Бейнелеу ӛнері сабағында түзете-тәрбиелік жұмысты ұйымдастыруда мұғалімнің
қызметінің маңыздылығы
Кҿмекші мектептерде мұғалім басты тұлға болып табылады.Ол ақыл-ой дамуы
кешеуілдеген балалармен жұмыстың құрылымы мен спецификасын жақсы білуі
қажет.
Мұғалім оқушыларға оқу материалын игертуде орталық орын алады.Ақыл-ой
дамуы кешеуілдеген оқушылар мұғалімнің кҿмегінсіз кҿптеген білімді ,қажетті
білім мен дағдыларды игере алмайды.Кҿмекші мектеп оқушылары жоғары зейін
қабілетін қажет етеді.Кҿмекші мектептің арнайы тапсырмаларының жүзеге асуы
баланың танымдық ҽрекетінің кемшіліктерін түзетуде мұғалім шешуші рҿл
атқарады.Бұл жанжақтылық процесімен шешіледі.
Оқушылардың ақыл-ой дамуының кемшіліктерін жеңуде сурет салу сабағы ҿте
маңызды.Бірақ,барлық бейнелеу ҽрекеттерінің сабағы аномальды бала тұлғасын
коррекциялауда ҿз пайдасын тигізе бермейді.Жұмыстың нҽтижелілігі мұғалім
ҽрекетіне байланысты.Мұғалім бейнелеу ҽрекетінде оқушыларға берілген
педагогикалық ҽдістердің құрылымын анықтауы қажет.
Мұғалім оқыту жҽне тҽрбиелеуге бағытталған коррекциялық жұмыстардың
ерекше жауапкершілігіне ие.Тҽжірибелі мұғалім ҿзінің практикалық ҽрекеттерін
жүйелілікпен бұл дидактикалық принципті жүзеге асырады.Соның ішінде
коррекциялық-педагогикалық
жұмыста
сурет
салу
сабағы
ерекше
аймақ,оқушылардың сол немесе басқа кемшіліктерін жеңудегі жұмыс болып
есептеледі.
Сурет салу сабағында күрделі қателік жіберіледі,мынадай жүйеде тапсырма
орындалса:«Жалпы білім беру жұмысы» қосылған,«коррекциялық жұмыс»
бастапқыда оқыту мүлдем болмайды,одан кейін «қосымша» арнайы педагогика
аймағынан.Мұндай оқыту процесінің құрылымы кҿмекші мектепте ҿз ҽсерін тигізеді.
Кейде коррекциялау деп,принцип бойынша ұйымдастырылған оқытуды
айтады. «Оқушының қателігі – оны мұғалімнің дұрыстауы».Бұл жағдайда
коррекциялау құрылымы жаңа замандық тұрғыда бала баланың жұмыс кезінде
жіберген қателіктеріне нақтылай кҿмек кҿрсету жайлы айтылады.
Бастауыш сыныпта еңбекке оқыту сабағында түзете-тәрбиелеуді
ұйымдастыруда мұғалімнің маңызы
Кҿмекші мектептегі мұғалімнің басты қызметі – ақыл-ойында кемшіліктері бар
балаларды
оқыту
,тҽрбиелеу,коррекциялау
жҽне
дамыту
процестерін
басқару.Мұғалім бұл жұмыстардың сауатты жҽне нҽтижелі болуы үшін мына
процестерді басқару қажет: мұғалім ақыл-ой дамуы кешеуілдеген балалардың
ерекшеліктерін ,оларға жүргізілетін жұмыстардың құрылымын жҽне спецификасын
жақсы білуі қажет.
Мұғалім оқушының материалды меңгеруін басқарады.Оның кҿмегінсіз ақыл-ой
дамуы кешеуілдеген балалар кҿп біліп,қажетті біліктілік пен дағдыларды игере
алмайды.Ақыл-ойы бұзылған оқушылар мұғалімдердің жоғары деңгейін қажет етеді.
Арнайы мектеп мұғалімдерден мынадай тапсырмаларды талап етеді: ақыл –ойы
бұзылған оқушыларды қоғамда ҿмір сүруіне толық ҽсер етуі,олардың ҽлеуметтік
жҽне кҽсіптік тҽуелсіздігін шешу.Барлық берілген тапсырмалар комплексті түрде
бүкіл сабақта жҽне сабақтан тыс уақытта жүзеге асырылуы тиіс.Мұғалім еңбекке
оқыту ақыл-ой дамуы кешеуілдеген балалардың тек қана білім мен дағдыларын
емес,сонымен қатар оқушыларды кҽсіптік дайындық кезеңдерін қамтитынын да
түсінуі қажет.Еңбек сабағының кезеңдеріне қаншалықты ұйымдастырылуы
оқушылардың күрделі білім мен дағдыларды ,кейіннен ҿнеркҽсіптік жағдайларын
меңгеруіне байланысты болып келеді.Сонымен қатар,еңбекке оқыту сабақтары ақыл-
ой дамуы кешеуілдеген оқушылардың кемшіліктерін коррекциялау негізгі
ҽдістердің бірі болып табылады.Сондықтан да мұғалім оқыту мен тҽрбиелеуде
жауапкершілікке ие.
Оқыту процесінің нҽтижелік жағдайы – мұғалімнің кҽсіби педагогикалық
дайындығы,
оның
балалар
ұжымын
қарамағына
алу,олардың
білім
ерекшелігі,жұмыстың рационалды ҽдістемелерін таңдау болып табылады.
Тҿменгі сыныптарда еңбекке оқытуда мұғалімнің кҽсіптік қажеттілігі үлкен орын
алады.Бұл берілген жағдайлар еңбекке оқыту бағдарламаларының технологиялық
білімдерін жоғарғы деңгейде ,құрал-жабдықтарды жақсы игеру еңбек операциясын
еш қателіксіз орындау маңыздылығына ие.Мұғалім сабақта ҽр түрлі дҽстүрлі жҽне
дҽстүрден тыс материалдармен жұмыс жасап,олардың жаңа технологиясын білу
керек.
Сонымен қатар,мұғалім еңбекке оқытуда ҽдістемелерді міндетті түрде игеру
қажет.Еңбекке оқыту сабағына дайындауда мұғалім психологиялық-педагогикалық
жҽне ҽдістемелік ҽдебиеттермен жұмыс жасау ,сабақтың типін дұрыс таңдау қажет.
Арнайы (түзету ) мектебінің 8- түрінің қол еңбек сабағын беру әдістемесінің жалпы
сұрақтары.
1.Бастауыш сыныптарда қол еңбек сабақтарының міндеттері.
2.Бағдарламадағы еңбек түрлері.
3.Типологиялық топтарға бҿліп оқыту.
Мүмкіндіктері шектеулі балаларды еңбекке баулу кҿмекші мектептің жалпы оқу
жүйесі мен түзете тҽрбиелеу жұмысының басты бір бҿлігі болып табылады.Бастауыш
сыныптарда қол еңбегі сабақтары жалпы жҽне арнайы міндеттерге негізделіп, балаларды
кҽсіби еңбекке баулуға дайындайды.
Еңбекке баулу сабақтарының міндеттері:
-еңбек түрлері туралы қарапайым білім беру: еңбек дағдысын қалыптастыру, ең қолайлы
ҽдістерге үйрету,ҽр түрлі материалдар туралы білім беріп, олардың құрамына қарай ҿңдеу
ҽдісін таңдау,ҿз бетімен еңбектенуді дамыту, еңбекке деген қызығушылықты арттыру;
-ұйымдастыру қабілетін қалыптастыру:еңбек сабағына кешікпеу,еңбек бҿлмесіне
ұйымдасқан түрде кіру,ҿз жұмыс орнында еңбек ету,онда материалдар мен құралдарды
дұрыс орналастыру,сабақ соңында оларды жинау,ішкі тҽртіп пен сабақ ережелерін білу
жҽне орындау,санитарлық-гигиеналық талаптар;
-қоршаған орта жҽне еңбек үрдісі туралы түсінікті байыту;
-ұжымда жұмыс істеудің дайындығы мен қажеттілігін тҽрбиелеу;
-ақыл-ой тҽрбиесі,сезінуді,қабылдауды дамыту,жоспарлауға үйрету,жұмыс нҽтижесін
ұғыну;
-адамгершілік тҽрбиесі,ұжымдық тҽрбие,ҿзара кҿмек, еңбекке деген дайындық,бастаған
ісін аяғына дейін жеткізу, ересектердің еңбектеріне деген жағымды кҿзқарасты
қалыптастыру;
-сҿйлеу тілін дамыту,сҿздік қорын кеңейту жҽне байыту,сҿз мағынасын дамыту,толық
жҽне сатылы түрде баяндау,
-эстетикалық тҽрбие: жұмысты тез ғана емес дұрыс жҽне ҽдемі орындауға тҽрбиелеу,
материалдың,ҿнімнің ҽдемілігін сезіну жҽне түсіну,олардың ерекшеліктерін білу.
Еңбек сабақтарына қойылған осы міндеттермен қоса,түзете білім беру
мекемелерінде оқушылардың ақыл-ой қызметін түзетуге бағытталған арнайы міндеттер де
шешіледі. Түзету жұмыстары балалардың икемділіктерінқалыптастыру жұмыстары
арқылы кҿрінеді.Еңбекке баулу үрдісінде таным қабілетіндегі кемшіліктерді түзету
жұмыстары жүргізіледі: байқау,елестету,сҿйлеу,кеңістікте бағдарлау жҽне дене даму
кемшіліктері,ҽсіресе қолдың ұсақ қимылдары.Еңбек сабағы бастауыш сынып балалары
үшін негізгі пҽн болып есептеледі.Тұрмыстық түсініктер мен ұғымдар заттарды жасау мен
