266
форматтарды қолданушы өзі қояды. Формат/Ұяшықтар/Сан ішкі
терезесінде Пайыздық форматын немесе құралдар панелінен
батырмасын
таңдап алып, қолданайық.
Пайыздық форматын қоюда оны пайыздардың сандық мəні
терілгенге дейін енгізу керек. Егер, бұл ережені ұстанбаса жəне əуелі
сандарды енгізсе, онда терілген сан 100-ге көбейтіледі, себебі, пайыз -
санның жүзден бір бөлігі.
Енді сыйақыны есептеу үшін, D4 ұяшығындағы формуланы
(=C4*0,17) өзгерту керек. егер бұрын біз С4 ұяшығындағы жалақының
мəнін 0,17-ге көбейтсек, енді пайыздың мəні белгіленген 0,17 санын
С15 ұяшығының адресіне ауыстырамыз.
Формуланы өзгерту үшін, тышқанды екі рет шертумен немесе [F2]
пернесімен басу арқылы алдын ала D4 ұяшығының адресін белсенді етіп
қоямыз.
Нəтижесінде D4 ұяшығында формула пайда болады. 0,17 санын
өшіріп, одан кейін курсорды С15 ұяшығына орнатамыз жəне абсолюттік
адрестеу үшін [F4] пернесін басамыз. Бұл жағдайда, D4 ұяшығындағы
формула =C4*$C$15 түріне ауысады (11.24- суретті қараңыз).
«$» белгісін пернетақтадан қолмен теруге болады.
Енді, толтыру маркерін тышқанмен ілестіріп алып, бұл формуланы
баған бойымен төменге көшіреміз. Бұл бағанның формулалары енді
қандай болады? Әр ұяшықтағы формуладағы жалақы мəнінің ағымдық
салыстырмалы адресі ұяшықтың абсолютті адресіне $C$15 көбейтілген.
Әрекеттерді орындағаннан кейін, біз кестеде сыйақының дəл
осындай сандық мəндерін аламыз жəне бұрынғыдай есептеудің сыртқы
нəтижелері түк те өзгерген жоқ. Олар өзгеруі тиісті емес еді, себебі,
сыйақы пайызының мəнін біз өзгерткен жоқпыз, тек есептеу əдісін ғана
өзгерттік.
Абсолютті адрестелудің артықшылығына көз жеткізу үшін, сыйақы
пайызының мəнін 17 санынан кез келген санға өзгертіңіз, мысалы 25-ке,
енді не болатынын көріңіз.
Ендеше, С15 ұяшығындағы 17 санын өшіреміз де, орнына жаңа 25
мəнін енгіземіз. Бірден D, E, F жəне G. бағандарындағы формулалардың
қайта есептелуі жүреді. Бұл əлсін – əлсін өзгеріп тұратын
берілгендермен ұяшықтарды абсолютті адрестеуде ұсынылған əдістің
артықшылығының жақсы дəлелі болып табылады.
Ұяшыққа ат беру. Excel бағдарламасында қолданушы жұмысының
ыңғайлылығы үшін, жеке ұяшықтарға немесе диапазондарға ат беру
мүмкіндігі бар, оларды, болашақта формулаларды қарапайым адрестермен
қатар қолдануға болады. Себебі, Excel бағдарламасында аттар абсолюттік
сілтемелер түрінде қолданылады, яғни, абсолютті адрестеудің көптүрлілігі
болып табылады, ол формулаларды көшіруде ыңғайлы.
Атауларды беру барысында, атаулар əріптерден (соның ішінде орыс
тілі алфавитімен), сандардан, нүктелерден жəне асты сызылған
символдардан тұру мүмкіндігін есте ұстаған жөн.
267
11.25 -сурет. Ұяшыққа ат беру
Атаудағы бірінші белгі əріп немесе астын сызу белгісі болу
керек. Атаулар ұяшықтарға сілтемелер сияқты түрде бола алмайды,
мысалы, «Z$100» немесе «R1C1». Атауда бір сөзден артық болуы
мүмкін, бірақ бос орындар рұқсат етілмейді. Атауда 255 белгіге
дейін болуы мүмкін. Бұл жағдайда, бас əріптер жəне кіші əріптер
бірдей қабылданады.
