Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 2



жүктеу 1,13 Mb.
Pdf просмотр
бет74/115
Дата09.01.2022
өлшемі1,13 Mb.
#31868
түріОқулық
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   115
CAnsabaeva-shetel-memleket

Қытай банк жүйесі құрылымы
 
1990 жылдағы банктік сектордағы реформа  несиелік жоспарды 
жойды, несиелік ресурстарды бөлуге мемлекеттің араласуы азай-
ды, сала бойынша жаңа банктер ашылуға жол берілді, пайыздық 
ставка нақтыланып, есептіктер нормаларға сəйкестендірілді.
1995 жылы Орталық банк туралы заң жəне Коммерциялық 
банктер туралы заң қабылданды. Орталық банк туралы заң 
орталық жəне провинциялық үкіметтің  тікелей  несие беруге 
шектеу жасады. Осы заңдарды қабылдауда ҚХБ нағыз орталық 
банкке айналды жəне толық екі деңгейлі банк жүйесіне көшуінің 
дəлелі болды.
Орталық банктің кəсіпорындарға  несие беру функциясы  Қытай 
Өндірістік-Сауда банкіне берілді.  Үкіметтің мақсатты тапсырма-


190
ларын орындайтын үш салада мамандандырылған мемлекеттік 
банк (даму банкі) құрды. Үлкен төрттіктің қаржыландыруы 
арқылы Даму банкі алған міндетті жобалармен қызмет атқарды. 
Бұрын басқарушы органдар банктерге міндетті несиелер беру-
ге міндеттеп, оларды шығынмен жабуға мəжбүрленген, 1990 
жылдардағы реформадан кейін ондай жағдай деңгейі төмендеді.
1990 жылдары елде жылдам жаңа банктер пайда болды. 90-
шы жылдардың бірінші жартысында  Қытай Сауда банкі (The 
China Merchant Bank), Хуаксиа банкі (Huaхia Bank), Жарқыраушы 
банкі (Everbright Bank). 1995 жылы бірінші жеке меншік ұлттық 
банкі, Миншенг банкі (Minsheng Bank) құрылды. Басқа банктер-
ден Гуандонк даму банкі (Guangdong Development Bank), Шанхай 
даму банкі (Shanghai Development Bank), Шэньчжэня даму банкі 
(Shenzhen Development Bank), Фуцзяня Өндірістік банкі(Fujian 
Industrial Bank), Янтаи Құрылыс жинақ банкі (Yantai Housing 
Saving Bank), Бенгбу Құрылыс – жинақ банкі (Bengbu Housing 
Saving Bank) құрылды. Провинциялық басқарма органдары үшін 
осы құрылған банктер маңызды рөл атқарды.
1980 жылдардың аяғында Орталық банктің белгілеген ставка-
сына қатысты банктер несие пайыздық ставкасын белгілеуге құқық 
алды. Ал депозит бойынша пайыздық ставка қатаң  қаржыландыру 
бойынша қалды. Теке қана 2004 жылдың қазанынан бері несие 
бойынша жоғарғы шектеу алынды, ал төменгі шегі қалды. 
Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) жəне Қытай банк секто-
рындағы реформа.
Қытай банк жүйесінің кезекті реформалау кезеңі 2003 жылдың 
аяғында басталды жəне осы жерде ел территориясында шетел 
банктерінің қызметін шектеуге байланысты бəсеке қабілеттікті 
көтеру 2006 жылы ДСҰ кіруіне байланысты қажет болды. 
2003 жылы Үкімет үлкен төрт банктің екеуін (Қытай банкі 
жəне Құрылыс банкін) валюталық резерв есебінен шамамен 
45 млрд. долл. қайта капиталдандырды. Бұған дейін басқарма 
құрылымын өзгерту бағдарламасы, тəуекел-менеджмент, страте-
гия 
лық инвесторлар тарту жəне банктердің биржаға акцияла-
рын шығару бағдарламалары даярланды. Жалпы бірінші екі 
пилоттық жоба жақсы жүзеге асырылды.  Екі банктің қаржылық 
қайта құрылымдауы 2005 жылы жеткілікті капитал деңгейіндегі 
көрсеткіште болды жəне екі банкте акционерлік қоғам ретінде 


191
құрылып жаңа корпоративтік басқару құрылымын жасап, 
стратегиялық инвесторлар тартып, биржаға листинг алды (2005-
2006 жылдары).  Одан кейін  (2006-2007 жылдары) Қытай Өнді-
рістік-құрылыс банкімен жобалар жүзеге асырылды. 
Қазіргі кезде  Қытай банктерінің капиталының үлесінде Bank 
of America, Temasek, Royal Bank of Scotland, Merrill Lynch, United 
Bank of Switzerland, Goldman Sachs, Allianz, American Express та-
нымал қаржы институттарының үлесі 2-ден 10% дейін құрайды.
Меншік капиталының көлемі бойынша үш қытайлық банк 
əлемдік жиырма банк қатарына кіреді (Euromoney ағылшын жур-
нал дерегі). Төртінші Қытай Ауыл шаруашылық банкінің жағдай 
барлық үлкен төрттік банктің ішінде ең нашары болып тұр. Оның 
несие портфелінің құрылымы басты банктермен салыстырғанда 
төмен. Ол əлі қайта құрылымдаудан өткен жоқ.  
2003 жылы 8 провинцияда селолық несие кооперативінде, 
ал 2004 жылдан бастап елдің барлық провинцияларында қайта 
құрылым жүргізу басталды. Қайта құрылымдау орталық банк-
пен, қаржы министрлігімен, жергілікті басқармамен қаржы-
ландырылды. Кооперативтердің бір бөлігі селолық коммерциялық 
банк ретінде қайта құрылды. Жалпы кооперативтер саны 2004 
жылы  30 мыңнан 2007 жылдың аяғына дейін 8,5 мыңға дейін 
қысқарды. 2004 жылы селолық несие кооперативі соңғы 10 жыл-
да табыс тапты.
Екінші маңызды банктер тобы – акционерлік-коммерциялық, 
онда да шетелдік инвесторлар үлесі ұлғайды. 2004 жылы 5 қытай 
банктері, оның ішінде Байланыс банкі, Шэньчжэня даму банкі, 
Ксианя қалалық коммерциялық банкі (Xi’an City Commercial 
Bank) стратегиялық инвесторлар тартып, шетелдіктерідің қаты-
суымен қытай банктерін санын екі есе өсірді. Ең маңызды 
қадамы ретінде HSBC жəне Байланыс банкі, Қытайдың 5 үлкен 
банктерімен серіктестігін атауға болады. 2005 жылы жəне 2006 
жылдың бірінші жартысында Миншинг банкі, Хуаксиа банкі, 
Бахай банкі, Гуандонга даму банкі, Пекин банкі жəне Ханчжоу 
қалалық коммерциялық банкі шетелдік серіктестіктер алды. 2007 
жылдың көктемінде санаулы ғана шетелдік стратегиялық инве-
сторлар серіктестігінсіз акционерлік-коммерциялық банктер мен 
қалалық коммерциялық банктер қалды.
Сонымен қоса, айта кету қажет, стратегиялық инвесторлардың 


192
қатысты үлесі үлкен жəне басқару құқы соғұрлым минимал-
ды. Қытай банктерінде бір шетелдік инвестордың үлесі  20%-ға 
дейін шектелген (барлық шетел инвесторлары – 25%). Көбінесе 
бір шетелдік инвестордың үлесі 10%-ға дейін келісім шартқа от-
ырады. Бұл Қытай үкіметінің салиқалы саясаты, соның ішінде 
шетелдіктерге бақылау жасап отыру жəне шетел инвесторларын 
тарту арқылы өз банктік жүйесін нығайтып олардан тəжірибе 
алып отыру керектігін де жақсы түсінеді.

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   115




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау