Оқулық Алматы, 013 1-8683 Әож 005 (075. 8) Кбж 65. 290-2 я 73 м 45

89
ИИС бұйымның ӨЦ
 
үдерісімен байланысты, кәсіпорынның барлық 
қызметін және бөлімшелерін қамтитын, желілік компьютерлік жүйеде 
әрекет ететін деректердің үлестірілген қоймасын ұсынады. ИИС-да 
ақпаратты көрсету, сақтау және алмасу ережелерінің бірыңғай жүйесі 
әрекет етеді. Осы ережелерге сәйкес ИИС-да бұйымның ӨЦ барлық 
деңгейінде жөнелтетін және демейтін ақпараттық үдерістер жүреді. 
Мұнда ИПИ негізгі мақсаты ұйымдастырылады: ӨЦ-дің қайсыбір 
деңгейінде туындаған ақпарат ИИС-да сақталады және осы және өзге 
деңгейлердің (осы ақпаратпен қолданудың ережесіне сәйкес) барлық 
мүшелеріне жетімді болады. Бұл қателіктің үдерістерімен байланысты 
деректерді қосарланушылық, кодын өзгерту және рұқсат етілмеген 
өзгерістерден сақтануға мүмкіндік береді және еңбек, уақыт және 
қаржылық ресурс шығынын қысқартады.
ИПИ
 
негізгі мазмұны, осы концепцияны өзге концепциядан 
ажырататын, кез келген бұйымның ӨЦ кезеңінде тағайындалуы және 
іске асырылуына тәуелсіз ұйымдастырылатын (толығымен немесе 
ішінара) инвариантты түсінікті құрайды. Бұл инвариантты түсініктерді 
шартты түрде екі топқа бөлуге болады: негізгі және базалық ИПИ 
мақсаттары.
Негізгісіне жататындар:
– Электрондық сандық қолтаңбаны қолдану арқылы деректермен 
қағазсыз алмасу ( Paper Less Data Interchange);
– Бизнес-үдерістердің анализі және реинженерингі ( Business – pro-
cesses Analisis and Reinjeneering);
– Параллельді инженеринг ( Concurrent Engineering);
– Бұйымның ӨЦ тұрақты өндірістік үдерістерінің жүйелік ұйымы; 
Интегралданған логистикалық қолдау (Integrated logistic Support); 
Базалыққа мыналар жатады:
– Жобаны басқару ( Project Management);
– Бұйым конфигурациясын басқару ( Configuration Management);
– Интегралданған ақпараттық ортаны басқару ( Information Manage-
ment); 
– Сапаны басқару ( Quality Management); 
– Жұмыс ағынын басқару ( Workflow Management); 
– Өндірістік және ұйымдық құрылымы өзгерісін басқару (Change 
Management); 
ИПИ жобалары өз құрамында түрлі мамандық эксперттерін 
біріктіретін, көп салалы жұмыс топтары күшімен сатылады. Өндірудің 
нормативті базасын ИПИ мақсаты және технологиясының түрлі 
аспектілерін регламенттейтін халықаралық және ұлттық стандарттар 
құрады.

90
ИИС-да ақпарат дайындалады, түрленеді, сақталады және ӨЦ 
бір мүшесінен «Жабдық» блогында (4.3-суретте) нобайға біріккен, 
бағдарламалық құралдар көмегімен екіншісіне жіберіледі. Мұндай 
құралдар тізіміне жатады:
– конструкторлық және технологиялық жобалау (CAE/ CAD/ 
CAM);
– бұйым туралы деректерді басқару бағдарламалық құралдары 
(PDM);
– өндіріс және кәсіпорынды (MRP/ERP) жобалау және басқарудың 
автоматтандырылған жүйесі;
– логистикалық демеу анализінің бағдарламалық әдістемелік 
құралдары және деректер базасын осы анализ қорытындысы бойынша 
(LSA/ LSAR) жүргізу;
– жұмыс ағынын басқару бағдарламалық құралдары (WF);
– модельдеу және бизнес үдеріс (SADT) анализінің және т.б. 
әдістемесі және бағдарламалық құралдары.
Дәстүрлі баспада жарияланған және ғаламтор желісіне орна-
ластырылған ақпараттық материалдар анализі ИПИ қолдану нәтижесін 
анықтайтын келесі негізгі аспектілерді анықтауға мүмкіндік берді.
Компьютерлік автоматтау ақпаратты құрудың негізгі үдерістері 
және операциялар өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Үдерістердің ақпараттық интеграциясы бірдей деректердің ортақ 
және көп дүркін қолданылуын қамтамасыз етеді. Ақпаратты іздеу, түр-
лендіру және жіберумен байланысты көмекші үдерістер және опера-
циялар қиындығы және санын минимумдау арқылы қолжетімді. Жалпы 
циклдегі көмекші үдерістер және операциялар үлесі жеткілікті көлемді 
болғандықтан, олармен байланысты уақыт және құралдар шығыны 
қысқартылуы үнемдеудің маңызды факторы болып табылады. Интегра-
ция жабдықтарының бірі болып деректерді ұсыну әдістері және техно-
логиясы, алдыңғы үдеріс нәтижесі минималды өзгертулерімен кезекті 
үдерістер үшін қолданыла алатын стандарттау табылады.
Үдерістердің қағазсыз ұйымына өту және ұйымдастырылуында 
жаңа модельдерді қолдану. Өте жиі, тіпті компьтерлік жүйені 
қолданғанда интелектуалды іс-әрекеттің соңғы нәтижесі қағаз құжат 
түрінде қалыптасады, ал кезекті кезеңдерде қайтадан электрондық түрге 
көшеді. Түрлену және еңбек сыйымдылық циклі саны айтарлықтай 
көлемді. Сондықтан қағаз құжат айналымынан электрондық түрге 
өту тиісті тұлғаға құжатты жеткізуді дүркін жылдамдатады, жұмыс 
нәтижесін талқылау, бақылау және растау параллелизмін қамтамасыз 
етеді, үдеріс ұзақтығын айтарлықтай қысқартады. Бұл жағдайда кәдуіл-
гі жеке қолтаңба орнына, электрондық-сандық қолтаңбаны (ЭЦП) 
қолдану маңызды мәнге ие болады.

91
Аспектілер ішінен ИПИ-да қолданылатын, өндірістің экономикалық 
көрсеткіштеріне тікелей әсер ететін, нақты факторларды бөліп көрсе-
туге болады:
– техникалық дайындау үдерістерінің шығыны және еңбек 
сиымдылығын қысқарту және жаңа бұйым өндірісін игеру;
– нарыққа жаңа бәсекеге қабілетті бұйымдарды шығарудың 
күнтізбелік мерзімін қысқарту;
– құрылымына өзгеріс енгізумен байланысты ақаулы өнім және 
шығын үлесін қысқарту;
– халықаралық стандарт талаптарына сәйкес, электронды техника-
лық құжаттамамен қамтылған (ішінара, пайдаланымдық) бұйымды 
сату көлемінің ұлғаюы; пайдаланымға шығынның қысқартылуы; қиын 
ғылыми сыйымдылықты өнім үшін жиі тең немесе оның сатып алыну-
ына шығынды асыратын бұйымды жөндеу және қызмет көрсету («иеле-
нуге шығын»). Ақпараттық технологияларға негізделген технологиялық 
үдерістер мен кәсіпорынды автоматтандыру, өндірістік кәсіпорынды 
көтерудің, бәсекеге қабілетті бұйымдар шығарудың, ішкі және сыртқы 
нарықтағы өнімді жүргізудің негізгі құралы.
САLS-технологиясын енгізу, алдағы уақытта халықаралық және 
ұлттық нарықтағы тауардың, қазіргі кездегі өндірістік кәсіпорындар-
дың қатаң бәсекелестікке төзімділігінің қажетті шарты болады. 
САLS стандарттарын сақтамау бірдей жағдайларда өнімнің 
тұтынушылық қасиеттерінің төмендеуіне өзіндік құны мен жобалау 
мерзімінің ұлғаюына алып келеді 
Қазіргі таңда САLS-технологиясын өндірістік кәсіпорындарда 
қолданудың деңгейі төмен. Оның басты себебі болып САLS-
технологиясы қымбат технология, ал көптеген кәсіпорындардағы 
қаржылық жағдай оған мүмкіндік бере бермейді. Кәсіпорындардың 
халықаралық CALS клубына кіруді жеңілдету үшін сәйкес ұлттық 
ұйымдар құрылу керек. 

жүктеу 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: