Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
246
жүктемелік күштер әдісі, ақаулық-деформациялық әдіс және
аралас әдістер. Қазақстанда құрылыс механикасын зерттеу
жұмыстары ХХ ғ-дың 60 жылдарынан Қазақ өнеркәсіп
құрылысын жобалау және ғылыми-зерттеу институтында
жүргізіліп келеді. Қазіргі кезде республикада қабықшалардың
құрылыс механикасы дамып, оларды шешуге компьютерлік
бағдарламалар кеңінен қолданылуда. Сейсмикалық қауіпті
аймақта орналасқан Алматы, Тараз, Шымкент, т.б. қалаларда
темір-бетон қабықшалар пайдаланылуда.
Бағытова С. Ж. Құрылыс конструкциялары.
−Алматы: 2010 – 190 б.
621-тапсырма. Мәтінді оқып, оны негізгі бөліктерге бөліп,
тақырып қойыңыздар.
622-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңыздар.
623-тапсырма. Мәтін бойынша сәйкес келетінін белгілеңіздер.
1. Шәкіртақы төленді_________________________________
2. Құрылыс теориясы_________________________________
3. Қол қойылды_____________________________________
4. Әдістерді табу_____________________________________
5. Құрылыс механикасы______________________________
6. Ірге тастар ______________________________________
7. Туған елге оралды_________________________________
8. Тірек қабырғалар__________________________________
9. Білім алды________________________________________
10. Қазіргі аймақ_____________________________________
624-тапсырма. Мәтін бойынша сөз тіркестерінің сыңарын
табыңыздар.
Ғимарат _______, құрылыс________, стержендік_________,
қабықшаларды__________,
сусымалы__________,
әдіспен
_________, өнеркәсіп ____________, құрылысын _________,
компьютерлік ___________, қабықшалар __________ .
Қазақ тілі
247
625-тапсырма. Құрылыс механикасының мақсатын, түрлерін,
әдісін, теоремасын кестеге толтырыңыздар.
Құрылыс
механикасы
мақсаты
түрлері
әдісі
Теоремасы
626-тапсырма. Мәтін бойынша төмендегі тұжырымдарды
кеңейтіп айтыңыздар.
1. Құрылыс механикасы ғимараттардың беріктігін сақтайтын
ғылым.
2. Құрылыс механикасының дамуы.
3. Құрылыс механикасының зерттейтін мәселелері.
627-тапсырма. Мәтін мазмұнын пайдаланып сөйлем
құрастырыңыздар.
Құрылыс механикасы________________________________
Есептеу тәсілдері____________________________________
Сусымалы заттар____________________________________
Құрылыс механикасын зерттеу________________________
Құрылысты жобалау_________________________________
Ақаулық әдіс _____________________________________
Темір бетон қабықшалар______________________________
628-тапсырма. Ғимарат қандай болу қажет екендігін
сызбаға толтырыңыздар.
Ғимарат
629-тапсырма. Сейсмикалық қазіргі аймақтарға қай
аймақтар жатады? Бұл аймақтарда құрылыс механикасы қалай
шешілуде? Осы жайында пікір алмасыңыздар.
630-тапсырма. Термин сөздерді жаттап алыңыздар.
Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
248
көбіктендіруші – пенообразование
көбіктас – пенопласть
көбіксиликат – пеносиликат
мойын – перемычка
ілгіш – петля
аралшық – плавни
тақта – плита
бөгет – платина
ғимарат элементінің зақымдануы – повреждение элемента
здания
631-тапсырма. «Жаңа ғасырдағы жаңа құрылыс заттары»
жөнінде шағын әңгіме құрастырыңыздар.
632-тапсырма. Мақалдарды оқып шығып, зат есімнің
қызметін атқарып тұрған сын есімдерге назар аударыңыздар.
Олардың зат есім сияқты септелгенін байқаңыздар. Қай
септіктерде тұрғанын айтыңыздар.
Сыпайы сырын сақтар,
Әдепті арын сақтар.
Жаманның тілі ащы,
Көк мияның гүлі ащы.
Үлкенді сен сыйласаң,
Кіші сені сыйлайды.
Жаманға еткен жақсылығың,
Жатқа кеткен малмен тең.
Ашулыдан алты табан қашық тұр.
Жақсыға барсаң, жазылып қайтарсың,
Жаманға барсаң, жабығып қайтарсың.
Жақсылықты қызғанба, бәріңізге жетеді,
Жақсы болып бір жүрсең, дүние қызық боп өтеді.
Жақсымен жарассаң, жетерсің мұратқа,
Жаманмен жанассаң, қаларсың ұятқа.
633-тапсырма. Көп нүкте қойылған жұрнақтардың орнына
керекті -нікі, -дікі, -тікі жұрнағын қойып, мағынасын түсіндіріп
беріңіздер.
Қазақ тілі
249
1. Кітап – оқыған ...
Білім – тоқыған ...
2. Жол – үлкен ...
Жүк – түйе ...
3. Қоралы мал – ел ...
Қорасыз мал – жел ...
4. Мал – баққан ...
5. Өзім ... дегенде өгіз қара күшім бар,
Өзге ...дегенде болар-болмас ісім бар.
634-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерден сын есімді тауып,
жұрнақтарын анықтаңыздар.
Қазақтар көпшіл және әзілқой халық. Қазақ батырлары
бойшаң, алып тұлғалы болған. Еңбекқор қазақ жастары шетінен
өнерпаз. Жас мамандардың білімдар болғаны абзал.
635-тапсырма. Сөйлемдерден сын есімдерді тауып,
мағынасына қарай топтап жазыңыздар.
Орманды дала мен дала зонасында карбонатты сортаң
топырақ көбірек кездеседі. Батыс Тянь-Шаньда сұр топырақпен
қатар, қошқыл сұр топырақ қалыптасқан. Алтайда күлгін тау
топырағы басым. Қыратты дала белдеуінде күңгірт қызыл қоңыр
және қара топырақ қалыптасқан.
636-тапсырма. Төмендегі көмекші етістіктерді негізгі
етістіктерге тіркестіріп, олармен сөйлем құрастырыңыздар.
Үлгі: Ол күліп жіберді. Ол жерге құлап түсті.
Жібер, түс, шық, қой, қал, өт, кел, кет, ал, бер.
637-тапсырма. Төмендегі сөйлемдердің қайсысы хабарлы,
қайсысы бұйрықты сөйлем екенін ажыратыңыздар, себебін
дәлелдеп түсіндіріңіздер.
1. Ол есік алдында тұр. – Сен есік алдында тұр.
2. Ол орындық (-қа,-та) отыр. – Сен орындық (-та,-қа) отыр.
3. Көбей дала (-да,-ға) жүр. – Сен дала (-ға,-да) жүр.
4. Ідіріс диван (-ға,-да) жатыр. – Сен диван (-да,-ға) жат.
Достарыңызбен бөлісу: | 
