74
Екі бағытты ЕРР-порт 2 Мбайт/с жылдамдығымен екі бағытта байттың
параллельді берілуін жəне процессорге тоқтамай, ОЕҚ арқылы алмасуын
қамтамасыз етеді. Мұнымен қатар, ЕРР спецификалық порты тізбекке
(цепочка) 64 перифериялы құрылғыға дейін қосылуға мүмкіндік береді.
ЕСР интерфейсі ЕРР портымен салыстырғанда 5 Мбайт/с мəліметтерді
жіберудің үлкен жылдамдығына ие, өйткені оның мəліметтерді сығымдап
көлемін азайтатын кіріктірілген құрылғысы бар жəне 128 перифериялық
құрылғыға дейін қосылуға мүмкіндік береді. Мəліметтерді сығымдау
барысында бірдей символдардың реттілігі небəрі екі байтпен беріледі: бір
байт қайталанатын символдарды, екіншісі қайталау сандарын анықтайды.
Клавиатура мен тінтуірді қосу үшін PS/2 интерфейсті бірізді жеке порт
қолданылады. Портта miniDIN түріндегі бірдей 6-контактылы əртүрлі
түспен маркерленген: тінтуір үшін көгілдір, ал клавиатура үшін қара түсті
жалғағыш пайдаланылады.
ДЭЕМ-ге джойстик жəне музыкалық аспаптарды қосу үшін ДВ
түріндегі 15-контактылы жалғағышы бар Game/MIDIAdapterс ойын порты
пайдаланылады. Стандартты GAME-порт екі кнопкасы бар джойстикпен
жұмыс істейді, əр конопканың 5В қуат шығару жəне координатты құрылғы
үшін аналогтық-сандық қарапайым өңдегіші (преобразователь) болады.
Қазіргі уақытта USB жалғағышы ескірген параллельді жəне бірізді
порттардың орнын біртіндеп алмастырып келе жатқан, соңғы үлгідегі
ДЭЕМ-нің негізгі атрибутына айналды.
USB интерфейсі мəліметтердің асинхронды жəне синхронды режимде
реттілікпен берілуін жəне перифериялық құрылғымен өзара байланысты
қамтамасыз етеді. USB1.1 стандарты бойынша ақпарат алмасу жылдам
құрылғылармен 12 Мбит/с жылдамдығында, ал баяу құрылғылармен 1,5
Мбит/с жылдамдығында жүзеге асырылады; USB2.0 стандарты 60Мбайт/с
дейінгі (3.4 сурет), USB3.0 стандарты 4,8 Гбит/с дейінгі жылдамдықты
қамтамасыз етеді.
USB интерфейсі жаңа конфигурацияның баптауларының автоматты
түрде орындалуын, сонымен қатар жұмыс компьютеріне оны қайта
жүктемей-ақ, кез-келген құрылғыны қосуды қамтамасыз ете отырып, 127
құрылғыға дейін мультиплексті қызмет етуге есептелген. Ақпараттық
сигналдар жəне 5В қуат кернеуі (0,5...1,0 тогы) төрт сымды кабельмен
беріледі. Жіберу жəне ақпаратты қабылдау линиясы ретінде экрандалған
айналмалы қос сым пайдаланылады. Бір ғана USB жалғағышының қуат
беру сымының күші
75
3.4 сур. USB жалғағышының
шартты графикалық белгісі:
а — 1.1 стандарты; б — 2.0 стандарты
көптеген құрылғыларды: клавиатура, сымсыз байланыс адаптерлерін,
тюнерлер, графикалық планшеттерді т.б. қосуға жеткілікті.
USB шинасының өткізгіштік қабілетін бөлу жүйелік блокта
орнатылатын басты хабпен қамтамасыз етіледі. Құрылғы сандарын ұлғайту
үшін шинаны құрастырудың ағаш тəрізді желілік топологиясы
қабылданады, бұл жағдайда ішкі хаб бір-бірімен біртіндеп қосылады. Әрбір
келесі қосылатын хаб USB кіру шинасын төмен түсетін портқа
ауыстырады. Жұмыс істейтін құрылғы мен хаб арасындағы кабель ұзын-
дығы шамамен 5 м. Қашықтықты арттыру үшін аралық хаб қабылданады.
USB интерфейсімен модем, клавиатура, тінтуір, джойстик, таспалы
жəне дисктік толықтырғыштар, сканер жəне принтер, флэш-жады, қалта
компьютерлері жəне өзге де арнайы жалғағыштармен жабдықталатын өзге
де құрылғылар шығарылады (3.5 сур.).
Стандартпен USB жалғағыштарының төрт түрі қарастырылған: А, В,
mini-А жəне mini-S. 3.5 суретте көрсетілгендей, жалғағыштардың түрлері
бір-бірінен сырт бейнесі бойынша ерекшеленеді (орын алуы мүмкін қате
қосылыстарды жою үшін).
Кіші-жалғағыштар тек шағын құрылғыларда, мысалы сандық фото-
камераларда пайдаланылады. Ереже бойынша, А жəне В түріндегі жалға-
ғыштардың вилкалары кабельдерде қолданылады; А түріндегі розетка
ДЭЕМ жүйелік блоктарында, ноутбук корпустарында жəне сыртқы
хабтарда, ал В типіндегісі габаритті перифериялы құрылғыларда орнаты-
лады.
3.5 сур. USB-порт және кабель үшін жалғағыштар түрі:
а— А типінің жалпақ вилкасы жəне розеткасы; б —В типіндегі квадратты вилка
жəне розетка; 1 — контактылер
76
Кейбір конструкцияларда USB кабель перифериялық құрылғыға
орнатылуы мүмкін. Барлық USB-жалғағыштар қуат беру шинасы «жедел»
қосылуды қамтамасыз ету үшін бірінші контактыға жобаланады.
IEEE-1394 стандартының бірізді шинасы, немесе FireWire (отты сым),
мəліметтер алмасуының жоғары жылдамдығын (100, 200, 400 Мбит/с)
талап ететін құрылғыны қосу үшін пайдаланылады.
FireWire интерфейсі синхронды жəне асинхронды мəліметтерді
жіберуге, бір портқа 63 құрылғыға дейін қосылуға, 63 тораптан тұратын
желілік құрылымды ұйымдастыруға мүмкіндік береді. FireWire желісінің
жүйеде көпірмен (1 023 дейін) өзара бірігуі кезінде 64 449 автономды
перифериялық құрылғыларға дейін қызмет етуі мүмкін. Байланыс үшін 6
сымды экрандалған кабель пайдаланылады: оның екі сымы арқылы 8.40 В
(1,5 А дейінгі ток) перифериялық құрылғының қуат кернеуі берілуі мүмкін,
қалған төртеуі (екі экрандалған бұрамалы) мəліметтерді жіберу үшін
пайдаланылады. Құрылғыда жалғағыштың екі түрі қолданылуы мүмкін: 6
жəне 4 контактылы (қуат көзінің сымымен сəйкес жəне сымсыз). FireWire
интерфейстегі əрбір құрылғы өзге құрылғыларды қосу үшін үш-алты
жалғағыштан тұруы мүмкін. Байланыс сигментінің ұзындығы 4,5 м.жетуі
мүмкін.
Интерфейс FireWire құрылғының автоматты түрде анықтау қызметін,
«жедел» қосылу жəне түрлі жылдамдықта құрылғылардың өзара əрекетін
қамтамасыз ететін жұмыс тəртібін реттейді. Бұл интерфейс ауыстырмалы
толықтырғыштарды, желілік карталар жəне өзге де жоғары жылдам-
дықтағы жабдықтарды қосу үшін қолданылады.
Ноутбуктердің пайда болуымен жан-жақты үнемді жəне ықшам
PCMCI(PersonalComputerMemoryCardInternationalAssociation
— Дербес
компьютер үшін жады картасы бойынша халықаралық ассоциация)
стандартының интерфейсі құрылды. Бұл PCCard атауына ие болған.
Бұл стандартта жады модулі, модемдер, SCSI-адаптер, желілік карталар,
дыбыстық карталар, қатты дисктегі шағын толықтырғыштар жəне т.б.
шығарады. PCCard құрылғысы мынадай арнайы корпусталған тақталарда
(карталарда) орналастырылады: TypeI, TypeII жəне TypeIII, қалыңдығы
бойынша айырмашылығы бар линиялық өлшемдер.
Картаның алдыңғы бөлігі 68-контактылы жалғағышты ноутбуктермен
қосылады. Картаның қарсы бетіндегі жалғағыштар жергілікті желілерді,
телефон линияларын т.б. қосуға арналған.
Достарыңызбен бөлісу: |
