Терең көлеңке – сурет бөлшектері әлі де бар ең қараңғы аймақтары;
растралық элементтердің берілген баспа технологиясын
қамтамасыз ете
алатын ең үлкен шамасына сәйкес келеді. Суреттің қараңғы бөліктері
қосылып кетеді және біртұтас қаратүс болып басылады. Диффузиялық
жарық аймақтары жағдайындай, көлеңкенің ұсынылатын мәні
қолданыдатын баспа әдісі мен қағаз сапасы кешенінен тәуелді.
Көлеңкенің мәндері 75% басталып (газеттік орама баспа машинасымен
жұмыс жасау кезінде қатты сіңіруші газет қағазы үшін), парақты баспа
машинасында басу кезінде ең жоғары сапалы жылтыр қағаз үшін 98%
дейін жетеді.
Қара нүкте – қара түспен басылуы тиіс сурет аймағы, басқаша
айтқанда, бұл көлеңкемен салыстырғанда қараңғы аймақ.
Осылайша, бедерлемедегі түпнұсқа суретін бейнелеу градациялық
қисықтары
сюжеттік
ерекшеліктермен,
технологиялық
процесс
ерекшеліктерімен, қолданылатын жабдықтар мен материалдармен,
сондай-ақ, қалыптасқан дәтүрлермен анықталады.
Арнайы жабдықтар көмегімен түзету. Түс түзету үшін әртүрлі
арнайы жабдық түрлері қолданылады. Ең алдымен, бұл түс өлшеуге
арналған құралдар – колориметрлер және спектрофотометрлер.
Аспаптардың бұл екі түрі объект бетінен шағылысқан (түссіз емес
үлгілер үшін), объекттен өткен (түссіз үлгілер үшін) немесе объекттің
шығаратын (өздігінен жарықтанатын үлгілер үшін) жарық сәулесінің
ағынын өлшейді.
Колориметрлер
сәулеленудің
спектрін
анықтамастан,
түс
координаталарын тікелей өлшейді. Бұл үшін өлшенетін жарық ағыны
арнайы түс фильтрлері жүйесінен өтеді, олардан жасыл және көк
спектрлік құраушылар (RGB түс координаталарын есептеу үшін)
бөлінеді, немесе арнайы спектрлік пішіндерден өтеді. Олар сәулеленудің
спектрлік таралуын пішіні бойынша стандартты калориметрлік
бақылаушыны қосу қисықтарына әкеледі (XYZ координаталарын
анықтау үшін). Мұндай құрылымды қолдану спектрофотометрмен
салыстырғагда калориметр құнын айтарлықтай төмендетеді, алайда аспап
дәлділігін төмендетуге әкеледі және оны қолдану диапазоны күрт
шектейді. Колориметр үлгі координаттарын үш жарық ағынының
интенсивтілігі бойынша анықтайтын болғандықтан, өлшеу нәтижесінде
сәулеленудің спектрлік таралуы әртүрлі және физикалық тұрғыда бір-
біріне тең емес екі жарық үлгілерін калориметр бір-бірінен
ерекшеленбейтіндей анықтауы мүмкін. Түстерді осылайша қабылдау
адам көру мүшесіне сай келеді, сондықтан баса ісінде калориметрлер
бедерлемелер мен түпнұсқа түстерін өлшеуге, сондай ақ, мониторларды
калибрлеу үшін қолданылады.
Спектрофотометрлер түс өлшеуге арналған ең дәл құралдар болып
табылады.
Олар
үлгінің
спектрлік
шағылысу
және
өткізу
коэффициенттерін анықтады, сонымен қатар өздігінен жарықтанатын
заттардың сәулелену спектрлерін өлшеуге мүмкіндік береді. Бұл үшін
маонохроматор немесе интерференционды
фильтрлер көмегімен
160