Үрдістің еңбек сыйымдылығы — еңбектің қалыпты үдемелігі және технологиялық үрдістің немесе оның бӛліктерінің орындалуы жағдайында талап етілетін біліктіліктегі жұмысшымен жұмсалатын уақыт кӛлемі, ӛлшем бірлігі – адам/сағат.
Станоктардың жұмыспен қамтылуын есептеу үшін және олардың аталған жұмысты орындаулары үшін «станок сыйымдылығы» ұғымы қолданылады. Станок сыйымдылығы — бұйым немесе ӛнім жасау барысындағы стакнок немесе басқа да құрылғының жұмыс жасау уақыты. Ӛлшем бірлігі — станок/сағат. Жинақтаушы машиналар үшін үрдісті орындауда машина сыйымдылығының кӛрсеткіші қолданылады.
Еңбекті қалыпты ету және ӛндірістік үрдісті жоспарлау үшін уақыт нормасы/қалпы қолданылады — бұл қалыпты қарқынды ӛндірістік жағдайда қандай да бір үрдіс немесе толық орындалуы қажетті технологиялық үрдіске талап етілетін біліктегі жұмысшы немесе жұмысшылар тобына бекітілген уақыт. Ол жұмыс біліктілігін кӛрсетумен уақыт бірлігінде ӛлшенеді, мысалы, 4- разрядтық жұмысшының 7 сағаты.
Аз еңбек шығңындары орын алатын үрдістерді қалыпты ету барысында уақыт шығындары туралы түсінікті жасалатын ӛнім нормасы/қалпы береді – бұл уақыт нормасына кері шама болып табылады.
Ӛндіру нормасы — уақыттың бір ӛлшеміне белгеленген бұйым саны (сағат, минут). Ӛлшем бірлік болып уақыт бірлігіне жұмысшы біліктілігін кӛрсете отырып, қалыпты шамада есептелген ӛнім саны табылады (дана, кг және басқа.), мысалы, 1 сағаттағы 5- разрядтағы жұмысшының жасаған 100данасы.
Ӛндірістік айналым/цикл — ӛндірісте қосудан дайын ӛнім алуға дейінгі бұйым жасау үдісінің кезеңімен қайталануының ұзақтылығын анықтайтын күнтізбелік уақыт аралығы.
Шығару бағдарламасы — бекітілген күнтізбелік уақыт бірлігінде дайындалуы тиіс кейбір ӛнімдердің стандарттық шамадағы саны мен белгеленген номенклатурасындағы бұйым данасының саны.
Шығару кӛлемі — бекітілген күнтізбелік уақыт бірлігінде (жыл,
тоқсан, ай) жасалуы тиіс бұйымдар саны.
Топтама/Серия — ӛзгертілмейтін сызбаға сәйкес жасап шығарылуы тиіс бұйымдардың жалпы саны.
Босату топтамасы — ӛндіріске бірдей уақытта қосылған бұйымдар немесе бұйымдар топтамасының дана саны.
Шығару жылдамдығы — кӛліктің, оны құраушы бірліктерінің, белгілі бір атаудағы бұйым және ӛнімдердің, кӛлемдері мен орындалуының ӛндірісте кезекті орындалуы орын алатын уақыт аралығы. Егер кӛлікті 3 минуттық тактіде жасайды десе, яғни зауыт әрбір үш минутта кӛлік шығарады деген сӛз.
Шығару ырғағы — шығару тактысына /жеделдігіне кері шама.
Зауыт бӛлімшесінің (цехтың, ӛндірістік аумақтың) ӛндірістік қызметінің тиімділік кӛрсеткіштерінің бірі болып олармен жүзеге асырылатын ӛндірістік үрдіс ӛнімділігі табылады. Бұл кӛрсеткіштің мәні тек құрылғы және жұмысшы еңбегі ӛнімділігіне ғана байланысты болмайды, сонымен қатар, ұйым деңгейіне, ӛндірістік үрдістің жоспарлануына және оны басқаруға да байланысты болады. Шындығында, егер ӛз уақытында дайындалатын ӛнім, кесуші құрылғылар мен қажетті техникалық құжаттар жеткізілмесе, егер ӛндірістік жүйенің барлық топтарының жұмыстары үйлесімді жүзеге асырылмаса, жоғары ӛнімділікті станоктар мен жұмысшы күші мүмкінділігі толыққанды пайдаланылмайды.
Ӛндірістік үрдіс ӛнімділігі — бұл бұйымның бекітілген номенклатурасында тікелей қатысушы барлық жұмысшылар тобының интегралдық кӛрсеткіші. Бұл кӛрсеткішті жұмысты орындауға негізгі жұмысшы күші қатысуы азайып, ӛнім жасаудың технологиялық үрдісі қызметін қамтамасыз ететін кӛмекші персонал рӛлінің артуы орын алатын автоматтандырылған ӛндіріс үрдісінің тиімділігін бағалау барысында қолдануға ыңғайлы.
Ӛндірістік үрдістің ӛнімділігі уақыт бірлігінде дана, тонна, рубльде ӛлшенетін ӛнім кӛлемімен бағаланады.
Ӛндірістік үрдістің ӛнімділігін арттыруға үш тәсілмен қол жеткізуге болады.
А л ғ а ш қ ы т ә с і л қарқындылыққа келіп тіреледі, яғни, технологиялық үрдістер режимін арттыру және оларды орындау уақытымен біріктіру. Мысалы, дайын ӛнімді ӛңдеу барысында станокта құралды ауыстыру, жаңа ӛнімдер әкелу және басқа жұмыстар жасалады.
Е к і н ш і т ә с і л ӛндірістік жүйенің жұмыс ұзақтылығын арттырудан құралады, табиғи шегі — тәулігіне 24 сағат, бұл 3 ауысымды жұмысқа сай келеді. Бұл бағыт ӛндірістік құрылғының
күрделенуі және қымбаттауымен маңыздылығы артып келеді.
Оған қоса, адамдардың кӛп ауысымды жұмыс режимінің жағымсыз жақтарына жататын күрделі әлеуметтік мәселелерді ескеру қажет. Бұл мәселелердің табысты шешімі барлық ӛндіріс үрдістерін автоматтандырумен кӛзделеді. Анығында, бұл автоматтық режимдегі ӛндірістік жүйенің жекелеген жұмысымен және ӛндірістік жүйенің сенімділігі және істен шықпайтындығымен байланысты күрделі ғылыми және техникалық міндеттерді шешуді алға тартады.
Ү ш і н ш і т ә с і л ішкі қор есебінен ӛндірістік жүйенің ӛндіру қабілетін арттыруға негізделеді: оның жұмыс істеуін ұйымдастыруды жақсарту және құрылғының технологиялық мүмкіндіктерін кеңейту. Бұл қолда бар құрылғыны қайта жарақтандыру немесе жаңа құрылғы алу, жақсартылған әдістер пайдалану есебінен ӛндірістік персоналдың еңбек ӛнімділігін арттыру және бұйым жасау циклын қысқарту әдісімен жүзеге асырылады. Мысалы, беттік материалмен бұйымды жабындаудың тиімділігі, ӛңдеу дәлдігін арттыру әдістерін ойлап табу жұмысшы жүрісі санының қысқаруына және тіптен бұйымды басқа станокта одан әрі ӛңдеуді болдырмауға әкеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |
