43
Жәрдемақылар тағайындау ҥшін қҧжаттар қабылдауды тҧрғылықты жер
бойынша Зейнетақы тӛлеу жӛніндегі мемлекеттік орталықтар (ЗТМО) жҥзеге
асырады.
«Балалы отбасыларына берілетін мемлекеттік жәрдемақылар туралы»
Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 28 маусымдағы Заңына сәйкес жан
басына шаққандағы орташа табысы кҥнкӛріс себетінен тӛмен отбасыларға 18
жасқа дейінгі балаларға берілетін жәрдемақы тӛленеді.
18 жасқа дейінгі балаларға берілетін жәрдемақыны тағайындау және тӛлеу
тәртібі Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің 2005 жылғы 2 қарашадағы
№ 1092 қаулысымен бекітілген Балалы отбасыларына берілетін мемлекеттік
жәрдемақыларды тағайындау және тӛлеу тәртібіне сәйкес жҥзеге асырылады.
Жәрдемақы ағымдағы тоқсанға тағайындалады және ӛтініш білдірген айдан
бастап ай сайын тӛленеді. Жәрдемақы алуға ҥміткер отбасының жиынтық
табысын есептеу балаларға жәрдемақы тағайындау ҥшін уәкілетті органға
ҧсынылатын қҧжаттар негізінде Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің 2005
жылғы 2 қарашадағы № 1092 қаулысымен бекітілген Балаларға жәрдемақы
алуға ҥміткер отбасының жиынтық табысын есептеу ережесіне сәйкес
жҥргізіледі.
Балаларға арналған жәрдемақы 1 айлық есептік кӛрсеткіш мӛлшерінде
тағайындалады және ай сайын тӛленеді.
«Халықтың жҧмысбастылығын және әлеуметтік бағдарламаларды ҥйлестіру
ӛңірлік органдарының мәліметтері бойынша 2012 жылғы 1 қарашадағы жағдай
бойынша 18 жасқа дейінгі балаларға берілетін мемлекеттік жәрдемақы (ГДП)
593,5 мың балаға берілді, оның ішіндегі ауылдық жердегі тҧрғындар саны 74,8
пайызды қҧрайды. Ҥш тҥрлі әлеуметтік кӛмек тҥрлерінің жалпы санының
ішінде (АСП, ГДП және тҧрғын ҥй кӛмегі), ГДП ҥлесі 74,3 пайызды қҧрайды.
Жалпы республика бойынша орташа ГДП шамасы бір алушыға 1173,5 теңгені
қҧрайды. Тӛленген қаражаттың жалпы кӛлемінен 76 пайызы ауылдық жердені
алушыларға жіберілген»
29
.
Қазақстан Республикасы азаматтарының «Қазақстан Республикасында
мҥгедектiгi бойынша, асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша және жасына
байланысты берiлетiн мемлекеттiк әлеуметтік жәрдемақылар туралы»
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 маусымдағы Заңында кӛзделген
29
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ресми сайты
http://www.enbek.gov.kz/node/265861
44
негіздерде және тәртіппен мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік
жәрдемақылар алуға қҧқығы бар.
Мемлекеттік базалық әлеуметтік жәрдемақылар - бюджет қаражаты есебінен
жҥзеге асырылатын ай сайынғы ақшалай тӛлемдер. Азаматтардың мҥгедектігі
бойынша жәрдемақылар алуға қҧқықтары туындаған кезде жәрдемақылар
тағайындау туралы ӛтініш барлық қажетті қҧжаттарды қоса отырып,
тҧрғылықты жері бойынша Зейнетақы тӛлеу жӛніндегі мемлекеттік орталықтың
аудандық (қалалық) бӛлімшесіне табыс етіледі.
Мүгедектігі бойынша әлеуметтік жәрдемақы. «Қазақстан Республикасында
мҥгедектiгi бойынша, асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша және жасына
байланысты берiлетiн мемлекеттiк әлеуметтік жәрдемақылар туралы»
Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабына сәйкес мҥгедектігі бойынша
жәрдемақылардың мына мӛлшерлері белгіленді:
он алты жасқа дейiнгi мҥгедек балаларға - 1,00 ең тӛмен кҥнкӛріс деңгейі
30
;
бала кезiнен бiрiншi топтағы мҥгедектерге - 1,36 ең тӛмен кҥнкӛріс деңгейі;
бала кезiнен екiнші топтағы мҥгедектерге - 1,11 ең тӛмен кҥнкӛріс деңгейі;
бала кезiнен ҥшiншi топтағы мҥгедектерге - 0,87 ең тӛмен кҥнкӛріс деңгейі.
