— жеке белгілерге, сондай ақ, олардың топтарына қолданылатын
әртүрлі түрлендірулер; Font Header Editor — қаріп қасиеттерін атауы
және қолданылатын кодты беттерден айрықша арнайы TrueType-
метрикаларға дейін редактрлеу.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1.
Adobe PhotoShop растралық графика редакторы жұмыс үстелінің
элементтері қандай?
2 Adobe PhotoShop құралдар панелінде
қандай негізгі батырмалар
1
http://www.font
орналасқан?
3. Adobe PhotoShop құралдар панелінде қандай басқару құралдары
бар?
4.
CorelDRAW
веткорлық
суреттер
редакторының
негізгі
ерекшеліктері қандай?
5.
Adobe Illustrator бағдарламасының негізгі ерекшеліктері қандай?
6.
Adobe InDesing редакторы не үшін арналған? Оның негізгі
ерекшеліктері қандай?
7. Беттеу кезінде мәтінмен жұмыс жасаудың қандай ерекшеліктері
бар?
153
8-ТАРАУ
ТҮС ТҮЗЕТУ ЖӘНЕ ТҮСТІҢ БӨЛІНУІ
8.1
ФАЙЛҒА ТҮС ЖАЗУ
Түсті компьютерлік файлға жазудың әрттүрлі әдістері бар. Ең
қарапайым жолы – түстер туралы мәліметтер түс палитрасы деп аталатын
арнайы кестеде сақталады. Мұндай кестеде қандай да бір түс қандай
кодпен кодталғаны туралы ақпарат болады. Түс палитрасы көббінесе
графикалық
файлмен бірге құрылып, сақталады.
Түс палитраларының келесі түрлері болады: индекстік, белгіленген
және қауіпсіз.
Индекстік түс палитрасын қолдану кезінде сурет бір байтпен
кодталатын 256 түстен ғана тұруы мүмкін. Бұл жағдайда әр түс реңкі бір
санмен беріледі, бұл сан пиксель түсін емес, түс индексін, яғни оның
нөмірін білдіреді. Түс ілеспе файлға қосып салынған түс палитрасында
осы нөмір бойынша ізделінеді. Әртүрлі суреттердің әртүрлі түс
палитралары болуы мүмкін. Мысалы, бір суретте жасыл түс 64
индексімен кодталған болса, басқа суретте бұл индекс қызғылт түске
берілуі мүмкін. Егер суретті «бөгде» түс палитрасымен шығарылса,
жасыл шырша экранда қызғылт түсті болуы мүмкін.
Белгіленген түс палитрасын қолданған кезде сурет түсі екі байтпен
кодталған (High Color режимі). Бұл жағдайда экранда 65 мың түс
бейнеленуі мүмкін. Бұл True Color режимінде қол жетімді жалпы үздіксіз
бояулар спектрінің 1/256 үлесі. Мұндай суретте әрбір екі байттық код
жалпы спектрдің қандай да бір түсін білдіреді. Алайда бұл жағдайда
файлдың өзінен өлшемі бойынша үлкен болуы мүмкін кестені файлға
қосып бекітудің қажеті жоқ. Сондықтан, бекітілген палитра түстерінің
белгіленуі бір және мұндай палитраны файлға бекітудің қажеті жоқ, ол
графикалық редакторларға кіріктірілген.
Қауіпсіз түс палитрасы веб-графикада қолданылады. Веб-
парақшаларды безендіруде файлдардың өлшемін азайту үшін сегіз
разрядтан жоғары түсті кодтауды қолдану ұсынылмайды. Бұл кезде веб-
парақша дизайнерлері қандай компьютер моделі және оның еңбегі қандай
бағдарламамен басқарылуымен қарастырылатыны туралы хабары жоқ.
Осыған орай, келесі шешім қабылданды. Веб-парақшаларды қарауға
арналған барлық белгілі бағдарламалар (браузерлер) бір бекітілген түс
палитрасына алдын-ала ретелінген. Егер веб-парақшаның өндірушісі
иллюстрацияларды жасау кезінде тек осы түс палитрасын қолданатын
болса, барлық әлем бойынша қолданушылар оның суретін дұрыс түсте
көретініне сенімді бола алады.
154
Қауіпсіз түс палитрасында болжалатын 256 емес, 216 түс қана. Бұл
интернетте қолданушылар тек IBM PC емес, әртүрлі компьютерді
қолдануына және барлық компьютерлер 256 түсті көрсете алмауына
байланысты. Осылайша, берілген түс палитрасы 216 түстің кодталу
индекстерін қатаң түрде
анықтайды, сондықтан да қауіпсіз деп аталады.
Түс палитраларының мүмкіндіктері шектеулі, сондықтан, түстер мен
реңктердің көп санын келтіру үшін басқа кодтау әдістері қолданылады.
Компьютер үшін ең ыңғайлы түс кодтау әдісі – 24-разрядты, True Color.
Бұл режимде әрбір түс құраушысына R (қызыл), G (жасыл) және В (көк)
бір байттан (8 бит) беріледі. Әрбір құраушының жарқындығы 0-ден 255-
ке дейін беріледі, осылайша, үш құраушының 16,5 млн мүмкін үйлесуі
болуы мүмкін. Нақты пиксель туралы ақпарат үш байтта да жеткілікті,
сондықтан түс палитрасы қажет емес. Графикалық редакторларды (оның
ішінде Adobe PhotoShop) түстердің мұндай кодталуы RGB режимі деп
аталады.
RGB режимі. Режим атауы
red/green/blue – қызыл, жасыл,
көкағылшын сөздерінің бірінші әріптерінен шыққан, бұл монитор
экранында негізгі түстерді көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл түстерді
аддитивті (құрастыру) әдісімен араластыру үшін негізгі түстер болып
табылады. Түстерді құрастырып араластыру әдісімен боялған жарық
көздерімен әрекеттескенде кедесеміз, сондықтан RGB моделі көптеген
сканерлер мен принтерлер үшін негізгі болып табылады. Осылайша,
сканермен жұмыс жасау кезінде сезімтал элементтердің үш сызғыштары
қызыл, жасыл, көк фильтрлердің көмегімен өздерінің жарық түсетін
спектр бөлігін қабылдайды және оны электр тогының сәйкес кернеу
деңгейіне түрлендіреді. Аналогты-сандық түрлендіргіштердің көмегімен
электр сигналы квантталады және қосарлы код ретінде сәйкес файлға
жазылады. Бұл түс моделі электр сәулелік түтікше (ЭСТ)
мониторларында да қолданылады.
Кейбір кезде әдебиеттерде RGB режимінде 16,5 млн түс жазуға
болатыны айтылады.
Шын мәнісінде, үш негізгі түс сәулелерінің 16,5 млн
үйлесімін жазуға болады, бірақ олардың барлығын адам әртүрлі түс
ретінде ажырата алмайды. Сонымен қатар, идеал спектр түстерінің
сәулелерін (люминофорларын) алу мүмкін болмағандықтан, RGB
режимінде түспен нақты қамту көрінеетін түстер барлық спектрінен
едәуір төмен (форзац, VIII қараңыз). Үш сәуленің мұндай комбинация
санын жазу қажеттілігі бойынша мәселе туындайды. Шынында да, адам
тек бірнеше он мыңдаған түстерді ажырата алады, бірақ үш негізгі түстің
көп комбинациясы бір түстің екінші түске ауысуын көзге көрінбейтін,
байсалды етіп жазуға мүмкіндік береді.
RGB режимінің артықшылықтарына жатқызылады:
-
оның жабдықтармен (сканер және монитормен) «генетикалық»
туыстығы – түстердің кең қамтылуы (адамның көру мүмкіндігінен асып
түсетін түс алуандығын көрсету мүмкіндігі) ;
155
