Қазіргі қазақстандағЫ Әйелдер мен ерлерге қатысты саясат

 

 

ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ 

7

 

 

 

31 - 45 жас  

43,8 % 

 

 

46 - 59 жас 

45,8 % 

 

Гендерлік  саясат  туралы  сауаттылығы  ең  жоғары 

деңгейдегі топ – 31 - 45 (43,8 %) және 46 - 59 (45,8 

%)  жастағылар.  Жоғары  білімділердің  арасында  

гендерлік  саясат  туралы  білетіндердің  пайызы  2 

есеге  артық  –  45,3  %.  Сауалнама  нәтижелері  

гендерлік  саясат  туралы  білім  деңгейінің  

адамдардың  тұратын  жеріне  байланысы  жоқ 

екендігін көрсетті. Қала тұрғындарының арасында 

білетіндердің пайызы жоғары екеніне қарамастан 

(38,3  %)  ауылдық  елді  мекендерде  «Естуім  бар» 

дегендердің үлесі де соған таяу болды (32,3 %). Ал 

қала 

тұрғындарынан 

соңғы 

жауапты 

таңдағандардың үлесі 26,3 %.  

 

Информанттардың  гендерлік  саясат  жайында 

біліп-білмеуге  қатысты  пікірлерінің  іс  жүзінде 

теңдей  бөлінуі  қазақстандықтардың  гендерлік 

саясаттың  не  екендігі  жөніндегі  білімдері  айқын, 

нақты  еместігін  және  ҚР  гендерлік  теңдік 

стратегиясының 

бар 

екендігі 

олардың 

хабардарлығына  ешқандай  әсер  етпейтіндігін 

көрсетеді. 

    

A.5. Осы сөз тіркесін қай жерден 

естідіңіз? 

 

Бұл  сұрақ  бойынша  пікірлер  төмендегідей  түрде 

бөлінді:  ақпараттың  негізгі  көзі  –  БАҚ  -  47,2  %, 

екінші орында «Ғаламтор» - 20,2 %. Тек 9,1 % ғана 

гендерлік  саясат  туралы  білім  саласында  естіп-

білген.  «Жұмыс  орнында»  деген  жауапты 

таңдағандардың  ең  көп  үлесі  Павлодарда  -  30,3 

%.  Ең  сирек  таңдалған  жауап  «Оқу  орнында» 

болды.  Бұл  дерек  қазақстандық  колледждер  мен 

жоғары  оқу  орындарында  гендерлік  білімнің 

жоқтығын  немесе  шектеулі  екендігін  білдіреді.  

Әйелдердің 5 % гендерлік саясат туралы БАҚ-тан, 

22,7 % ғаламтордан, 20,8 % жұмыс орнынан естіп-

білген.   

 

ҚР  гендерлік  теңдік  стратегиясында  төртінші 

мақсат  ретінде  гендерлік  білім  мен  гендерлік 

ағартушылық  атап  көрсетілгендігіне  қарамастан, 

білім  беру  жүйесі  гендерлік  білімнің  таралуына 

өте аз ықпал етеді.  

 

A.6. Сіз Қазақстан Республикасында 

азаматтардың гендерлік  

құқықтарын реттейтін нормативтік 

құжаттарды білесіз бе? 

 

Сауалнамаға  қатысқандардың  басым  көпшілігі  - 

60,6 %  -  Қазақстан  Республикасы азаматтарының 

гендерлік  құқықтарын  реттейтін  нормативтік 

құжаттар 

туралы 

білмейді. 

Нормативтік 

құжаттаманы білетіндердің ең жоғары үлесі Орал  

(30,5  %)  және  Павлодар  (29,1  %)  қалаларының 

тұрғындарына  тиесілі.  Ерлердің  басым  көпшілігі 

(72,8  %)  гендерлік  құқықтарды  реттейтін 

нормативтік құжаттар туралы ештеңе білмейді. Ал 

әйелдер  арасында  сауалнамаға  қатысқандардың 

52,7  %  өздерінің  құқықтарын  реттеп,  бірқатар 

сұрақтар  бойынша  өмірлерін  жеңілдететін 

нормативтік-құқықтық  құжаттардан  бейхабар. 

Гендерлік  саясат  саласын  реттейтін  нормативтік-

құқықтық  құжатнамаларды  білуге  қатысты 

сұраққа  алынған  жауаптар  орта  білімділерге 

қарағанда  жоғары  білімді  респонденттердің 

гендерлік заңнамадан көбірек хабардар екендігін 

көрсетеді.  Қай ұлт өкілі болса да қазақстандықтар 

азаматтардың  гендерлік  құқықтарын  реттейтін 

нормативтік  құжаттар  туралы  білім  немесе 

ақпарат 

алуға 

талпынбайды. 

Ауыл 

тұрғындарының 

гендерлік 

қатынастар 

салаласындағы 

құқықтық 

реттеу 

туралы 

ақпараттары  аз.  Бұл  сұраққа  қатысты  пікірлердің 

бөлісі ҚР гендерлік теңдік стратегиясы қатардағы 

көптеген  қазақстандықтар  арасында  бейтаныс 

және  ол  қазақстандық  қоғамдағы  гендерлік 

қатынастарға  қатысты  ресми  құрылымдардың 

 

 

ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ 

8

 

 

көзқарасын  көрсететін  формалды  құжат  деген 

біздің болжамымыздың дұрыстығын дәлелдейді.   

 

A.7. Сіз Қазақстан азаматтарының 

гендерлік құқықтарын реттейтін 

нормативтік құжаттардың дәл 

қайсысымен таныссыз? 

  

Ең  көп  таралған  ақпарат  Еңбек  кодексі  туралы 

болды,  бұл  жауапты  респонденттердің  21  % 

таңдады.  Екінші  және  үшінші  орында  «Гендерлік 

теңдік  стратегиясы»  -  14,9  %  мен  «Қылмыстық 

кодекс»  -  14,9  %  тұр.  Алдыңғы  сұрақтар  секілді 

мұнда  да  әйелдер  нормативтік  құжаттардан 

көбірек  хабардар.  Барлық  жас  топтарының 

арасында  ең  танымал  құжат  –  ҚР  Еңбек  кодексі. 

Орта  және  арнайы  орта  білімі  барларға 

қарағанда  жоғары  білімді  информанттардың 

құқықтық  және  азаматтық  сауаттылығы  жоғары 

екенін  көреміз.  Зерттеуге  қатысқан  барлық 

этникалық  топтар  арасында  ҚР  Еңбек  кодексі 

туралы  ақпараттың  деңгейі  жоғары.  Қала 

тұрғындары  арасында  көрсеткіштер  мынадай:  ҚР 

Еңбек  кодексі    -    21,6  %,  2006-2016  жылдарға 

арналған гендерлік теңдік стратегиясы - 17 %. Бұл 

жауап  ауылдық  жерлерге  қарағанда  0,8  %-ға 

төмен.     

 

 

21 %

 

 

14,9 % 

 

14,9 % 

 

A.8. 2006-2016 жылдарға арналған 

Қазақстан Республикасының гендерлік 

теңдік стратегиясының басты 

мақсаттарын білесіз бе? 

 

Сауалнамаға  қатысқандардың  басым  бөлігі  (60,6 

%)  бұл  сұраққа  жауап  бермеді.  Тек  6,8  %  «ҚР 

гендерлік  теңдік  стратегиясының»  мазмұнын 

біледі.  Осы  сұрақ  бойынша  сауаттылықтың  ең 

жоғарғы көрсеткіші Павлодар (15,8 %) және Орал 

(14,2  %)  қалаларында  болды.  Ерлердің  73  %,  ал 

әйелдердің  жартысынан  көбі  (53,6  %)  «ҚР 

гендерлік  теңдік  стратегиясы»  туралы  ештеңе 

білмейді.  Барлық  жас  топтары  бойынша 

респонденттердің  басым  көпшілігі  «ҚР  гендерлік 

теңдік стратегиясының» мақсаттарынан бейхабар. 

Алдыңғы сұрақтар секілді мұнда да  31  -  45 (8  %) 

және  46  -  59  (7,7  %)  жастағы  топтар 

сауаттылықтың жоғары деңгейін көрсетті. Жоғары 

білімділер  арасында  бұл  мәселеден  хабардар 

жандардың  үлесі  көбірек.  Орта  білімділердің  тек   

2,9 

% 

стратегияның 

басты 

мақсаттарын 

білетіндіктеріне 

сенімді. 

Гендерлік 

теңдік 

стратегиясының  негізгі  ережелері  туралы  ең  аз