Г. С. Афонин, В. Н. Бар щенков, Н. В. Ко ндр атьев

119
 
 
 
қосымшасұйыққойманы және тежеуіш цилиндрін бәсеңдетеді.  
Шарт.  №  292-001  ауа  бөлгішінің  құрылымы  қарапайым,  оның 
әрекетке сезімталдығы жоғары және тежеуіштерді жеңіл босатады. Ол 
120 м/с қызметтік  және 190 м/с шұғыл тежелуде, тежеуіш толқынының 
тарату жылдамдығын қамтамасыз етеді. 
Бұл  ауа  бөлгіштің  жесіпеушіліктері  қосымша  сұйыққойма 
көлемімен  тежелуіне  ауа  қорының  шектеулігі,  тежеуіш  цилиндрдің 
жылыстауларын  қоректендіруінің  жоқтығы,    цилиндрдегі  қысымның 
зарядты  қысымға  тәуелділігі  және  қосымша  сұйыққойма мен  тежеуіш 
цилиндрлердегі көлемдерінің қатынастары болып табылады. Сонымен 
бірге,  ауа  таратқышта  көп  түрлі-түсті  метал  және  дайындау  және 
жөндеу  кезінде  еңбекті  көп  қажетсінетін  жұмысты  талап  ететін 
ысқылатын бөлшектер қолданылады. 
 
5.3.  Шарт. № 483.000 (483.000м) ауа бөлгіші 
Құрылғы. Шарт. № 483.000ауа таратқыш жиынтығына басты және 
магистральді  бөліктер,  сондай-ақ  қоскамералы  резервуарлар  кіреді  
(5.4-сурет). 
Қоскамералы  сұйыққойма  сүзгіні34,  жұмыс  РК  және  бөліп 
таратқыш  ЗК  камераларды  қамтиды,  оған  тежеу  магистралінен  ТМ 
қосымша  сұйыққойма  ЗР  және  тежеуіш  цилиндрінің  ажырату  краны 
арқылы  құбыржолдар  тартылған.  Қоскамералы  резервуардың 
корпусында36тежеу 
режимдерін 
ауыстырып 
қосу 
тұтқалары 
орнатылған  (суретте  көрсетілмеген):    бос,  орташа  және  жүктелген. 
Қоскамералы  сұйыққоймаға  бас  және  магистральді  бөлік  бекітіледі, 
оларда аспаптың барлық жұмыс түйіндері жиынтықталған.  
М а г и с т р а л   ь д і   б ө л і к  корпустан 28 және қақпақтан 25, тұрады, 
онда  жұмыс  (босату)  режимдерін  ауыстырып  қосу  түйіні 
орналастырылған (отпуска):  жазықтықты және таулы. Бұл түйін өзіне 
жылжымалы  тіреуіші  23  бар  тұтқаны  22  және  екі  серіппемен  ершікке 
20  қысылған,  диаметрі  0,6  мм  калибрленген  саңылауы  бар   
диафрагманы  24  қамтиды.  Ауа  таратқыш  жұмысының  жазықтық 
режимінде  серіппелерді  диафрагмаға  24  басуы  2,5...3,5  кгс/см
2
 
құрайды,  тау  режимінде  –  7,5  кгс/см
2
.  Магистральді  бөлігінің 
корпусында  орналасқан:  магистральды  орган,  қосымша  бәсеңдету 
түйіні және жұмсақтық клапаны. 
Магистральді  орган  өзіне  екі  19  және  27  алюминий  дискілермен 
қысылған  және  қайтпалы  серіппемен  жүктелген  резеңке  магистральді 
диафрагманы  18  қамтиды.    Сол  жақ  дискінің  27  артқы  ілмегінде 
диаметрлері 1 мм-ден екі саңылау және  итергіш 30, ал оң жақ дискінің 
 

 
 
 
 
Басты бөлігі   
 
 
Қоскамералы сұйыққойма  
 
Магистральді бөлігі  

121
 
 
 
