Органическая химия

Номенклатурасы мен изомериясы

жүктеу 0,79 Mb.

бет	14/33
Дата	31.10.2022
өлшемі	0,79 Mb.
	#39920
түрі	Методические указания

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 33

СРСП новый

6.2 Алу жолдары

6.1 Номенклатурасы мен изомериясы

Бір атомды қаныққан спирттердің жалпы формуласы С_nH_2n+1OH, немесе R – OH.

Олар гидроксил тобы байланысқан көміртек атомының сипатына байланысты: біріншілік(I), екіншілік(II) , үшіншілік (III) болып жіктеледі:
Бір атомды спирттерді жүйелік номенклатура бойынша атағанда сәйкес қаныққан көмірсутегіне – ол жұрнағын жалғайды: СН₃ОН – метил спирті немесе метанол, С₂Н₅ОН – этил спирті немесе этанол. Тармақталған тізбекті спирттерді атағанда, бірінші ең ұзын тізбек таңдалып, гидроксил тобы жақын орналасқан шеттен бастап нөмірленіп, радикал орны көрсетіледі:
Спирттерде гидоксил тобының орнына және көміртегі қанқасына байланысты екі изомер жазуға болады:
а) гидроксил тобының орнына байланысты изомер

6.2 Алу жолдары

Қаныққан бір атомды спирттерді алудың бірнеше әдістері бар.

Алкендерді гидратациялау

а) тікелей гидратация (Аl₂О₃; Н₃РО₄; ZnО катализаторлары):
_Ka_т_,_t
R -CH=CH₂+H₂O R-CH-CH₃
^алкен
OH
^{екіншілік спирт}
ә) күкірт қышқылды гидратация (Н₂SО₄ катализаторы):

н₂о
R – CH=CH₂+ H₂SO₄ → R–CH₂-CH₂ – O – SO₃H → R– CH₂– CH₂ – OH + H₂SO₄
^алкен ^{алкилкүкірт қышқылы} ^{алкил спирті}

Көміртегі (II) оксиді мен сутегінен алу:

_кат,t
nCO+2H₂ → C_nH_2n+1OH + (n+1)H₂O
_кат,t
CO + 2H₂ → CH₃OH

3. Көмірсуларды ферментативтік ашыту арқылы алу. Бұл әдіс арқылы көбіне этил спиртін алады:

(C₆H₁₀O₅)n + nH₂O C₆H₁₂O₆
^{полисахарид моносахарид}

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂

^{моносахарид этанол}

4. Альдегидтер мен кетондарды тотықсыздандыру арқылы алу. Катализатор (Ni; Pt; Co; Pd) қатысында альдегидтер – біріншілік, ал кетондар – екіншілік спирттерге тотықсызданады:

5. Галогентуындыларды сілті қатысында гидролиздеу:

R – Х+ NaOH → R – OH + NaCl

6. Альдегидтер мен кетондарды металлорганикалық қосылыстармен әрекеттестіру (Тищенко, Вагнер, Зайцев, Бутлеров реакциялары):

7. Күрделі эфирлердің гидролизі:

R – CО–OR' + H₂O → R–CООН + R'OH
^{күрделі эфир карбон қышқылы спирт}

8. Оксосинтез:

9. Карбон қышқылдары және олардың эфирлерін тотықсыздандыру:

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 33