Біздің СҰхбат ( - ) Ұлттық апталық Газет 2005 жылдың қаңтарынан шыға бастады

№31 (655) 4 тамыз 2017 жыл

10

ww

www.ja

w.jasqazaq.kz                      E-mail: jas_qazaq@mail.ru

Науқан

АЙМАҚ

АЙМАҚ

Алматы облысы әкімі Амандық Баталов Алакөл мен Алматының 

арасын жалғайтын тағы бір жаңа туристік маңызы бар нысанның 

– Ақши теміржол вокзалының іргетасын қалауға қатысты. Бес күн 

бұрын ғана жазғы демалысын жарқын да көңілді өткізгісі келетін 

қонақтарға әуежай ашып берген өңір басшысы осы жолы болашақта 

бой көтеретін заманауи зәулім стансасының құрылысына капсула 

салды. Алдағы уақытта турист тек әуежаймен, құрылысы енді 

басталған «Талдықорған – Үшарал – Өскемен» автодәлізімен 

ғана емес, шойын 

жолмен жүйткитін 

арнайы пойызбен де 

көл жағасына келіп 

қайтпақ.

Туризм

Дала т сін дүбірге б леген 

қызу еңбек ортасында аудан әкімі 

Ғалым Тоқпейісов те жүрді. Ол 

бірқатар егін шаруашылығын 

арнайы аралап қайтты. Іссапар 

барысында аудан басшысы 

Ақдала ауылдық округіне қарасты 

«%тес Ақдала» жауапкершілігі 

шектеулі серіктестігіне ат 

басын бұрып, аталмыш 

шаруашылықтың егіс алқабын 

аралап, жұмыс қарқынын к збен 

к рді. Ғалым Қасымұлына ауыл 

шаруашылық б лімінің басшысы 

Бауыржан Дәрібаев пен аталмыш 

шаруашылық директоры Марс 

Дәулетбаев сапарлас болып, арпа-

бидай мен жоңышқаның екінші 

орылымының жұмыс барысын 

таныстырды.

Аталған ұжым биыл егіс 

құрылымының жоспарына сай 

1752 гектар жерге күріш, 300 

гектарға бидай, 1326 гектар жерге 

арпа, сондай-ақ 190 гектарға 

сүрлем жүгері және 55 гектарына 

дәндік жүгері, ал қалған егіс 

алқаптарына к пжылдық ш п 

еккен. Бүгінде бидайдың 62 

гектары бастырылып, орташа 

німділік әр гектарынан 18 

центнерді құраса, арпаның 

336 гектары орылып, орташа 

німділік әр гектарына 24 

центнерден нім беруде.  

Биыл аудан әкімінің арнайы 

тапсырмасымен ірілі-ұсақты 

барлық шаруашылықтар 

к ктемгі егіс жұмыстарын дер 

уақытында бірден бастап кетті. 

Нәтижесіне орай, ңірде егіс 

німділігі жоғары болады деген 

жоспар да бар. :рине, мұндай зор 

жетістікке қол жеткізудің сыры 

аудан әкімдігі тарапынан қол 

жеткізілген түрлі тиімділіктер мен 

диқандардың ерінбей атқарған 

еңбегінде жатса керек. 

Аудан басшысы «%тес 

Ақдала» ЖШС арпа егілген 

алқабының біріне ат басын 

бұрып, механизатор Мұрат 

Омарбаевпен егін орағының 

німділігі жайында әңгімелесті. 

:кім сұрағына жауап берген 

Мұрат Омарбаев з с зінде «Ерте 

себілген егіннің арқасында арпа-

бидай німі жылдағыдан жоғары 

болып тұр. Сонымен қатар егін 

орағына қажетті техникалардың 

жанар-жағармайлары мен 

қосалқы б лшектері де 

жетерліктей болғандықтан, 

техникалар тоқтаусыз жұмыс 

атқаруда. Қажетті тыңайтқыштар 

да дер кезінде беріліп, нім 

сапасы да арта түсті. Ал бітік 

дәннің ысырапсыз жиналуы 

– егін орағының уақытылы 

басталуының арқасы», – дей келе, 

дала еңбеккерлері тарапынан 

осындай ауқымды жұмыстарды 

атқаруға барлық жағдайды жасап 

отырған аудан басшылығына з 

ризашылығын жеткізді.

