108
мәтінде жиі ұшырасады , көбінесе мәтіннің тақырыбы болып келеді.Одан әрі қарай
тақырыптың мазмұнын сұрақ түрінде жазып немесе әр абзацтағы негізгі ойды сөз немесе
сөйлеммен жазу қажет.Оқу тапсырмаларын оқып шығып, оқу тапсырмасын орындау үшін
өзіңнің нені білетініңді және жаңадан нені меңгергеніңді анықтайсың.Егер тапсырмаларға
жауабың толық болмаса, сабақтың мәтінін қайта оқып шығу қажет. Сабақ барысында оқудың
тиімділігін арттырудың жолы өз қызметіңді жоспарлау болып табылады. Мәтін – белгілі бір
тәртіппен орналасқан және тұтас күйінде қаралатын сөйлемдер мен сөздерден
тұратындықтан,бізжоспарлауда төмендегі қағидаларды ұстанамыз:
• Мәтінді бөліктерге бөл (әдетте,әрбір бөлік мәселенің әр қырын көрсетеді).
• Әр бөлікті нөмірле және әрқайсына тақырып қой (жоспардың бірнеше нұсқасын
жасауға)
• Мәтіндегі түйінді толымды мазмұндауға мүмкіндік беретін нұсқаны таңда.
• Жоспарды мұқият сарала. Оның мәтінді кіріспеден қорытындыға дейін толық
қамтитындығына көз жеткіз.
Жоспар құрылып болған соң, мәтінді оқып шығып, бірінші пунктте не айтылатынын,
екінші пунктте не айтылатынын және т.с.с. нақтылау қажет. Содан соң оқулықты жауып,
жадыңда сақталғанын жоспарға қарап отырып (оқулыққа емес), дауыстап айтып көру керек.
Кейін айтылғанда ұмытылып қалғандарын белгілей отырып, есте қалғандарын дауыстап
қайталап айтып, мәтінді тағы бір оқып шығу қажет.
Мәтіннің негізгі идеясын айқындау үшін алдымен мәтінмен танысамыз.Ондаавторға,
басылым жылына, автор пайдаланған библиографиялық дереккөздерге назар аударамыз
және мәтіннің құрылымымен танысып(тақырыбы, тақырыпшалар, кіріспе, мазмұны,
қорытындылар), мазмұндаудың сипатын анықтаймыз (ақпараттық немесе проблемалық).
Содан соң мәтінді мұқият оқимыз.Ол былайша жүзеге асады:
Негізгі ұғымдардың астын сызу.
Бұл ұғымдарды, сөздердің мағыналарын білетін-білмейтініңді тексеру (білмесең –
сөздікке жүгін
)Ал негізгі идеяларды анықтау үшін) маңызды емес ақпаратты (қажетсіз
қайталаулар, мысалдар) алып тастап, қажетті терминдерді ғана қалдырамыз.Содан кейін
реттілікті сақтап, жоспарды пункт түрінде дәптерге жазамыз және мәтін жазуға көмекші
құрал ретінде құрылған жоспарды пайдаланып,жоспардың әр пунктін қажетті ақпаратпен
толықтыра отырып мәтін құрастырамыз.
а) Әр бөлімде кім туралы (немесе не жайында) және не айтылатыны түсінікті болу
үшін жоспардың пунқтерінде негізгі
ойларды білдір;
Мәтінді оқығанда маңызды емес мәселелер де кездеседі,мұндайда маңызды емес
мәселерді оқудан аулақтанғың келсе, сұрақтарды оқып шыққан жөн.Соңында ақпараттардың
ойдағыдай жүйелі баяндалғанын, сөйлемдердің анық және дұрыс құрылғанын тексеріп оқып
шығамыз.
Мәтінді оқу үшін мынаны есте сақтаған дұрыс:
а) Мәтінді алдын ала бөліктерге бөлшектемей тұрып, материалды оқу барысында
негізгі ойларды ажыратып ал. Мәтіндегі негізгі ойлар бір бастаудан тараған «жылғалар»
сияқты тұтас мағыналық байланыста болуы керек. Негізгі ойлар төңірегінде бөліктер
өздігінен құрылады.