Сыйақы пайызының саны орналасқан С15 ұяшығына «Пайыз»
деген ат беріңіз.
Курсорды С15 ұяшығына орнатыңыз жəне Қою мəзірінде
Атауы/Беру... командасын таңдаңыз (11.25 - сурет).
Ашылған терезеге «Пайыз» ұяшығының атын енгізіңіз де, ОК
батырмасын басыңыз.
Енді, есептеу жүргізу үшін, D4 ұяшығына =С4*Пайыз
формуласын енгізу жеткілікті.
Формулаға ұяшық атауын қою үшін, атаулар тізімінен керекті
атты таңдап алып, Қою/Атауы/Қою командалары арқылы қолдануға
болады. Атауын өшіру үшін, оны тізімнен таңдап алып, Өшіру
батырмасын басу керек.
Ұяшықтарды абсолютті адрестеу барысында жиі
кездесетін сұрақтар
Қолданушылардың ең жиі қойылатын сұрақтарына мамандардың
жауабын келтіреміз.
Сұрақ 1. Абсолюттік адрестеуді қалай қысқаша сипаттауға
268
болады?
Жауап. Формуладағы ұяшықтың абсолютті адресі əрқашан
белгілі бір орында орналасқан ұяшыққа сілтеме жасайды. Формула
орналасқан ұяшық позициясын өзгерту барсында абсолюттік сілтеме
өзгермейді. Жол бойымен жəне баған бойымен формуланы көшіру
барысында абсолюттік сілтеме –өзгермейді.
Сұрақ 2. Формуланы енгізген кезде кейбір ұяшықтарға абсолютті
адрестеу жасауды ұмытпау үшін не істеу керек?
Жауап. Ұяшыққа ат беруге болады (Excel бағдарламасында
атаулар абсолюттік адрестеудің бір түрі болып табылады ғой) немесе
ұяшыққа формуланы енгізгенде назар аудару үшін, оған түрлі түсті
фон орнатуға болады.
Басқа да еске салу тəсілін қолдануға болады – ескерту қою,
себебі, ол ұяшыққа байланысты жəне бұл ұяшықтағы сақталатын
мəліметке тəуелсіз қандай да бір ескерту. Ескертулер өз - өзіне
бірдеңе жайлы еске салу үшін өте ыңғайлы. Ескертуді орнату үшін,
бір ұяшықты арнайы бөлу керек; Қою мəзірінен Ескерту командасын
таңдау керек; ескерту мəтінін тиісті өріске енгізу қажет (11.26-
сурет). Мəтінді енгізіп болған соң тышқанның батырмасын
ескертуден тыс аумаққа басу керек.
Сұрақ 3. Ұяшыққа ат беруді қалай тез қою болады?
Жауап. Ұяшыққа тез ат беру үшін, оны белгілеп, формула
жолының сол жақ бөлігіндегі атау өрісіне көрсеткішті орнату керек,
ұяшық адресін өшіріп, атауын енгізу қажет.
Сұрақ 4. Аралас адрестеу дегеніміз не?
Жауап. Аралас адрес не абсолюттік бағаннан, не салыстырмалы
жолдан тұрады немесе абсолюттік жолдан жəне салыстырмалы
бағаннан тұрады. Бағандардың абсолюттік сілтемесі $A1, $B1 жəне
т.б. түріне өзгереді. Формула орналасқан ұяшықтың позициясы
өзгергенде, салыстырмалы сілтеме өзгереді, ал абсолюттік сілтеме
өзгермейді. Формуланы жол бойымен жəне баған бойымен
көшіргенде, салыстырмалы сілтеме автоматты түрде өзгереді, ал
абсолютті сілтеме өзгермейді.
Сұрақ 5. Егер ұяшықтарға атау берілсе, формулаларды енгізу
əдісі өзгере ме?
11.26 -сурет. Ескертулерді ұяшығында орнату
Достарыңызбен бөлісу: |
