164
Формула терезесіндегі қалқыма мәзірде
әдепкі қалпы бойынша =SUM(LEFT) мәні
тұр, ол – ағымдағы (меңзер орналасқан)
ұяшықтың
сол
жағында
орналасқан
ұяшықтың мазмұнын қосып, нәтижесін осы
ұяшыққа орналастыруды білдіреді. Егер
ағымдағы ұяшықтың сол жағында басқа
ұяшықтар жоқ болса (мысалы, А2 ұяшығы),
=SUM(ABOVE) формуласы ұсынылады, ол
ағымдағыдан
жоғары
орналасқан
ұяшықтың мазмұнын қосуды білдіреді.
Егер ұсынылған операция бізге сәйкес
келмесе, теңдік белгісінің оң жағындағы
мәнді жойып, арифметикалық әрекеттердің
дәстүрлі белгілерін пайдаланып, басқасын енгізуге болады (3.6-кесте).
Осылайша, кез-келген екі ұяшықтың (ағымдағыдан басқа) мазмұнын
көбейтуге арналған формула келесі түрде болады:
= А1 х А2.
3.44-сурет. Формуланы қою
Ұяшықтың мекен-жайында кіші латын әріптерін де қолдануға болады.
Теңдік белгісі міндетті – бұл формуланың белгісі болып табылады.
Ағымдағы ұяшықта OK батырмасын басқаннан кейін есептеудің нәтижесі
пайда болады.
Енді біздің кестеге оралайық және формулалармен сәйкес ұяшықтарды
толтырайық (3.7-кесте).
Төменгі D5 ұяшығындағы D бағанының жоғарғы ұяшықтарының
мазмұнын қосу нәтижесін орналастыру үшін, сол жерде меңзерді
орналастырып, әдепкі қалпы бойынша ұсынылған формуланы қалдырыңыз
немесе Құралдар панелінде Автосомма батырмасын басу.
Егер формулаға кіретін ұяшықтардың мазмұны өзгеретін болса, онда
кестені қайта есептеу қажет. Ол үшін оны белгілеп, [F9] функционалдық
пернесін басу қажет.
3 . 7 - к е с т е
Тауардың атауы
Құны, руб.
Саны, жұбы
Сомасы, руб.
Пима
100
2
200
Галоштар
50
3
150
Көзілдіріктер
30
1
30
Қорытынды
380
165
3.45-сурет. Кестенің автопішімдеуі
К е с т е н і п і ш і м д е у ж ә н е р ә с і м д е у . Кестені пішімдеу екі
тәсілмен жүзеге асырылуы мүмкін – автоматты түрде және қолмен.
Автоматты түрде пішімдеу үшін қажет::
кестені белгілеу;
Кесте мәзіріне кіріп, Автопішімдеуі командасын таңдау;
пайда болған терезеде кестені рәсімдеудің бірнеше нұсқалары
ұсынылады. Сәйкес келетінін таңдап, оны тінтуірмен шертіп, мысалда оны
қарап, ОК батырмасын басу (3.45-сурет).
Автопішімдеуді пайдалану кестемен жұмыс істеуді әлдеқайда
жеңілдетеді және тезірек жұмыс істейді, бірақ бір кемшілік бар: егер
кестенің құрылысы кезінде ұяшықтарды бөлу, біріктіру немесе қосу
функциялары пайдаланылған болса, онда қалаған нәтиже болмауы мүмкін.
Бұл жағдайда автоматты пішімнен бас тартқаннан кейін кестені қолмен
пішімдеуіңіз керек.
Кестені қолмен пішімдеу үшін қажет:
кестені белгілеу;
Шекаралар мен толтырулар батырмасына басу;
пайда болған терезедегі Шекара кірістіруінде жиектемелердің түрі,
сызықтың түсі мен енін таңдау. Кесте параметрлерінің барлық өзгерістері
үлгіде көрсетілген;
сосын Толтыру кірістіруіне кіріп, толтырудың түсін таңдау қажет
(қаласаңыз, таңдалған түске үлгінің типін және фонның түсін қосуға
болады).
Кешенді және (немесе) көлемді кестелерді жасау үшін Excel кестелік
редакторын пайдалану жақсы екенін есте ұстаған жөн. Және тағы бір
нәрсе: кестені кірістіру жиі құжаттың мәліметтерін орналастыру үшін
қолданылады.
