26
- мәліметтерді
ұйымдастыру.
SQL
қолданушыға
мәлiметтердiң
берiлуiнiң құрылымын өзгертуге сонымен бiрге мәліметтер қорының
элементтерiнiң арасындағы қатынас орнатуға мүмкiндiк бередi;
- мәліметтерді оқу. SQL қолданушыға мәліметтер қорында бар
мәліметтерді оқуға және қолдануға мүмкіндік береді;
- мәліметтерді өңдеу. SQL қолданушыға мәліметтер қорын өзгертуге
мүкіндік береді, яғни жаңа мәліметтер қосу, сонымен қатар бар мәліметтерді
өшіру және жаңалау;
- рұқсатты басқару. SQL көмегімен қолданушының мәліметтерді оқу
және өзгерту мүмкіншіліктерін шектеуге болады;
- мәліметтерді ортақ қолдану. SQL паралель жұмыс жасап жатқан
қолданушылар бір-біріне кедергі жасамау үшін мәліметтерді ортақ
қолданылуын үйлестіреді;
- мәліметтердің
бүтіндігі. SQL мәліметтер қорының бүтiндiгін
қамтамасыз етеді, оны келiсiлмеген өзгерiстер немесе жүйенiң ақауынан
қорғайды.
Сайып келгенде SQL МҚБЖ-мен әрекеттесу үшін жеткілікті күшті тіл
болып табылады.
Сұраныстар тілінің сөзсіз артықшылықтары бар. Біріншіден, ол Клиент-
Сервер архитектурасының идеологиясын жалғастырады. Қосымшаның
клиенттік бөлімі ақпаратты өңдеуге сұраныс дайындайды және сұранысты
мәліметтер қорының серверіне жібереді. Сервер қабылдаған сұранысты өңдеп
клиенттік программаға дайын нәтижені қайтарады.
Компъютер технологияларының ерекшелiгiнен әдемi және тәуелсiз,
сонымен қатар реляциялық мәліметтер қор технологиялар облысындағы өндіріс
лидерларының қолдауы SQL-ді негізгі стандартты тіл жасады. SQL стандарты
ANSI-мен (Америка Ұлттық Стандарттар Институты) және қазіргі кезде ISO-да
(Стандарттаудан Халықаралық Ұйым) қолданылады.
SQL-дің назар аударуға тұрарлықтай артықшылықтары мынадай:
- нақты бір МҚБЖ-дан тәуелсіз;
- бір есептеуіш жүйеден екінші жүйеге ауысуы;
- стандарттардың болуы;
- Microsoft (протокол ODBC) компаниясның қолдауы;
- реляциялық негіз;
- үлкен дәрежелі структура;
- арнайы интерактивті сұраныстарды орындау мүкіншілігі;
- мәліметтер қорына программалық рұқсат алуды қамтамасыз етуі;
- әр түрлі мәліметтердің берілу мүмкіндігі;
- мәліметтерді динамикалық анықтау мүмкіндігі;
- клиент/сервер архитектурасын қолдау.
Барлық басты МҚБЖ жабдықтаушылар SQL-ді пайдаланады, SQL-ді
қолдамайтын бірде-бір жаңа МҚБЖ сәтті болуына үміттенбейді. Жұмыс жасап
жатқан реляциялық мәліметтер қорын және программаны бір МҚБЖ-дан басқа
МҚБЖ-ға минималды өзгертулермен және қызметкерлерді қайта даярлаумен
27
ауыстыруға болады. Персоналды компьютерлер үшін МҚБЖ құрамына кіретін
программалық құрылғылар, көптеген типті реляциялық мәліметтер қорымен
жұмыс істейді.
Алдында айтып кеткендей, SQL құрылымдасқан сұраныстар тілі.
Сұраныстар – SQL-дің ықтималды жиі қолданылатын аспектісі. Сонымен,
сұраныс – мәліметтер қорының қолданбалы программасына берілетін команда,
және оның нақты бір ақпаратты кестеден жадыға шығаруын хабарлайды. Бұл
ақпарат негізінде компьютердің экранына немесе терминалға жіберіледі, бірақ
көптеген жағдайларда оны принтергеде жіберуге болады.
SQL сұраныстарының өте маңызды ерекшеліктерінің бірі – көптеген
кестелер арасындағы байланыстарды анықтау мүкіндігі және олардан
ақпараттарды шығару. Жалпы қабылданған программалау стиліне сәйкес, SQL-
де операторларды әрқашан бас әріптермен жазу керек [12].
SQL тілі келесі санаттарға бөлінетін операторлар топтарынан тұрады:
Data Definition Language (DDL) – мәліметтер қорында обьекттерді
жасауға, енгізуге, жоюға мүмкіндік беретін мәліметтерді анықтау тілі:
- CREATE МҚ обьектісін жасайды (қорды, кестелерді, қолданушыларды
және т.с.с.)
- ALTER обьектерді өзгертеді;
- DROP обьектерді жояды.
Data Manipulation Language (DML) – мәліметтер қорындағы обьекттердегі
мәліметтерді өзгертуге, енгізуге, жоюға мүмкіндік беретін мәліметтерді басқару
тілі:
- SELECT мәліметтерді оқиды, берілген шартты қанағаттандыратын;
- INSERT жаңа мәліметтер қосады;
- UPDATE бар мәліметтерді өзгертеді;
- DELETE мәліметтерді жояды.
Data Control Language (DCL) – қолданушылардың құқықтарын басқаруға
қолданылатын тіл:
- GRANT қолданушыға нақты бір обьектпен операция жасауға рұқсат
береді;
- REVOKE бұрын берілген рұқсаттарды қайтарып алады;
- DENY шектеу қояды;
Transaction Control Language (TCL) – опера торлар топтарымен жасалған
өзгертулерді басқару тілі:
- COMMIT транзакцияны қабылдайды;
- ROLLBACK барлық өзгерістерді шегіндіреді;
- SAVEPOINT транзакцияны кішкентай аймақтарға бөледі.
2.2 Мәліметтер қорын басқару жүйесін таңдау
SQL Server 2008, Oracle 11g және DB2 МҚБЖ-ды салыстыру анализі.
МҚБЖ-ды салыстыру анализі мынандай критерилар бойынша қарастырылады:
28
- сыртқы аутентификация (Windows көмегімен);
- ішкі аутентификация;
- мәліметтерді ашық шифрлау;
- сақталатын процедуралардың бар болуы;
- триггерлердің болуы;
- аудиттің болуы;
- қауіпсіздік саясатының болуы;
- тегін нұсқасының бар болуы;
- Microsoft Office-пен интеграция;
- иелiктiң жиынтық құны.
SQL Server 2008-де соңғы 4 жылда үш ғана осалдылық табылған ал сол
уақыт арлығында Oracle 11g өнімдерінен 330-дан астам, DB2-де 80-ге шуық
осалдылық табылған. SQL Server 2008-де қауіпсіздікті қамтамасыз ету
компонентарына Standard, Enterprise және Workgroup редакциялары қосылған,
ал Oracle 11g-де Standard, Workgroup редакциялары бастапқы деңгейде, тек
Enterprise редакциясын ғана бөлек қымбат бағаға сатып алуға болады. SQL
Server
2008-дің
өнімділік және масштабтылық облысындағы жаңа
мүмкіншіліктері үлкен жүктемелермен аса тиімді орындауға мүмкіндік береді.
Жоғарыда аталып кеткен критерилер бойынша бұл жүйелердің салыстыру
анализі көрсетілген (1 кесте).
1 кесте - МҚБЖ салыстыру анализі
Анализдер
SQL Server 2008
Oracle 11g
DB2
сыртқы
аутентификация
+
+
+
ішкі
аутентификация
+
+
-
мәліметтерді ашық
шифрлау
+
+
-
сақталатын
процедуралар
+
+
+
триггерлер
+
+
+
аудиттің болуы
+
+
+
қауіпсіздік
саясатының болуы
+
-
-
тегін нұсқасының
бар болуы
+
-
-
Microsoft
Office-
пен интеграция
+
-
-
иелiктiң жиынтық
құны, тенге
126000
250000
150000
