Органическая химия

жүктеу 0,79 Mb.

бет	7/33
Дата	31.10.2022
өлшемі	0,79 Mb.
	#39920
түрі	Методические указания

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 33

СРСП новый

2.2.1 Химиялық қасиеттері
Қосылу реакциясы.

2.2 Физикалық қасиеттері

Этиленнің гомологтық қатарының алғашқы үш мүшесі – газдар; С₅Н₁₀(амилен) бастап – сұйықтар, ал С₁₈Н₃₆ – қатты заттар. Молекулярлық массасы артқан сайын балқу және қайнау температуралары өседі. Қалыпты құрылысты алкенді көміртегі тізбегі изоқұрылысты изомерлеріне қарағанда неғұрлым жоғары температурада қайнайды. Цис-изомердің қайнау температурасы, транс-изомерге қарағанда жоғары, ал балқу температурасы керісінше.

Алкендер суда нашар ериді (бірақ сәйкес алканға қарағанда жақсырақ). Олар органикалық еріткіштерде жақсы ериді.

2.2.1 Химиялық қасиеттері
Олефиндердің химиялық қасиеттерін қос көміртегі-көміртегі байланыстары анықтайды. Қос байланыстарға әртүрлі реагенттермен әсер еткенде π-электрондардан түзілген (π-байланыс) әрі әлсіз, әрі реакцияға қабілетті байланыс үзіледі. Оның себебі,оны түзетін π-электрондар электрофильді реагенттерге неғұрлым ыңғайлы. Қос көміртегі-көміртегі байланыстарына қосылу көп жағдайда электрофильді сипатта (А_Е) болады; бұл жағдайда қос байланыс электрондар доноры болып, нуклефильді қасиет көрсетеді.
Қосылу реакциясы. Гидрлеу (сутегін қосу). Алкендер катализатор (Рt немесе Pd) қатысында, қалыпты температурада қаныққан көмірсутектерге айналады:
_кат

Гидратация реакциясы (суды қосу реакциясы). Катализаторлар қатысында (конц. Н₂SO₄, ZnС1_2,А1₂О₃ және т.б.) алкендер су молекуласын қосып спирттер түзеді. Бұл реакция Марковников ережесіне сәйкес жүреді:

СН₃ – СН = СН₂ + НОН → СН₃ – СНОН – СН₃

^{пропилен пропанол}
_{300°С, р}
СН₂ = СН₂ + НОН → СН₃ – СН₂ОН
^кат
Алкандарды алкендермен алкилирлеу. Алкилдеу – бұл көптеген органикалық қосылысттарға әртүрлі көмірсутек радикалдарды (алкилдерді) енгізу реакциясы. Алкилдеуші зат есебінде галогеналкилдерді, қанықпаған көмірсутектерді, спирттерді және т.б. пайдаланады. Мысалы, концентрлі күкірт қышқылы қатысында изобутанды изобутиленмен алкилдеу реакциясы:

СН₃ СН₃СН₃ СН₃

׀ ׀ ׀ ׀
СН₃ – СН + СН₂ = С – СН₃ → СН₃ – С – СН₂ – СН – СН₃
׀ ׀
СН₃СН₃
^{изобутан изобутилен изооктан (2,2,4-триметилпентан)}

Алкандарды алкендермен алкилдеу реакциясы жоғарыоктанды компонентті мотор отынын алу үшін қолданылады.

Полимерлену реакциясы. Алкендердің полимерлену реакциясын А.М.Бутлеров ашты. Бұл реакция көмегімен жоғары молекулалаы қосылыстарды алады. Мысалы:

nCH₂= CH₂ → [- CH₂ – CH₂ -]_n

^этилен ^{полиэтилен}
Тотығу реакциясы. Алкендер тез тотығады. Түзілетін өнімдер, және олардың құрылысы негізінен бастапқы зат – алкеннің табиғатына және реакцияны жүргізу шартына байланысты.
Этиленнің жану реакциясын (ауада қуатты және толық тотығу процесі) төмендегі теңдеумен көрсетуге болады:
CH₂= CH₂ + 3О₂ → 2СО₂ + 2Н₂О

Этиленге сұйытылған КМnО₄-пен әсер еткенде және қыздырғанда қос байланыс үзіледі:

CH₂= CH₂ + 4КМnО₄ → 2СО₂ + 4МnО₂+ 4КОН

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 33