Коллоидтық құрылымдар
Коллоидтық құрылымдарды ӛте майда ӛлшемі 0,002 - ден 0,0002 мм- ге дейін және оданда ұсақ бӛлшектерден тұратын коллоидты және шынылы сфералық, сауысты және фестон пішінді агрегаттарда бӛледі; мұндай бӛлшектердің пішіні үйектелген микроскопта кӛрінбейді, ол бірнеше мың
рет үлкейтетін электронды микроскоппен айқындалады . Рентгенографикалық және эектрондық-микроскопиялық талдаулар арқылы коллоидты агрегаттарда, әдетте, кристалдық дарақтар және кейде тек аморфты бӛлшектер – дарақтар анықталады. Белгілі болғандай, кристалды минералдар торда атомдардың симметриялық орналасуымен сипатталады, аморфты минералдар – торда ретсіз орналасқан.
Коллоидтық зат, мысалы, опал, псиломелан, хризоколла және т.б., әртектілігімен сипатталады және қатайған дисперсті фазаны кӛрсетеді, онда дисперсті орта (су немесе сулы ерітінділер) аморфты немесе кристалды заттардың бӛлшектерінің арасындағы қалған кеңістікті толтырады.
Жасырын кристалды және аморфты агрегаттар дисперсті ортаны сініргенде коллоидты затқа ӛтуі мүмкін, ал коллоидтылар дисперсті
ортадан айырылғанда – аморфтыға және жасырын кристалдыға ӛтеді.
Коллоидты заттың бӛліктері – радиалды, концетрлі және торлы, сонымен бірге концентрлік және концентрлік -белдемдік кебу жарықшақтардың құрылыстарымен сипатталады. Жұқа -дисперстік массалардың концентрлік-белдемдік құрылысы, олардын үзіліп түзілгенін сипаттайды. Жеке белдемдердің бір-бірінен айырмашылығы немесе түсі, немесе қаттылығы, немесе қалындығында болады. Кебу жарықшақтары кенді және бейкенді минералдармен толтыруы мүмкін, және олар бос болуы мүмкін.
Коллоидтық құрылымдар келесі морфологиялық түрлерге бӛлінеді гелдік және жасырын кристалдық. Кенді агрегаттардың гелдік және жасырын кристалдық құрылымдары микроскоппен анықталмайды, ол тек минералды затты реткенқұрылымдық талдауын ӛткізгенде анықталады. Егер аморфты және жасырын кристалды заттар агрегата концентлік-белдемдік немесе концентрлік құрылысты болса, онда концентлік-белдемдік құрылым бӛлінеді. Кейде аморфты және жасырын кристалды минералдар агрегатта бір - бімен тығыз бірігіп ӛскен немесе басқа минералда орналасқан микроскопиялық шариктер қалыптастырады. Шариктердің құрылысы біртекті. Мұндай минералдардың бірігіп ӛскен пішіндері перлиттік немесе шариктік құрылымдырын сипаттайды.
Колоидтық агрегатттардың бітімдері мен құрылымдары бірдей морфологиялық түрлерге иеленбейді. Кӛптеген зерттеушілер бітімдерді және құрылымдарды сипаттағанда «колломорфтық» терминді қолданады.
Коллоидтық құрылымдар ерекше физико-химиялық жағдайларда коллоидтық және нақты ерітінділерден түзілуінен – температура мен қысымның кенеттен тусуінен немесе кен құрайтын ерітінділердің қарама - қарсы электролиттер мен коллоидты ерітінділермен араласуында қалыптасады. Әдетте, коллоидтық құрылымды кендер әр түрлі дәрежеде кристалданған. Микроскоппен ӛткен және шағылған жарықта зерттегенде қайта кристалданған кендердің бастапқы құрылысы айқын бӛлініп кӛрінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |