«Өрлеу» біліктілік арттыру ұлттық орталығы ақ Қазақстан республикасы білім беру жүйесінің басшы жәНЕ

 
 
106 
 
мысал есептер келтірді, 10-сынып оқушысы  «Перпендикуляр ұғымы» деген өлең шығарды. 
Сабақтағы  әдіс-тәсілдерге  байланысты  топтық,  жұптық,  өзін-өзі  және  Блум  жүйесімен 
бағалаулар оздырылады. 
Қорытынды  бөлімінде  «Алты  қалпақ»,  «Бес  саусақ»,  «Кемпірқосақ»,  «Шеңбердегі 
доп», «Бір ауыз сөз», «Білемін, білдім, білгім келеді», «Гүлдер», «Смайликтер», «Баспалдақ» 
тәсілдерінің бірі арқылы рефлексия жасап, кері байланысқа түседі. «Екі жұлдыз, бір ұсыныс» 
айтылады. 
Математика  сабақтарында  интербелсенді  әдістерді  қолдану  арқылы  оқушылардың 
сыни ойлауларын дамыту жолдары жетіледі, шығармашыл тұлға тәрбиеленеді.  
Мен  сабақтарымда  Блум  таксономиясын  қолдануды  және  бағалауды  қолға  алдым. 
Сабақтың өн бойын немесе кейбір бөлімдерін (үй тапсырмасын тексеру, негізгі және бекіту) 
Блум  жүйесімен  құрдым.  Деңгейлік  сұрақтарды    Блум  түймедағына  орналастырып,  жауап 
беруді дағдыға айналдырдық.  
Блум жүйесімен құрылған деңгейлік тапсырмаларды сабақта жиі қолдандық. 
Математика сабақтарында интербелсенді әдістерді және Блум таксономиясын қолдану 
оқушылардың сыни ойлауларын дамытады, шығармашыл тұлға тәрбиеленеді. 
Мектебімде  интеллектуалды  дарынды  жасөспірімдерге  арналған  қосымша  сабақтар 
ұйымдастырылды.  Ондағы  бағдарламада  қаралатын  тапсырмалар  қиындатылған  түрде 
танымдық  қабілеттерін  дамытуға  арналды.  Шынайы  өмір  мен  ғылымның  байланысын 
қарастыруға  көп  уақыт  бөлінді,  бұның  өзі  олардың  тапсырмаға  деген  қызығушылығын 
арттырып, оны шешуге ұмтылысын күшейтті. Әртүрлі сайыстар, семинар, шебер сыныптар 
жаңа әдіс-тәсілмен өтуде.  
«Балалардың бойында ұлы мүмкіншіліктердің бәрі бар» деп Т.Фуляр айтқандай бала 
бойындағы дарындылық, ғылымилық қабілетін ашу, жақсы танымдық қасиеттерін зерттеу – 
бүгінгі заманның талабы. 
 
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 
1. 
Мұғалімге  арналған  нұсқаулық.      Бірінші  деңгей    «Назарбаев  Зияткерлік  мектептері  » 
ДББҰ ,  2012 
2. 
Интербелсенді әдістемені мектепте қолдану. А.Әлімов, Алматы-2015. 
3. 
ҚР-ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы 2014 ж. 
4. 
www.zkoipk.kz сайтындағы жаңалықтардан, баяндамалар 
5. 
ЖОО-да интербелсенді әдістерді қолдану.  А.Әлімов, Алматы-2015. 
6. 
Педагогикалық ізденіс.  Алматы, Рауан , 1990 
7. 
Жанпейісова М.М. «Модульдік оқыту технологиясы», Ақтөбе-1999 
 
 
 
 
 
 
 
 
Оқушылардың тиімді басқарудың көмегімен өз оқуын 
 ұйымдастыра білу жолдары 
 
Алдабергенова Г. Ш. 
Тараз қаласы,№54 орта мектебі,  
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі 
 
Егеменді  еліміздің  алдыңғы  қатарлы  отыз  мемлекеттің  қатарына  қосылуға 
табандылықпен  жылжу  саясаты  қоғамымыздың  барлық  саласында  түбегейлі  өзгерістер 

 
 