 5.4-сурет. Шарт. № 483.000 ауа бөлгіштің  зарядтау кезіндегі әрекеті: 
1 – басты бөлігінің қақпағы; 2 –  басты поршень; 3 – басты поршеньнің бос сояуышы; 4 – 
қайтарылмалы серіппе; 5, 6 – бос сояуыштың манжеттері; 7 – кері клапан; 8 – тежеуіш 
клапан; 9 – теңестіру поршені; 10, 11 – үлкен және кіші режимді серіппелер; 12 – тежеу 
режимдерінің  ауыстырып-қосқышының  жылжымалы  тіреуіші;  13  –  атмосфералық 
клапанның  бітеуіші;  14  –  атмосфералық  клапан;  15  –  жұмсақтық  клапанының 
диафрагмасы;  16  –  жұмсақтық  клапаны;  17  –  қосымша  бәсеңдетудің  манжеті;  18  – 
магистральді диафрагма; 19, 27 – магистральді диафрагманың оң және солжақ дискілері; 
20 – жұмыс (босату) режимдерін ауыстырып-қосқыштар диафрагмсының ершігі Вр; 21 – 
тығынжыл;  22  –  босату  режимін  ауыстырып-қосу  тұтқасы;  23  –  босату  режимдерінің 
ауыстырып-қосқышының жылжымалы  тіреуіші; 24 – босату режимдерінің ауыстырып-
қосқыш  диафрагмасы;  25  –  магистральді  бөлігінің  қақпағы;  26  –  тығынжылдың  өстік 
каналы;  28  –  магистральді  бөлігінің  корпусы;  29  –  қосымша  бәсеңдету  манжетінің 
ершігі;  30  –  итергіш;  31  –  қосымша  бәсеңдету  клапанының  ершігі;  32  –  қосымша 
бәсеңдету  клапаны;  33  –  атмосфералық  клапан  ершігі;  34  –  сүзгі;  35  –  төлке;  36  – 
қоскамералы  резервуардыңкорпусы;  37  –  басты  бөлігінің  корпусы;  38  –  босату 
клапанының жетектемесі; 39 – босату клапаны 
 
қапталды бөлігінде 19 –  диаметрілері 1,2 мм –ден үш саңылау (немесе 
диаметрлері  2мм-ден  екі  саңылау)  орналастырылған.  Магистральді  
диафрагма  магистральді  бөлікті  екі  камераға  бөледі:  магистральді  МК 
және  бөліп  таратқышты  ЗК.  Дискілердің  қуысында  серіппемен 
жүктелген тығынжыл  21 орналасқан,оның диаметрі 2 мм өткелсіз өстік 
каналы  26  және  әрқайсысының  диаметрлері  0,7  мм  болатын  үш 
радиалды  каналдары    бар.  Тығынжылдың  ершігі  ретінде  магистральді 
диафрагманың сол жақ дискісі болып табылады.  
Қосымша  бәсеңдету  түйіні  ершігі  33  бар  атмосфералық  клапанды 
14,  ершігі  31  бар  қосымша  бәсеңдету  клапанын  және  ершігі  29  бар 
қосымша бәсеңдету манжетін 17 қамтиды. Қосымша бәсеңдету манжеті 
17  кері  клапанның  функциясын  атқарады.  Барлық  клапандар 
серіппелермен өз ершіктеріне қыспақталған. Атмосфералық клапанның 
бітеуішінде  13  диаметрі  0,9  мм  саңылау  орналасқан  (ауа  таратқышты 
жетілдіре  түскенге  дейін  –  0,55  мм),  қосымша  бәсеңдету  клапанының 
ершігінде  31  алты  саңылау  бар,  олар  арқылы  клапанның  артындағы 
қуыс қосымша бәсеңдету каналымен КДР байланыстырылған, қосымша 
бәсеңдету  манжетінің  ершігінде  29  әрқайсысының  диаметрі  2  мм 
болатын алты саңылау орналасқан.  
Жұмсақтық  клапаны  16  серіппемен  жүктелген  және  ортаңғы 
бөлігінде  резеңке  диафрагмасы  15  бар.  Жұмсақтық  клапанының 
каналында (клапанның қапсарлы бөлігі мен МК аралығында) диаметрі 
0,9  мм  болатын  калибрленген  саңылауы  бар  ниппель  орналасқан 
(жетілдіре  түскенге  дейін  –  0,65  мм).  Жұмсақтық  клапанының 
астындағы 
диафрагманың 
қуысы 
үнемі 
атмосферамен 
байланыстырылған. 
Б а с т ы   б ө л і г і   корпустан 37 және қақпақтан 1 тұрады.  Қақпақта 
жетектемесі  38  бар  босату  клапаны  39  орналасқан.  Корпуста  басты 
және  теңестіру  органдары,  кері  клапан  7  және  диаметрі  0,5  мм 
калибрленген саңылау орналастырылған. 
Басты орган өзіне серіппемен 4 жүктелген бос сояуышы 3 бар басты 
поршеньді  2  қамтиды.  Бос  сояуыштың  ішінде  серіппемен  жүктелген