ОСНОВЫ АНТИКОРРУПЦИОННОЙ КУЛЬТУРЫ
Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-
қимыл жөніндегі 2011
–
2015 жылдарға арналған салалық бағдарлама
шеңберінде әзірленді.
Қоғам алдындағы мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы
қолданыстағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың бірі болып
табылады.
Қазақстанда мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті орган
жанынан Қоғамдық кеңес құрылды. Оның басым міндеттері мемлекет
пен азаматтық қоғам арасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы
іс-қимыл шараларын жетілдіру, сондай-ақ халыққа қызмет көрсету
сапасын арттыру бөлігіндегі кері байланысты қамтамасыз ету болып
табылады. Кеңес құрамында
–
12 мүше бар. Оған Қазақстан Республикасы
Парламентінің депутаттары, азаматтық қоғам өкілдері, бұқаралық
ақпарат құралдары кіреді.
Қоғамдық кеңестер міндеттерінің қатарына сыбайлас жемқорлық
деңгейін төмендету және сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағытталған
бағдарламалар мен жоспарларды іске асыру, сондай-ақ оларды іске
асыру нәтижелерінің талдауымен бірлескен мониторингін жүзеге
асыру; сыбайлас жемқорлықпен байланысты қауіптерден азаматтар мен
қоғамның құқықтарын, еркіндіктері мен заңды мүдделерін қамтамасыз
етуге жәрдемдесу кіреді және т.б.
Кеңес мынадай функцияларды орындайды:
1) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мәселелері бойынша,
оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы, сыбайлас
жемқорлықпен күрес нысандары мен әдістерін жетілдіру бойынша
ұсыныстарды әзірлеу және
құзыретті органдарға енгізу;
2) қоғамдық мониторингті ұйымдастыру мәселелері бойынша
мемлекеттік қызметтер туралы заңнаманы жетілдіру бойынша,
мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын жақсарту бойынша ұсынымдарды
әзірлеу және тиісті мемлекеттік, оның ішінде жоғары тұрған органдарға
енгізу;
3) сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне анағұрлым жақын тұратын
салаларды анықтау мәселелері бойынша ғылыми ұсынымдарды қарау
және олардағы сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету бойынша
ұсыныстар әзірлеу;
4) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға бағытталған бағдар-
ламалар мен жоспарларды іске асыру нәтижелері бойынша сыбайлас
жемқорлық деңгейін төмендету бойынша ұсыныстар енгізу, сондай-
ақ оларды іске асырудың бірлескен мониторингі мен талдауын жүзеге
асыру;
5) қоғамдық мониторинг қорытындыларын, сондай-ақ мемлекеттік
органдар қабылдаған қоғамдық мониторинг нәтижелері бойынша
шараларды қарастыру;
6) халықты сыбайлас жемқорлық көздері мен теріс әсерлері, онымен
күресу құралдары мен сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бойынша
шаралар
туралы ақпараттандыру;
7) азаматтық қоғам субъектілерін мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа
қарсы саясатын іске асыруға тарту
бойынша ұсыныстар әзірлеу;
50
Глава 2. Антикоррупционная культура:
механизмы
и
институты развития
8) кәсіпкерлік субъектілерінің заңды мүдделерін қорғаумен
байланысты құқық қорғау қызметін реттейтін құқықтық нормаларды
жетілдіру
бойынша ұсыныстарды әзірлеу;
9) мүдделі мемлекеттік органдармен, үкіметтік емес ұйымдармен
сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасасу және халыққа көрсетілетін
мемлекеттік қызметтердің сапасын қамтамасыз ету бойынша бірлескен
іс-шаралар жүргізу,
10) мемлекеттік органдар басшыларының, жауапты лауазымдық
тұлғаларының сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету және мемле-
кеттік қызметтер ұсыну сапасын жақсарту бойынша қабылдаған
шаралары
туралы ақпаратын тыңдау;
11) мемлекеттік органдардың лауазымдық тұлғаларын мпемлекеттік
қызметтер туралы заңнама талаптарын сақтамағаны, қоғамдық
мониторинг нәтижелері бойынша шаралар қабылдамағаны үшін тәртіптік
жауапкершілікке тарту туралы ұсынымдар әзірлеу.
Уәкілетті орган 2014 жылы азаматтық қоғам институтымен,
«Нұр Отан» партиясымен және жергілікті атқарушы органдармен
бірлесіп 28 меморандумға қол қойды, 35 кеңейтілген «дөңгелек үстелдер»,
32 семинар, 5 форум, 37 ағартушылық және мынадай тақырыптарда
басқа да іс-шаралар өткізді: «Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық-
тың алдын алу
–
Профилактика коррупционных правонарушений»,
«Қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы дүние танымды қалыптастыру
максатында азаматтардың құқықты ұғыну деңгейін арттыру
–
Повышение
правосознания граждан в целях формирования антикоррупционного
мировоззрения», «Жастар сыбайлас жемқорлыққа қарсы
–
Молодежь
против коррупции» және «Сыбайлас жемқорлықпен күрестің жаңа
белестері
–
Новые ступени в борьбе с коррупцией». Осы іс-шаралар
жүйелі түрде бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланды.
Бұдан басқа «Нұр Отан» партиясының өңірлік филиалдарында сыбайлас
жемқорлыққа қарсы қызметті жетілдіру бойынша жұмыс тұрақты түрде
жүргізілуде, азаматтық қоғамның әртүрлі топтарымен (жастар және
студенттік ұйымдар, этномәдени бірлестіктер, кәсіпкерлердің өңірлік
палаталары, бизнес-қауымдастықтар) кездесулер ұйымдастырылуда.
Осындай кездесулерге жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ
құқық қорғау және сот жүйелерінің өкілдері қатысады.
Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанынан консуль-
тативтік-кеңесші орган мәртебесі берілген Заңдылықты қамтамасыз
ету жөніндегі қоғамдық кеңес құрылған. Кеңес қызметінің мақсаттары:
елдегі заңдылықтың жай-күйін арттыру, мемлекеттік құқықтық саясатын
жүргізуге жәрдемдесу, прокуратураның үкіметтік емес ұйымдармен
және халықпен өзара қарым-қатынасын дамыту және одан әрі жетілдіру
болып табылады. Осыған ұқсас кеңестер аумақтық прокуратураларда
да құрылған. Кеңестер құрамына «Нұр Отан» партиясының өкілдері,
депутаттар, белгілі ғалым-заңгерлер, қоғам қайраткерлері, үкіметтік емес
ұйымдарының, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері, прокуратура
органдарының ардагерлері мен басқа адамдар кірген.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі жанынан ішкі істер
органдары қызметінің белгіленген саласына жататын мәселелер,
51