б) Айқындалған ойлардың негізінде қысқа әңгіме құрастыр(«кім туралы, не туралы
айтылады?» және «Ол туралы не айтылады?»). Егер жазған сөйлемдерінің қайсы бірі
басқаларына сйкес келмесе, онда негігі ой айқындалмаған, сондықтан мәтінннің сол жеріне
қайта оралу қажет.
Бүгінгі жаһандану заманында жас ұрпаққа әлемдік стандартқа сәйкес білім беру
мәселелері мемлекетіміздегі ғылыми-педагогикалық тұрғыда әлемдік жинақталған
тәжірибені және отандық озат тәжірибен ісаралай отырып, оқытумен тәрбиелеуде заман
талабына сай жаңашыл ұстаз, жаңашыл, құзырлы тұлға қалыптастыра алады.
109
ХХІ ғасыр-ғылымғасыры. Сондықтан жаұрпаққа, жасбуынғажаңашабілім беру
жолындатүбегейліөзгерістержүріпжатыр.
Жеке
тұлғаяғни,
дарынды,
шығармашылықтұлғақалыптастырубілім мен тәрбиеберудегімемлекеттікістіңеңмаңыздысы.
Мақсаттыбілім
беру
–
тұлғадамуынжүзегеасыратынмәселе.
Ендеше,адамзатбаласыныңөзұрпағыноқытутәрбиелеудегіеңозықтиімдіізденістерін,
тәжірибелерінжалғастырып, тыңжолдаріздеу, жаңашыләдіс-тәсілдер,озықүлгілеріндамытуда
ұстаздарымыздың еңбегі жанып, мәртебесі биіктей берсін.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Мұғалімге арналған нұсқаулық «Назарбаев Зияткелік мектебі» ДББҰ, 2014
2. Рудик Г.А. Оқудың 101 техникасы.
Оздоровительно-развивающие игры для детей с нарушением зрения
Дискант М. П.
город Павлодар
Нарушения зрительной системы наносят огромный ущерб формированию
психических процессов и двигательной сферы ребенка. По причине искажения систем
сенсорных эталонов дети с нарушением зрения не могут воспринимать окружающий мир во
всем его качественном многообразии.
Вся система коррекционно-педагогической работы ДОУ направлена на всестороннее
развитие ребенка, овладение необходимыми знаниями и умениями, навыками. В детском
саду созданы условия, соответствующие требованиям и рекомендациям гигиены,
офтальмологии, имеется офтальмологический кабинет со
всем необходимым оборудованием,
обеспечивающим полноценную коррекционно-оздоровительную работу с детьми с
нарушением зрения.
Особое место в закреплении результатов лечения отводится оздоровительно-
развивающим, дидактическим играм. Для ребенка с нарушением зрения игра приобретает
особое значение, поскольку помогает увереннее входить в мир реальных вещей и
отношений.
Дидактические игры содержат в себе большие возможности:
• Активизирует познавательные процессы; воспитывает интерес и внимательность
детей;
• Развивает способности; вводит
детей в жизненные ситуации;
• Учит их действовать по правилам, развивает любознательность;
• Закрепляет знания и умения.
Цель работы: подготовка ребенка с нарушениями зрения к успешному обучению в
школе,
активной самостоятельной жизни, адаптации в обществе.
Задачи:
• развитие зрительного восприятия у слабовидящих дошкольников;
• развитие мыслительных процессов (анализировать, обобщать, сравнивать,
классифицировать)
• развитие мелкой моторики,
мышц рук, мышцы глаз,
координации движения пальцев;
• развитие способности к зрительно-пространственной ориентации;
• развитие координации движений, скорости,
точности движений;
• развитие творчества, воображения, памяти,
внимания, речи.
Новизна заключается в развитии у детей с нарушением зрения самостоятельной
деятельности, в формировании зрительных образов, развитие тактильно-двигательных и
зрительно-двигательных видов восприятия.
