-  қоғамдық  және  өндірістік  қажеттілік  пен  анықталатын  оқушылардың білім жүйесін меңгеруді қамтамасыз ету;  -

 
187 
-  қоғамдық  және  өндірістік  қажеттілік  пен  анықталатын 
оқушылардың білім жүйесін меңгеруді қамтамасыз ету; 
-  политикалық  және  құқықтық  мәдениеттің,  адамгершілік 
құндылықты  және  мақсатты,  шығармашылық  ойлауды,  білімді 
өздігінен толықтыруды қалыптастыру; 
-  халықты  ұлттық-мәдени  қажеттілікпен  қанағаттандыру, 
физикалық және өнегелі ұрпақты тәрбиелеу; 
-  жастарда 
азаматтық  ұстамды,  азаматтық  абыройды, 
демократиялық  басқаруға  қатысуға  талаптануды,  өз  қылықтарына 
жауапты болуды тәрбиелеу.  
Жоғарыда  аталған
1
 информатиканы 
оқытудың  негізгі 
мақсаттары  бір-бірінен  бөлек  бір  нәтижеге  жете  алмайды. 
Информатика  аймағында  оқушылардың  жалпы  білім  беру  негіздерін 
меңгермей,  тәжрибелік  нәтижені  алуға  мүмкін  емес  және  керісінше, 
тәжірибелік  нәтижені  меңгергенде  міндетті  түрде  білім  беру 
негіздерін  білу  керек.  Осылайша  информатиканы  оқытудың  әрбір 
мақсаты берік байланыста болып келеді.  
Жалпы  орта  білім  беру  мектебінде  информатиканы  оқыту 
курсының  негізгі  мақсаттарын  ескере  отырып,  бастауыш  сыныпта 
информатика  пәні  бойынша  мақсат  пен  міндеттерін  нақтылайық. 
Информатиканы  бастауыш  сыныпта  оқыту  курсының  негізгі 
мақсаттарын мына түрде тұжырымдауға болады:  
▪  оқушының санасында әлемнің бірыңғай ақпараттық сипатын 
қалыптастыру;  
▪  компьютерлік  сезгіштікті  қалыптастыру:  іс-әрекет  үшін 
арналған  ЭЕТ  құрал  ретінде  қолданудың  мүмкіндігін  және 
шектеуліктерін білу;  
▪  оның 
ішінде 
операциялық 
өрнегін 
қалыптастыру: 
тапсырманы  қалыптастыра  білу;  оның  ішінде  логикалық  бөліктерді 
айра білу; осы бөліктердің байланысын анықтау; нәтижені жобалау; 
▪  компьютер  қамтамасыз  ететін  жаңа  технологияларды 
қолданып,  белсенді  шығармашылықтың  зерттеу  дағдыларын 
қалыптастыру;  
▪  компьютерлік сауаттылықтың бастамаларын қалыптастыру;  
▪  логикалық ойлауды дамыту; тіпті шешу кезінде алгоритмдік 
дағдыларды және жүйелік әдістемені дамыту;  
▪  қарапайым  компьютерлік  дағдыларды  (компьютермен, 
ақпараттық технология аймағындағы қарапайым ұғымдармен танысу) 
қалыптастыру.  
                                                 
1
 1-кітаптан 1.5-бөлімін және [54] қараңыз 

 
188 
Информатиканы 
бастауыш 
сыныпта 
оқыту 
курсының 
міндеттерін  келесі  түрде  тұжырымдауға  болады:  оқушыларды 
ақпараттың негізгі қасиеттерімен таныстыру, қойылған есепті шығару 
кезінде  ақпаратты  ұйымдастыруды  және  іс-әрекетті  жобалауды 
үйрету, компьютер туралы, қазіргі ақпараттық қоғам туралы алғашқы 
түсінік беру.  
7.4.  Бастауыш  мектепте  информатиканың  мазмұндық 
құрамдас бөліктерінің қалыптасу үрдісі 
Ал  бастауыш  мектеп  оқушыларына  информатиканы  оқыту 
мазмұны  бойынша  әлі  де  бірыңғай  амал  табылмай  отыр.  Кей 
әдіскерлер  балалардың  жас  ерекшелігі  мен  даму  деңгейін  ескеріп 
информатика негіздерін оқыту қажет дейді. 
Енді  біреулері  компьютерді  және  компьютерлік  технологияны 
оқыту  жеткілікті  дейді,  сол  арқылы  оқушылар  компьютерді  басқа 
пәндерді  оқу  құралы  ретінде,  адамзатпен  қарым-қатынас  жасау  және 
ақпараттық ресурстарға қол жеткізу құралы ретінде пайдалана алады. 
А.В.  Горячевтің  [53]  пікірінше,
 