166
Мұндай кестені жасағаннан кейін, Пішімдеу Құралдар панелінде Сыртқы
шекаралар батырмасын пайдалану арқылы жиектерді алып тастау керек.
Ұйымының атауы
АКТ
_______№ ________
Мәскеу қаласы
БЕКІТЕМІН
Басшы
лауазымының атауы
____________ Т.А.Ә.
Күні
Әрбір ұяшық үшін мәтіннің қажетті орыны таңдалады. Қажет болған
жағдайда, ұяшықтағы мәтін құжаттың жалпы құрылымын бұзбастан оңай
өңделеді.
Мәтінді көркемдік рәсімдеу. Құжаттың негізгі іскерлік бөлігін
құрғаннан кейін, оны рәсімдеуді жалғастыруға болады. Ол үшін Word
мәтіндік редакторы көптеген қызықты мүмкіндіктерді ұсынады. Олардың
кейбірін қарастырайық.
С у р е т т і қ о ю . Стандартты кітапханадан суретті қою үшін, Қою,
Сурет, Көрініс мәзіріне кіріп, пайда болған терезенің сол жағынан бөлімді
таңдап, ал оң жағынан Қою батырмасын басу арқылы тиісті суретті таңдау
қажет (3.46-сурет).
Қойылған сурет төменде сипатталған келесі қасиеттері бар ендірілген
объект болып табылады.
Сурет бойынша тінтуірмен шерткеннен кейін, оның айналасында
жалпы өлшемдері бар жиектеме (суреттің периметрі бойынша қара-
квадраттар) пайда болады. Өлшемдерді тінтуірмен жылжыту арқылы
3.
.46. Сурет. Суретті қою
167
суреттің өлшемін және үлесін өзгертуге
болады, ал [Delete] пернесін басу
объектіні жоюға алып келеді.
Суретті өзгерту үшін, объектінің
ішінде тінтуірмен екі реті шертіп, пайда
болған терезеде жаңа суретті таңдау
қажет.
Сондай-ақ суретті беттің басқа
орынына жылжытуға болады. Ол үшін
оны тінтуірдің оң жақ батырмасымен
шертіп, оны жібермей тұрып, суретті
басқа
орынға
ауыстыру
қажет.
Ауыстырумен [Ctrl] пернесі басылу
кезінде сурет көшіріледі.
Негізінде, құжат мәтініне суретті
стандартты кітапханадан ғана емес
қоюға болмайды. Дереккөздер өте
өзгеше болуы мүмкін, компьютерлік
графикаға арналған тарауда толық сипатталған стандартты графикалық
форматқа ие болғаны маңызды, мысалы:
Paint графикалық редакторында құрылған суретті қою; стандартты
компакт-дискілерде «Клипарт» түрлі жинақтарынан суретті қою;
кез-келген фотосуреттерді қою (кез-келген тақырып бойынша
жинақтар CD дискісінде қойылады);
сканерленген бейнені қою.
Сыртқы дереккөздерден графикалық объектілерді қоюдың ең
қарапайым технологиясы келесідей:
графикалық бейнелерді көру үшін суретті сәйкес графикалық
редакторда немесе бағдарламада ашу, оны тінтуірді шертумен белгілеу;
оны айырбастау буферіне орналастыру – Түзету, көшіру мәзірі; Word
редакторына өту, меңзерді қажетті орынға шығару; суретті айырбастау
буферінен шақыру – Түзету, қою мәзірі; графикалық объектіні тінтуірдің
сол жақ батырмасымен беттегі қажетті орынға жылжыту;
объектіні пішімдеу – қажетті өлшемдерді орнату, мәтінмен айналдыру,
оның жарықтығын, кереғарлығы мен басқа параметрлерін реттеу. Ол үшін
Бейнені баптау қалқыма мәзірін пайдалану қажет.
Б а с т а п қ ы ә р і п . Балалар кітаптарында абзацтың басында бірінші
бас әріп бірнеше жол мәтінін алатын өте үлкен көлемдегі әріп – бұл сол
бастапқы әріп. Оны құру үшін қажет: мәтіннің бірінші абзацсын белгілеу;
Пішім, Бастапқы әріп мәзіріне кіру; пайда болған терезеде (3.47-сурет)
оның орналасуын (мәтінде немесе жолда), қарпін (міндетті емес), әріптің
биіктігін, бастапқы әріптен мәтінге дейінгі арақашықтықты таңдау.
3.47-сурет. Бастапқы әріпті қою
Достарыңызбен бөлісу: | 