Мұнан соң аудан әкімі аталған 

серіктестіктің жоңышқалық және 

күріш алқаптарын да аралап 

к рді. Осы орайда шаруашылық 

басшысы Марс Дәулетбаев 

күріш алқабында қамыс, қоға, 

күрмек сімдіктерінің болмауы 

«Карбомид», «Базагран», 

«Гулливер» тыңайтқыштарының 

уақытылы берілуінің нәтижесі 

екенін айта келе, биыл 

жылдағыдан нім сапасының 

жоғары болатынын тілге тиек етті.

Биыл Алматы облысы Балқаш 

ауданы бойынша 30 мың гектарға 

жуық суармалы жерге егіс егілді. 

Оның ішінде күріш пен арпа-

бидайдың, дәндік, сүрлем жүгерінің, 

сондай-ақ көпжылдық шөптің орны бөлек. Қазір егіс 

алаңдарында арпа-бидайға орақ түсіп, жоңышқаның 

екінші орылымы да ойдағыдай атқарылуда.

Жаңа технологияны 

пайдаланып, рекордтық 

деңгейдегі жүгері німін 

алуға арналған басқосу ашық 

аспан астында тті. Егістік 

алқабына «Бірлік» шаруа 

қожалығы Жетісудағы ауыл 

шарушалығы туралы хабарлама тақтайшасы қойылды. 

Дәріс оқығандардың к пшілігі сімдік қорғау және 

карантин ғылыми-зерттеу институтының жетекші 

мамандары. Егін егудегі жаңа технологияны аграрлық 

саланың кәсіби мамандары мен зге аймақтан жиналған 

ауыл шаруашылығы қызметкерлері Ескелді ауданының 

диқандарына таныстырды. Олардың қатарында 

шетелдік мамандар да болды. 

Аталған аудан аумағы облыс к лемінде егін егуге 

қолайлы аймақ. Сол себепті жергілікті шаруалардың егін 

егу технологиясындағы соңғы жетістікпен танысуы мол 

нім алу жолындағы оларға таптырмас к мек екені даусыз.

%сімдікті қорғау және карантиндеу институтының 

ғалымдары соңғы жетістікті пайдаланып, німнің 

к лемін анағұрлым арттырмақ. Мамандар бұрын 

Ескелді ауданында әр гектарына 5-6 тоннаға жуық 

жүгері алуға мүмкіндік болса, жаңа дәнсепкіштің 

к мегімен егілген егістіктен жиналатын німді 

10 тоннаға дейін жеткізуге болады дейді. Ауыл 

шаруашылығы саласының кілдері әзірше облыста 

мұндай жетістіктің болмағанын айтады. Аталған 

техниканың әдеттегі комбайннан артықшылығы ол 

егілетін тұқымды зақымдамайды.Сондықтан себілген 

тұқым жүз пайыз ніп, жиналатын німнің артуына 

мүмкіндік туғызады. Бұл дәнсепкіш техника әмбебап, 

жүгеріден б лек, бұршақ тұқымдас дақылдарды, қант 

қызылшасын, мақта тұқымдарын себуге де қолайлы. 

%сімдікті қорғау және карантиндеу институтының 

директоры Абай Сағитов «Шетелден қосалқы б лшек 

алып, осындай жүздеген тұқымсепкіш агрегат жасадық. 

Бұл фермерлерге те қолайлы әрі пайдалы болмақ. 

Оны кез келген МТЗ доңғалақты тракторына тіркеп 

алып, тұқым сеуіп жүре беруге ыңғайластырылған. 

Мұны жүгері, майбұршақ, қант қызылшасы, мақта 

және басқа дақылдардың тұқымын себуге қолдануға 

болады. Жұмыстың нәтижелі болуы, әрине, тұқымның 

сапасына байланысты. Егер тұқым дұрыс таңдалып, 

сұрыпталып алынған болса, дәнсепкіш оларды 

түгелдей зақымдамай топыраққа отырғызады. Міне, 

бұл болашақ мол німнің алғышарты екені даусыз.

:зірше, 63 гектар алқапқа жүгерінің ерте және орташа, 

сондай-ақ кешірек жетілетін 

9 түрлі гибридтерін сеуіп, 

олардың шығымдылығы мен 

бейімділігін тәжірибеден 

ткізбекшіміз. Солардың 

қайсысы осы аймаққа тез 

жерсініп, німділігі мен 

сапасы талапқа сай болса, 

сол түрін келер жылдары 

жаппай пайдаланатын 

боламыз. Ал ондай мақсатқа 

жету үшін міндетті түрде 

аграрлық салады қолданылып 

жатқан соңғы үлгідегі 

жаңа технологияны енгізу 

қажет. Сондықтан біз 

бүгін сол технология мен 

техникалардың тиімділігімен таныстырып жатырмыз», 

– деп з ойын ортаға салды.

Сондай-ақ аграрлық сала мамандары Италиядан 

жеткізілген «Атлантик» деген сапалы тұқымды жаңа 

технология бойынша сепкен майбұршақ алқаптарын да 

аралап к рді.

Аудандық ауыл шаруашылығы б лімінің 

басшысы Нұрлан Керікбаев«Осы жаңа технологияны 

қолданғаннан кейін, жаңа дәнсепкішпен тұқымды 

дәлдеп егу, сімдік қорғау шараларын дұрыс жүргізген 

соң жиналатын нім де еселеп артатыны аян. Мәселен, 

бұрын шаруалар майбұршақтың әр гектарынан 25-30 

центнерден нім жинап жүрсе, енді жаңа технологияны 

қолдану арқылы бұл к рсеткішті 55-65 центнерге дейін 

жетеді деп күтілуде. Осы тәжірибелік алқаптар Виктор 

Михайлович Агиенко басшылық етіп отырған «Бірлік» 

ндірістік кооперативіне тиесілі. Құрамына жеті 

шаруа қожалығы біріккен бұл кооператив биыл жаңа 

дәнсепкіш сатып алып, соның к мегімен к ктемгі егіс 

жұмыстарын жүргізді. Биылғы егін шығымдылығының 

талапқа сай болып, мол нім күтілуіне байланысты 

кооператив мүшелері келер жылы жаңа технологияны 

кеңінен енгізу мақсатында соңғы үлгідегі комбайндар 

мен культиваторлар алуды к здеп отыр», – дейді.

Аудан 

диқандарына 

таныстырылған 

тағы бір таңғажайып техника түрі к п қырлы ұшу 

аппараты болды. Шағын тік ұшақ санаулы минуттың 

ішінде бүкіл егіс алқабының т бесінен ұшып тіп, 

егінжайдың жай-күйін таспаға түсіреді. Демек, 

диқандардың жаяулап-жалпылап, тер т гіп, аптап 

ыстықта алқапты аралауының қажеті болмайды. 

Яғни түсірілген бейнетаспа арқылы егін алаңының 

жағдайын бақылауға мүмкіндік туады. Сонымен қатар 

сыйымдылығы 10 литрлік контейнері бар ұшу аппараты 

арқылы әуеден алқапқа гербицидтер шашуға да болады. 

«Байбеков» жеке 

шаруашылығының 

атқарушы 

директоры 

Бақытжан 

:лменбетов үшін 

де жұмыс жетіп-артылады. Ол басшы екенмін 

деп қарап отырмай, механизаторлардың тиімді 

еңбегін қамтамасыз ету жолында аянбай 

тер т гуде. Бесаспап маман ұйымдастыру 

жұмысымен қатар ш п шабатын техниканың 

қажетті б лшектерін тауып әкелуді, түскі 

ас мәзірін жеткізуді з мойнына алған. Осы 

шаруашылықта к п жылдардан бері еңбек етіп 

келе жатқан ол ұжым мүшелерін ғана емес, 

жердің жағдайын да бір кісідей білетін болып 

шықты. Кешегі кеңестік кезеңде «Бірінші 

май тәжірибе шаруашылығы» ретінде кеңінен 

танылған құрылымның ткені мен бүгіні 

туралы әңгімесі де бізді қызықтырды.

%здеріңізге белгілі, 

Кеңес үкіметі ыдыраған 

кезде ел экономикасы 

ауыр күйге душар болды. 

Сол кезеңде ірі зауыт-

фабрикалармен бірге 

кеңшар-ұжымшарлар да 

күрделі кезеңді бастан 

кешірді. Бұл тоқырау 

тәжірибе шаруашылығын 

да айналып ткен жоқ. 

Шаруасы шатқаяқтаған 

құрылымды Байбековтер 

отбасы з қолына 

алатыны да осы тұс. 

Тендерді жеңіп алғаннан 

кейін шаруашылықты 

қалпына келтіруге 100 

млн теңге жұмсап, 

жұмысты жолға қоюдың 

шаралары атқарылды. Ең 

бастысы, ауыл адамдары үшін жұмыс орындары 

ашылып, болашаққа деген үміттің оянғаны 

қуантады. Осылайша, ауыл міріне қан жүгіріп, 

тіршіліктің оты тұтанады. Бүгіндері алқаптарды 

«Байбеков» шаруа қожалығы мен Қазақ кортоп 

және к к ніс ғылыми-зерттеу институты біріге 

игеріп келеді.

Ұжым мүшелері егін шаруашылығымен 

қатар т рт түлікті түлетіп келеді. Малға 

қажетті азықты да здері дайындауды 

әдетке айналдырған. Бүгіндері здеріне 

тиесілі 170 бас мүйізді ірі қара, 250 қой-

ешкі және 50 бас жылқыны қыстату үшін 

қажетті жемш п қорын дайындау үстінде. 

Қазірде шаруашылықтың механизаторлары 

Нұрболат Момынов пен Айдар Дәулетбаев 

ш п шауып, ізінше рулонға тайлау 

жұмысын жүргізуде. Аумағы ат шаптырым 

алқапта д ңгелеп жатқан тайланған ш птер 

осы жігіттердің жұмысының жемісі.

Бүгіндері шаруа қожалығында 15 

адам еңбек етеді. Жұмысты зара б лісіп, 

жауапкершілік жүгін артқан ұжым 

мүшелерінің қапысыз қимылы к з қуантады. 

Нұрболат пен Айдар шабындықтағы жұмысқа 

жауапты болса, Ілияс Гусеинов картоп 

алқабын з мойнына алған.

– Биыл жердің ылғалы мол болып тұр, – 

дейді Ілияс Балабекұлы зінің қарауындағы 

бақшалықты к зімен шолып. – Осыған 

орай, екінші нан деп аталатын картоптың 

шығымы да жаман емес. Түйіні ірі. Сонымен 

қатар оған ешбір химиялық тыңайтқыш 

қолданылмаған, – дейді шаруашылық 

жайынан хабар беріп. 

Осыншама жұмысты игеру үшін техника 

күші қажет екені түсінікті. Шаруашылықтағы 

5 трактор, «КамАЗ», «ЗиЛ», «Газ – 53» 

авток ліктері әзірге осы шаруаларды атқаруға 

жарап-ақ тұр. Қожалыққа 2246 гектар алқап 

тиесілі болса, оның 400 гектары егістікке, 62 

гектары шабындыққа арналған. Ал қалған 

жерлерді жайылым ретінде пайдалануда.

Жердің құнарлылығын арттыру мақсатында 

ауыспалы егістік шаралары сақталынып, 

агротехникалық жұмыстар жүргізіліп келеді. 

Жерге қамқор к ңілмен қарасаң, оның да 

қайтарымы мол болатынын жақсы білетін 

ұжым мүшелері здерінің болашағы жарқын 

болатынына сенімді.

      ,

   

Жүгерінің жаңа түрі 

жаңа технологияның 

көмегімен алынады. 

Бұл туралы Алматы 

облысы Ескелді 

ауданында «Инновациялық 

технологияларды қолдана отырып, соя 

және жүгерінің шетелдік будандарын 

өсіру және қорғау» тақырыбында 

өткен көрмеде белгілі болды. Сондай-

ақ Матай Байысов ауылындағы 

«Бірлік» ауыл шаруашылығы өндірістік 

кооперативінде 

«Егінжай күні» шарасы 

да ұйымдастырылды.

Көрме

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ 

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ 

ТИІМДІЛІГІ

ТИІМДІЛІГІ

Шаруа

Жаз айлары ауыл тұрғындары үшін нағыз қарбалас 

кезең. Себебі осы уақытта тіршілікке қажетті барлық 

азық-түлік қорын қамдап алу қажет. Төрт түліктің қомын 

арттырып, қысқы мал азығын жинап алудың да маңызы 

зор. Алматы облысы Бірінші май округіндегі Бекболат 

ауылына қарасты «Байбеков» жеке кәсіпкерлік ұжымы 

жаздың әрбір күнін тиімді пайдалануды мақсат етіп 

қойғаны да сондықтан.