қай  саласына  болмасын  ақпараттық 
технологиялардың  қарқынды  енуіне  көз  жеткізгендіктен,  екінші 
амалды тиімді деп санайды. Біріншісінің пайдалы тұсын айтар болсақ, 
оқушылар  сабақ  кезінде  15  минуттан  асырмай  компьютерде  жұмыс 
жасап, қалған уақытын информатика негіздерін оқуға арнайды.  
Бірақ  оқыту  мақсаттары  мен  мазмұны  бойынша  пікірталас 
жалғасуда,  мысалға  кейбір  мұғалімдер  мен  әдіскерлердің  айтқан 
пікірлерін келтірейік:  
Н.В.  Софронова  [53]  информатиканы  оқытудың  стратегиялық 
мақсаты - баланың ойлау қабілетін дамыту және ол келесі міндеттерді 
орындайды дейді: 
 
баланы  әлемді  саналы  көре  білуге  және  ондағы  өз  орнын 
табуға үйрету; 
 
мектеп  оқу  бағдарламасындағы  пәндерді  оқуында  көмек 
беру; 
 
толыққанды 
және 
тиімді 
қарым-қатынас 
жасауға 
(адамдармен және техникамен), шешім қабылдауға үйрету.  
О.Ф. Брыскина
1
 [51]  бірінші  сынаптан-ақ    ақпараттық  мәдениет 
сабақтарында ақпараттық минуттарды өткізуді ұсынады. Ол минуттар 
балаларға дербес компьютерлердің құрылғылары, магниттік дискілер, 
компьютерлік  вирустар,  компьютерді  күнделікті  өмірде  пайдалану 
туралы кеңінен түсінік беруге арналады.    
                                                 
1
 О.Ф.Брыскина  –  п.ғ.к.,  «Бастауыш  мектептегі  информатика  және  АКТ»,  т.б.  мамандықты 
жоғарылату курстарының авторлық бағдарламаларын іске асырады. 

 
189 
Л.И.  Чепёлкина
1
 бастауыш 
сынып  оқушылары  үшін 
пропедевтикалық  курс  үйрену  ғана  емес,  дүниетанымдық  мәнге  ие, 
бірақ  сабақ  үстінде  оқушылар  компьютерде  жұмыс  жасаудың 
бастапқы дағдыларын меңгереді деп санайды. Курстың өзі келесілерге 
бағытталуы тиіс: 
 
бала мен қоршаған орта арасындағы байланысты түйіндеуге, 
осы байланыстың ақпараттық табиғатын түсінуге көмек беру керек; 
 
әлемнің  ақпараттық  келбеті  туралы,    алуан  түрлі  жүйеде 
ақпараттық  үрдістер  заңдылығының  жиынтығы  туралы  түсінікті 
дамытуға; 
 
өзгермелі  ақпараттық  ортаға  жылдам  бейімделу  қабілетін 
дамытуға; 
 
ақпараттық  технологиялардың  рөлі  мен  орны  туралы 
түсінікті қалыптастырып, олардың табысты игерілуіне дайындауға.  
Н.Н.  Ускова
2
 информатика  курсы  дамытушы  болып,  ал  оның 
құрылуының негізгі қағидасы педагогикалық үрдістің жүйелі амалын 
жүзеге  асырумен  бекітілуі  керек  дейді.  Онда  жаңа  ойлау  сапасын 
дамытуға  арналған  тапсырмалар  қамтылуы  қажет,  атап  айтқанда, 
құрылымдық,  операциялық,  эксперимент  жасауға  дайындық, 
бағыттық икемділік, проблемалық  жағдайдың негізін түсіну, дәлелді 
болып  көрінетін  деректерді  жанама  қабылдау,  шешу  жолдарын 
сауатты  табу,  кірмелі  және  шықпалы  ақпараттар  арасындағы 
қалыпсыз  байланыстарды  меңгеру.  Бұны  неғұрлым  табысты  жүзеге 
асыру үшін ақпараттық моделдеуді пайдалану ұтымды.   
Қысқаша 
зерттеуден 
көргеніміздей, 
бастауыш 
сынып 
оқушыларына  арналған  информатика  курсының  мазмұны  бойынша 
пікірталас 
мұғалімдер 
осы 
бағытта 
тәжірибе 
жиналғанша 
жалғасатыны  анық.  Әдіскерлердің  көпшілігі  курстың  маңызды 
міндеті  балалардың  логикалық,  алгоритмдік  және  жүйелі  ойлауын 
дамыту 
және 
соның 
негізінде 
ақпараттық 
мәдениетті 
қалыптастыру деп есептейді.  
Бастауыш  сыныптарда  информатиканы  оқытудың  мазмұны 
барлық  тақырыптарды  қамтитын  төрт  негізгі  бағыт  аумағында 
қалыптасуда: 
1)  Дүниетанымдық (кілтті сөз – ақпарат). Мұнда ақпарат және 
ақпарат  үрдістері  ұғымдары  қарастырылады  (өңдеу,  сақтау  және 
ақпаратты  беру).  Нәтижесінде  оқушыларда  өмірдің  ақпараттық  мәні 
қалыптасу керек, ақпараттық үрдісін танып және талдай білу керек.  
                                                 
1
 Л.И.Чепёлкина – бастауыш мектеп информатикасын  зерттеуші. 
2
 Н.Н.Ускова  –  «Информатика  мұғалiмi  үшiн  сабақтардың  конспекттерi:  бастауыш  мектеп» 
әдістемелік құралының авторы.