Арнаулы әлеуметтік жәрдемақы. «Қазақстан Республикасындағы арнаулы
мемлекеттiк жәрдемақы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы
7-бабының 11), 11-1) тармақшаларына сәйкес арнаулы мемлекеттік жәрдемақы
мӛлшерлері мынаны қҧрайды:
он алты жасқа дейiнгi мҥгедек балаларға - 0,9 АЕК;
он алтыдан он сегiз жасқа дейiнгi мҥгедек балаларға:
бiрiншi - екiншi топтағыларға - 1,4 АЕК;
ҥшiншi топтағыларға – 0,6 АЕК.
Мүгедек баланың күтіміне байланысты жәрдемақы. Мҥгедек баланы
тәрбиелеушіге жәрдемақы ӛтініш білдірген кҥннен бастап бала мҥгедектілігінің
барлық кезеңіне тӛленеді. Отбасында екі және одан да кӛп мҥгедек бала тҧрса,
жәрдемақы әрбір мҥгедек бала ҥшін тағайындалады және тӛленеді.
Мҥгедек баланы тәрбиелеушіге жәрдемақы мӛлшері ең тӛменгі 1 еңбекақыны
қҧрайды (теңгеде, қосымшаны қараңыз).
Үйде білім алатын және тәрбиеленетін мҥгедек балаларды материалдық
қамтамасыз ету ҥшін қҧжаттар ресімдеу. Әлеуметтік кӛмек тҥріндегі
30
Күнкөріс деңгейі базалық әлеуметтік жәрдемақыларды есептеу үшін қолданылады (теңгеде, қосымшаны қараңыз)
45
материалдық қамтамасыз ету жергілікті бюджет қаражаты есебінен тӛленетін
отбасы табысына қарамастан, ҥйде білім алатын және тәрбиеленетін мҥгедек
балалары бар отбасыларға 6,5 айлық есептік кӛрсеткіш (АЕК) мӛлшерінде
тоқсан сайын ҧсынылады.
Аталған
кӛмек
тҥрін
жергілікті
атқарушы
органдар
«Қазақстан
Республикасында мҥгедектерді әлеуметтік қорғау туралы», «Кемтар балаларды
әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық тҥзеу арқылы қолдау туралы»
Қазақстан Республикасының Заңдарына, жергілікті ӛкілетті және атқарушы
органдардың ӛзге де нормативтік қҧқықтық актілеріне сәйкес кӛрсетеді.
Алушылардың жеке есеп шоттарына ақшалай қаражат тоқсан сайын
аударылады. Ҥйде білім алатын және тәрбиеленетін мҥгедек балаларға
әлеуметтік кӛмек тағайындау ҥшін аудандық және қалалық жҧмыспен қамтуды
ҥйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар бӛлімдеріне жҥгіну қажет
Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды
әлеуметтік қамтамасыз ету «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы»
Қазақстан Республикасы Кодексінің, «Қазақстан Республикасында мҥгедектiгi
бойынша, асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша және жасына байланысты
берiлетiн мемлекеттiк әлеуметтік жәрдемақылар туралы» Қазақстан
Республикасы
Заңының
13-16-баптары,
«Мҥгедектiгi
бойынша,
асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша және жасына байланысты берiлетiн
мемлекеттiк базалық әлеуметтiк жәрдемақыларды, Зейнетақы тӛлеу жӛнiндегi
мемлекеттiк орталықтан тӛленетiн зейнетақы тӛлемдерiн, мемлекеттiк базалық
зейнетақы тӛлемiн, мемлекеттiк арнайы жәрдемақыларды тағайындау және
тӛлеудi жҥзеге асыру ережесiн бекіту туралы» Қазақстан Республикасының
Ҥкіметі қаулысының негізінде жҥзеге асырылады.
Ата-анасының екеуінен айырылған балаларға (тҧл жетімдерге) ай сайынғы
жәрдемақы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің 0,90 мӛлшерінде, отбасының
еңбекке жарамсыз қалған мҥшелеріне ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің 0,41, бірақ
отбасының барлық еңбекке жарамсыз мҥшелеріне ең тӛменгі кҥнкӛріс
деңгейінің 1,96-дан астам емес мӛлшерінде тағайындалады.
Ӛтініш беруші қҧжаттарды аудандық бӛлімдердің уәкілетті қызметкеріне не
тҧрғылықты жері бойынша білім бӛлімдерінің қызметкеріне жеке ӛзі
тапсырады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
