Оқу-әдістемелік кешені

жүктеу 0,68 Mb.

бет	30/38
Дата	02.03.2023
өлшемі	0,68 Mb.
	#41556

1 ... 26 27 28 29 30 31 32 33 ... 38

Î?ó-?ä³ñòåìåë³ê êåøåí³ Êîêøåòàó 2013 æ ??ðàñòûðóøû À?ïàðòòû? æ?

Дискретті кездейсоқ шамалар

Кездейсоқ шамалар
Практикада бірқатар мәндер қабылдайтын шамалар жиі кездеседі, бірақ олардың қарастырылып отырған тәжірибеде, құбылыста, бақылауда қандай мән алатынын алдын ала дәлдеп айту мүмкін емес. Мысалға, жақын күндердің бірінде Алматыда туатын ұл балалар саны әртүрлі болуы мүмкін. Бұл сан нөлге, бірге, екіге және тағы басқа шектеулі n санына тең болуы мүмкін. Осыған ұқсас шамаларға: бір партиядағы (іске жарамсыз) детальдар саны; бір участоктан жиылған қант қызылшасының тамыр жемісінің салмағы; артиллерия снарядының ұшу алыстығы және т.б жатады. Мұндай шамаларды кездейсоқ шамалар деп атайды. Олар тәжірибенің барлық ықтимал нәтижелерін сандық жағынан сипаттайды (бейнелейді). Сонымен, кездейсоқ шама деп сандық мән қабылдайтын, бірақ қандай мән қабылдайтынын алдын ала болжап айту мүмкін болмайтын шамаларды айтады. Кездейсоқ шамалар латын алфавитінің бас әріптерімен Х, У, Z, …, ал олардың қабылдайтын мәндері кіші әріптермен х, у, z, …, белгіленеді. Кездейсоқ шамалар қабылдайтын мәндеріне қарай екі топқа бөлінеді: дискретті және үзіліссіз кездейсоқ шамалар.
Дискретті кездейсоқ шамалар
Егер кездейсоқ шамалар қабылдайтын мәндері біріне-бірі байланыссыз, шектелген бүтін сандар, немесе сандар тізбегі түрінде жазылса, онда мұндай кездейсоқ шаманы дискретті дейді. Дискретті кездейсоқ шаманы анықтау үшін әдетте кесте құрады. Мұндай кестеде екі жол болады. Оның бірінші жолында кездейсоқ /х/ шаманың мәндері х₁, х₂, ..., х_n, ал екінші жолында сол мәндерді қабылдау ықтималдықтары /р/ жазылады:

Х	х₁	х₁	...	х_n
Р	р₁	р₂	...	p_n

Мұндай кестені кездейсоқ шаманың үлестірім кестесі немесе үлестіру заңы деп атайды. Кездейсоқ шаманың /х/ мәндері өзара үйлесімсіз және жалғыз ғана мүмкіндікті оқиғалар болғандықтан, олар толық топ құрайды Сондықтан олардың ықтималдықтарының қоысндысы 1-ге тең:

жүктеу 0,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 26 27 28 29 30 31 32 33 ... 38