§ 39-40. ЋАЗАЋТЫЃ ДЌСТЉРЛI ЗАТТЫЋ МЌДЕНИЕТI

132
§ 39-40. ЋАЗАЋТЫЃ ДЌСТЉРЛI ЗАТТЫЋ МЌДЕНИЕТI
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. Ћазаћ халћыныѓ материалдыћ
мќдени дќстљрiнiѓ дами бастаѕаны Андронов мќдениетiнен
басталѕаны туралы айта келiп, саћ, ѕџн, љйсiн, ћаѓлы
тайпалары мќдениеттерiнiѓ ћазаћтыѓ дќстљрлi мќдениетiнiѓ
ћалыптасуына зор ќсерi болѕандыѕын, бљгiнгi Ћазаћстан
жерiн жќне кршi аймаћтарды мекендеген таза тљркiлiк
этностар мен мемлекеттер тџсында ћазаћ халћыныѓ дќс-
тљрлi материалдыћ жќне рухани мќдениетi ерекше дамып
ћалыптасћаны туралы тљсiндiру.
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi. Модульдiк ќдiстiѓ бiр тљрi — сй-
лесу ќдiсiн пайдалану.
Сабаћ 90 минутћа есептеледi.
Кездесу сабаѕы. Бџл сабаћты џйымдастыру љшiн алдын
ала ќртљрлi џлт кiлдерiнен, мамандыѕы да ќртљрлi  адам-
дарды  шаћыру. Сз кезегi келген ћонаћтарѕа берiледi. Еѓ
алдымен, ћазаћтыѓ дќстљрлi материалдыћ мќдениетiнiѓ еѓ
бiр крнектiсi жќне кнесi — киiз љй ћџру. Ол туралы еѓбек
пќнi мџѕалiмi сйлейдi:
1. Киiз љйдiѓ ћџрылысын киiз љйдiѓ суретiне немесе
макетiне ћарап тљсiндiредi.
Киiз љйдiѓ ћџрылысына жататындар: ћанат, ћаѓћа,
кереге,  уыћ,  шаѓыраћ,  сыћырлауыћ,  туырлыћ,  желбау,
аяћ бау,  таѓѕыштар,  бау-басћџрлар.  Киiз  љйдiѓ  ћџрылы-
сы туралы мќлiметтердi оћушылар дќптерлерiне жазып
алады.
2. Ћазаћтыѓ дќстљрлi киiмдерi мен ќсемдiк заттары
туралы тiгiншi жќне зергер сйлейдi.
Олар з сздерiнде џлттыћ дќстљрлi киiмдерге тоћталады
жќне оларды ќртљрлi суреттерден крсетiп, тљсiндiредi.
Ерлердiѓ киiмдерi — iшiк, тон, шапан, кљпi, шалбар,
кебенек, шекпен; ерлердiѓ баскиiмдерi — тымаћ, брiк, таћия,
ћалпаћ, жалбаѕай; ерлер аяћкиiмi — мќсi, етiк, саптама,
кебiс, шќрке. Тљсiндiру барысында оћушылар дќптерлерiне
жазып отырады.
3. Ќйелдер киiмiне ћыздар тобы тоћталады. Ќйелдердiѓ
киiмдерi — ћос етектi кйлек, камзол, белдемше, шапан,
кестелi тон.
Ћазаћ ќйелдерiнiѓ баскиiмдерi — кимешек, кљндiк,
жаулыћ, сќукеле, байлауыш, шылауыш, таћия, брiк
таћия;  ќйелдердiѓ  аяћкиiмдерi — мќсi,  етiк, кебiс.
4. Келесi сз кезегi џлттыћ таѕамдар, ыдыс-аяћтар тура-
лы ћыздар тобы мен ас ќзiрлеушiге берiледi. Олар ќдейi
дайындалѕан таѕамдар мен «Ћазаћтыѓ џлттыћ таѕамдары»

133
деген ќртљрлi  суреттер жинаѕын пайдаланып тљсiндiредi.
(Ќдетте,  мџндай  кезде  крме  џйымдастырылады,  сол
крменi  пайдалануѕа  болады).
5. Ќскери шенi бар немесе мектептегi ќскери дайындыћ
сабаѕын беретiн мџѕалiммен кездесу џйымдастырып, џлдар
тобын ћатыстыра отырып сџраћтар ћою арћылы таћы-
рыпшаны  ашу.
Тiрек џѕымдары. 
Тiрек џѕымдары. 
Тiрек џѕымдары. 
Тiрек џѕымдары. 
Тiрек џѕымдары. Ондыћ, жљздiк, мыѓдыћ, тљмен, бай-
раћшы, ту, садаћшылар, найзагерлер, айбалташылар,
ћылышкерлер, кернейшiлер, дабыл, дауылпаз.
Ћару-жараћ  тљрлерi. 
Ћару-жараћ  тљрлерi. 
Ћару-жараћ  тљрлерi. 
Ћару-жараћ  тљрлерi. 
Ћару-жараћ  тљрлерi. Садаћ, найза, сљѓгi, ћылыш, семсер,
сапы, айбалта, шоћпар, кездiк, ћанжар, арћан, сауыт,
дулыѕа, ћалћан, т. б. сздерге тоћталып, тљсiндiру. Оћушы-
лар мџныѓ бќрiн дќптерлерiне жазып алады.
Љйге  тапсырма. 
Љйге  тапсырма. 
Љйге  тапсырма. 
Љйге  тапсырма. 
Љйге  тапсырма. § 39-40 материалдарын ћайталап оћу.
Кесте сызу.
§ 41. ЋАЗАЋТЫЃ ЌДЕТ-ЅЏРЫПТАРЫ МЕН САЛТ-ДЌСТЉРЛЕРI
Сабаћтыѓ   маћсаты. 
Сабаћтыѓ   маћсаты. 
Сабаћтыѓ   маћсаты. 
Сабаћтыѓ   маћсаты. 
Сабаћтыѓ   маћсаты. Салт-дќстљр дегенiмiз — халыћтыћ
жн-жоралѕыларыныѓ џстанымдары. Салт-дќстљрлер
халыћтыѓ мiр-тџрмысынан, шаруашылыћ тiршiлiгiнен,
ћалыптасћан ћоѕамдыћ ћатынастарынан, дљниетанымнан
туындайтын мќдени ћџбылыс екендiгi туралы тљсiнiк беру
жќне џлттыћ дќстљрлердi саћтауѕа, сыйлауѕа, ћџрметтеуге
тќрбиелеу.
Жаѓа сабаћ оћушыларды топћа блiп, алдын ала
ћосымша ќдебиеттерден iзденiп, шыѕармашылыћ жџмыс-
тар  жљргiзу  арћылы  ткiзiледi.  Сонымен  ћатар  крiнiс-
тер  дайындауѕа  болады.
     I топ
II  топ
III  топ
IV  топ
салт-дќстљрлер
«Баланы
%лген адамды
Наурыз
жастан»
жерлеу
мерекесiн
ћарсы  алу
1. Бесiкке салу
1. Ћыз џзату,
1. Иман айту
1. Табиѕатћа
2. Жетi ата
    келiн тљсiру
2.  Естiрту
    табыну.
3. Шашу
2. Ћџдалыћ,
3. Ћонаћасын
2.  Жаѓару,
4.  Сљйiншi
      ћалыѓмал
    беру
    тазару
5.  Крiмдiк
3.  Iлу,  тоймал
4.  Жаназасын
     кљнi.
6.  Ат  ћою
4.  Тоймал,
    шыѕару
3.  Наурыз-
     сљтаћы
5. Жетiсiн
     кже.
5.  «&лтiрi»
    беру
6. Беташар
6. Ћырћын
7.  Џзату  тойы
     беру
7. Жылын
     беру

134
Ћазаћтыѓ  кктемгi  кљн  мен  тљннiѓ  теѓелу  мерзiмi —
22  наурызда  тетiндiгiн  ќѓгiмелеу.
Осы 4 топ здерiне берiлген тапсырмалар бойынша кесте-
сџлба сызып, толтырып таћтаѕа iлiп ћою арћылы з тапсыр-
маларын дќлелдеп тљсiндiредi. Ќр топћа оћушылар ћосым-
ша сџраћтар ћояды. Сонымен ћатар ќр топ оћушылары
«Бесiкке салу», «Беташар», «Наурызкже» туралы крiнiстер
жасайды. Ќр топћа 10—15 мин уаћыт блiнедi.
Ћорытынды сздi ќдiл ћазылар аныћтайды. Ќр топтыѓ
дайындыѕы дќлелденiп, тиiстi жљлделi орындар берiледi.
Љйге  тапсырма.
Љйге  тапсырма.
Љйге  тапсырма.
Љйге  тапсырма.
Љйге  тапсырма. VII тарау бойынша ћайталау. Айтыл-
маѕан салт-дќстљрлерге байланысты ћосымша материалдар
iздестiрiп, ќѓгiме ћџрастыру.
IХ тарау.  ТЌУЕЛСIЗ  ЋАЗАЋСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫ
(1991—2011 жж.)
§ 42. ЋАЗАЋСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЃ САЯСИ ЖЉЙЕСIНДЕГI
%ЗГЕРIСТЕР
Сабаћтыѓ маћсаты.
Сабаћтыѓ маћсаты.
Сабаћтыѓ маћсаты.
Сабаћтыѓ маћсаты.
Сабаћтыѓ маћсаты. Тќуелсiз Ћазаћстан Республика-
сыныѓ басћару органдарыныѓ ћџрылымы мен ћызметтерiн
бiлу, зiмiздiѓ ћандай мемлекетте мiр сљрiп отырѕаны-
мызды, ол мемлекет зiнiѓ алдына ћандай маћсаттар мен
мiндеттер ћойып отырѕанын тљсiндiру, жќне дербес мiр
сљруге ќзiрленiп жљрген жас џрпаћты мемлекеттiк, жќне
ћоѕамдыћ мiрге белсене ћатысатын саналы азамат, ћай-
раткер етiп тќрбиелеу љшiн республикамыздыѓ Заѓдарын
оћып љйренуге мiндеттi екендiгiн џѕындыру жќне Ћазаћ-
стан азаматтарыныѓ ћџћыћтары, бостандыћтары мен мiн-
деттерiн, оны пайдаланудыѓ жолдары мен тќсiлдерiн
оћушылардыѓ сана-сезiмiне жеткiзу, ћџћыћтыћ бiлiмiн
ћалыптастыру.
Сабаћ  ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ  ткiзудiѓ   ќдiсi.  Тiрек џѕымдар бойынша таћтаѕа
сџлба-кестелердi пайдаланып, оћушыларды бiрнеше топћа
блу арћылы топтыћ сабаћ тљрiн ткiзу.
Тiрек  џѕымдар.
Тiрек  џѕымдар.
Тiрек  џѕымдар.
Тiрек  џѕымдар.
Тiрек  џѕымдар.
1. Ћазаћстан Республикасыныѓ саяси жљйесiндегi
згерiстер.
2. Мемлекеттiк рќмiздер.