өңдеуден өткізеді. 
Мәліметтерге   қашықтан   қол   жеткізу   мен   қашықтан   ұсыну
модельдерінде   компьютер-клиент   пен   компьютер-сервердің   арасында
қызметтер   қатаң   түрде   үлестіріледі.   Басқа   модельдерде   бір   мезгілде   екі
Компьютер-сервер
Мәліметтер
ді басқару 
Өңдеу
Ұсыну
Компьютер-сервер
Мәліметтерді 
басқару
Өңдеу
Компьютер-сервер
Мәліметтерді 
басқару
Өңдеу
Компьютер-клиент
Ұсыну
Компьютер-клиент
Ұсыну
Компьютер-клиент
Ұсыну
Өңдеу
Компьютер-сервер
Мәліметтерді
басқару
Компьютер-сервер
Мәліметтерді
басқару
Компьютер-клиент
Өңдеу
Ұсыну
Компьютер-клиент
Ұсыну
Өңдеу
Мәліметтерді
басқару