Баршамызға 

мәлім, соңғы 

үш жылдан 

бері аптасына 

үш рет «Жетіген – Достық – Жетіген» 

бағытында «Тұран» пойызы қатынайды. 

Бұл теміржолмен Алак л жағалауына 

мыңдаған саяхатшыны тасымалдауға 

мүмкіндік бар. Алматыдан шыққан 

пойыз к лге ары кетсе, небәрі 13 

сағатта келе алады. «Тұран жолаушылар 

тасымалы» ЖШС бас директоры Роман 

Ботабеков те Алак л ңіріне ат басын 

бұрып, жаңа теміржол бағыты бойынша 

тілшілерге сұхбат берді. 

Ол «Біз бұл бағытты Алак лге келетін 

туристердің жылдан-жылға артып 

келе жатқанын ескеріп қолға алып 

отырмыз. Биылдың зінде біз 64 мың 

жолаушыны тасымалдап үлгердік. Ең 

алғаш ашылған небәрі 12 вагон болатын. 

Бүгінде вагондар саны жиырмаға жетті. 

«Қазақстан теміржолы» бізбен кеңесіп, 

перронның аумағын 350 метрге дейін 

кеңейтіп берді. Бірақ бұл здеріңіз к ріп 

тұрғандай аздық етеді. Сондықтан, 13 

разъезден, яғни, Ақши ауылынан жаңа 

вокзал салудың маңызы зор», – деді.

Директордың айтуынша, Алматы 

қаласынан Алак л жағасындағы «Ақши» 

стансасына дейін жол құны 2355 теңгеден 

аспайды. Ал «Достық» стансасына 

дейінгі пойыз бағасы 2615 теңгені 

құрайды. Ақши мен Алматы арасында 

жолға кететін уақыт – 12 сағат, 15 

минут. Облыс әкімі мен аудан басшысы 

:лібек Жақанбаев теміржол вокзалын 

салудың маңыздылығы жайында айтып 

тіп, іргетасына арнайы капсула салды. 

Амандық Ғаббасұлы жаңа вокзалдың 

құрылысын алдымыздағы тамыз 

айының орта шенінен кешіктірмей 

бастауды ескертті. Сондай-ақ ңір 

басшысы к л жағалауындағы туризм 

нысандарын дамытып, жаңа жобаларды 

жүзеге асырар алдында ғылыми-зерттеу 

жұмысын тағы бір пысықтап алуды 

тапсырды.

Облыс әкімінің сапары 

мұнымен шектелмей, Үшарал 

қаласындағы «Жастар» 

саябағында жалғасын тапты. 

:кім к л жағасындағы 

авток лік жолымен, 

қонақүйлер құрылысымен 

танысуды да назардан тыс 

қалдырмады.

Алматыдан «Тұран» 

экспресс пойызына отырып 

келген Мұрат Байбосынов 

есімді жолаушыдан жаңа 

бағыттың қаншалықты тиімді 

екенін сұрағанымызда «Барлық 

жағынан тиімді. Жол ұзақ 

емес. Билет бағасы қолжетімді және әр 

вагонда салқындатқыш құрылғылары 

орналасқан. Жолсеріктер де жақсы 

қызмет к рсетеді. Келер жылы к лге 

келгенде де отбасымызбен осы пойызға 

отырамыз деген жоспар бар», – деп 

жауап берді. Айта кетейік, Алак л 

жағасында туризм нысандары к птеп 

бой к теруде.

жағынан тиімді Жол ұзақ

ТЕМІРЖОЛДЫҢ МҮМКІНДІГІ МОЛ

ТЕМІРЖОЛДЫҢ МҮМКІНДІГІ МОЛ

АЛҚАПТАҒЫ 

АЛҚАПТАҒЫ 

АСТЫҚ

АСТЫҚ

ТӨРТ ТҮЛІКТІ 

ТӨРТ ТҮЛІКТІ 

ТҮЛЕТІП

ТҮЛЕТІП