107 
 
енгізіп, жаңа талаптар қойылып отыр. Оқыту туралы сындарлы түсінік оқушыға нақты білім 
беруді  мақсат  тұтқан  мұғалімнің  өз  сабақтарын  оқушының  идеясы  мен  білім-біліктілігін 
дамытуға  ықпал  ететін  міндеттерге  сай  ұйымдастыруын  талап  етеді.  Бұндай  міндеттер 
оқушылардың  оқыған  тақырып  бойынша  білімдерін  өз  деңгейінде  көрсетіп,  кейбір 
болжамдар  бойынша  күмәнді  ойларын  білдіре  алатындай,  пікір-көзқарастарын  нақтылап, 
жаңа  ұғым-түсініктерін  өрістетуге  орайластырылып  құрылады.Заманауи  тәсілдің  ең  негізгі 
ерекшелігі оқушылардың алған білімдерін жай ғана иеленіп қоймай, оларды орынды жерде 
қолдана білуіне басты назар аудару болып табылады.Мұғалім қызметіндегі маңызды дүние – 
жекелеген  оқушылардың  тақырыпты  қабылдау  ерекшеліктерін,  оқушылардың  түсінігін 
жетілдіру немесе жақсарту мақсатында олармен жұмыс жүргізу қажеттігін ұғынуы, сондай-
ақ кейбір оқушылардың тақырыпты өзіне оңтайлы бірегей тәсілдермен меңгеретіндігін жете 
түсінуі.  Сындарлы  оқытудың  жоғарыдағыдай  сипатталып,  түсіндірілуі  мұғалімнің  ой-
пайымы мен негізгі көзқарастарын, сондай-ақ сол көзқарастарға қатысты бірқатар баламалы 
шешімдерді де қамтиды.[1] 
ХХІ  ғасырда  білім  берудің  мақсаттары  мен  міндеттерін  түбегейлі  өзгерту  кезек 
күттірмес  мәселеге  айналып  отыр.  Кез  келген  оқыту  белгілі  мөлшерде  адамды  дамытады. 
Оқитын  пән  қаншалықты  жаңа,  бағалы  болса  да,  мұғалімнің  шеберлігі  қандай  жоғары 
болсын,  берген білім  күткен нәтиже бермейді. Сапалы білім - ел болашағын айқындайтын 
басты көрсеткіш болып табылады. Бүгін мектеп партасында отырған бүлдіршіндер ертең ел 
тағдырын  шешетін  азаматтар.    Олардың  сапалы  білім  алуын  бүгін  қамтамасыз  ету  –
мұғалімнің  басты  міндеті.Өйткені  қазіргі  кезеңдегі  ақпараттардың  толассыз  ағыны  
педагогтардың  қазіргі  таңдағы  басты  міндеті  -  оқушыларға  білімді  үйіп-төгіп  беру  емес, 
берген білімді өз бетінше тиімді игеру үшін оқушыларды қажет құралдармен жарақтандыру 
болып отыр. 
Оқу  машығы,  яғни  «оқығанды  тоқи  білудің»    мәселесі  барлық  педагогикалық  
тұжырымдамаларда  қарастырылған,  дегенмен    оған    педагогикалық  біліктілікте  және 
Еуропалық біліктілік жүйесінде (2006ж.) айрықша ден қойылған.  
«Оқу машығы» -  бұл оқумен шұғылдану қабілеті және оқудағы табандылық. Адамдар 
уақытты  ұтымды  пайдалану  арқылы  және  өзін  жеке  немесе  топ  ішінде  тиімді  басқарудың 
көмегімен өз оқуын ұйымдастыра білуі тиіс. Бұл біліктілікке жеке оқу үрдісін, қажеттілікті 
түйсіну,  қол  жетімді  мүмкіндіктерді  анықтау,  жемісті  оқуға  бөгет  болар  кедергілерді  жоя 
білу  жатады.Бұлардың  барлығы  жаңа  білім  мен  білікті  игеріп,  өңдеп,  сіңіруді  сондай-ақ  
ұмтылысты  білдіреді.  Оқу  машығы  оқушыларды  білім  мен  біліктерін  түрлі  жағдайларда  – 
үйде,  жұмыста,  білім  мен  тәрбие  үрдісінде  қолданып  пайдалану  үшін  алған  білімдері  мен 
өмірлік  тәжірибелерге  сүйенуге  баулиды.  Мотивация  мен  сенім  (өзіне  сенімділік)  жеке 
біліктіліктің шешуші шарты болып саналады [2] 
Оқу  машығы,  ең  алдымен,  сауаттылықты  және  әрі  қарай  оқуға  қажетті  біліктерді 
айыра  білу  сияқты  машықтарды  игеруді  талап  етеді.  Оларға  сүйене  отырып  әр  адам    жаңа 
білім  мен  машықты  тауып,  қорытып,    бойына  сіңіре  білуі  керек.  Адамдар  өздігімен  оқуға, 
өзіндік  тәртіпке,  сондай-ақ  топпен  бірлесіп  жұмыс  жасау  үшін  уақыттарын  бөлуге  дайын 
болуы қажет. Оқу үрдісінің  ажырмас бір бөлігі болып саналатын ұжымдық оқуда олар түрлі 
топтармен пікірлер алмасып, өзінің және өзгелердің білгендерімен бөлісуді,  қажетін алуды, 
өз жұмысын бағалауды, кеңес сұрауды, ақпараттар мен қолдау іздеуді білуі тиіс. 
Өмірде  игі  табыстарға  жету  үшін    шұғылданып  жатқаныңа  сенімді  болу  және 
мотивация қашанда оң ықпал етеді. Түйінді мәселелерді шешуге деген жігерлілік оқуға және 
кедергілер  мен  өзгерістерге  өздігіңмен  төтеп  беруге  қолдау  көрсетеді.  Алған  білім  мен 
өмірлік тәжірибелерді қолдануға ынталы болу, оқуға мүмкіндік табуға және біліміңді өмірдің 
түрлі  жағдайларында  қолдануға  ұмтылыс  жасау  –  бұлар  әрдайым  оң  жолға  бастайтын 
бағдаршам  іспетті.Енді  тиімді  оқудың  тәсілдеріне  тоқталатын  болсам,білімді  мәтіннен  алу 
үшін  мәтінді  оқығандаақпарат  көздеріне  нұсқайтын  негізгі  сөздердің  астын  сызып  отыру 
керек.Негізгі  сөз  мәтін  талдаудағы  мәтіннің  мазмұнын  білдіретін  сөздер  жиынтығы.  Олар