Қол жұмыстарына қолданылатын терминологиялар

Инелер негізінен қол инесі және іс машинасының инесі болып екіге бөлінеді.

Мата түрлері Жіптер № Қол ине № Машина ине № Жұқа маталар (бәтес, шипон) 100 - 80 1 75 Іш киімдік, көйлектік жұқа мата 80 - 60 2 - 3 90 Жұқа жүн маталар, хим. талшықтардан жасалған қалың мата 60 - 40 4 - 7 90 Қалың жүнді мата 40 - 30 8 - 10 110 Шұға, түкті шұға, қаптық мата 30 - 10 11 - 12 120

Жіптер түрлері - Синтетикалық жіптер - Жібек жіптер - Жасанды жібек жіптер - Мақта жіптер - Жасанды талшықтардан жасалған жіптер - Зер жіптер - Шуда жіптер - Тарамыс жіптер

Сантиметрлік таспа Сантиметрлік таспа дециметрлік, сантиметрлік және миллиметрлік бөліктерден тұрады

Оймақ түрі Оймақ тұтас кигізбелі түбі бар,түп тіреуіші жоқ және былғары оймақ болып үш түрге бөлінеді.

Нөмірі Өлшемі, мм Биіктігі Dүлкен Dкіші 2 15 11 15 - 19 3 16 12 15 - 20 4 17 13 15 - 20 5 18 14 15 - 21 8 17 14 15 - 21 10 18 15 15 12 19 16 15

Қайшылар. Қайшы киім пішуге, бөліктерді қиюға, жіпті кесуге арналған құрал. Қайшылар үлкен қайшы, орта қайшы, мата шетін өрнектеп кесетін қайшы, кіші қайшы, жіп қиятын қайшы, ұшы имек келген торлау жұмыстарына пайдаланатын қайшы деп бірнеше түрге бөлінеді.

Орындалатын жұмыстар Қайшы нөмірі Сырт киімнің қалын маталарын қию 1 Жүнді мата, жартылай жүнді маталарды қию 2 Орташа қалыңдықтағы маталарды қию 3 Қалың көйлекке арналған маталарды қию 4 Мақта маталар мен жібек маталарды қию 5 Бөліктердегі тігістерді түзеу 6, 7 Дайын киімдердің жіптерін қию 8

Киім тігудегі құралдардың бір түрі - Түйреуіш. Түйреуіш матаның жылжып кетпеуі үшін қолданылатын құрал. Түйреуіш жуан немесе жіңішке болады, ұзындығы 3 - 4 см болуы қажет.

Бор. Киім пішуге, сызуға, белгілеуге қажетті заттардың бірі, түсті, түссіз болуы мүмкін. Бор сопақша келген, ұшталған, жіңі шке, әдемі сызбалар жүргізуге арналған

Сызғыш. Бұрышты, доғал, т.б. формада болады. Киім сызбалар ын түсіруге арналған құралдардың бірі.  

Қол тігістеріне қойылатын талаптар - Көктеу тігісі тұрақты және тұрақсыз болып екіге бөлінеді. - Қол иненің ұшы ұшты болу керек. - Қол иненің нөмірі матаның қалыңдығымен сәйкес келу қажет(қалың мата болса қалың ине, жұқа мата болса жұқа ине ) - Уақытша көктеу жібінің түсі негізгі мата түсінен өзге болу қажет, егер мата ашық түсті болса, онда көктеу жіптің түсі де ашық болуы қажет

(егер көктеу жібінің түсі қою болса, жіптің бояуы матаға түсуі мүмкін ). Мысалы: ақ түсті матаны (бұйымды) көктеуге ашық көгілдір немесе ашық қызғылт жіпті қолдануға болады. Егер матамыз (бұйым) қою түсті болса (қара, қою көк, қоңыр т.б.) онда кез келген түсті жіптермен көктеуге болады. - Тұрақты көктеу жібі негізгі мата түсімен түстес болу қажет. - Уақытша көктелген жіптерді оңай суыру үшін жіптерді тігіс бойынан 10 – 15 см.

сайын қайшымен қиып алу керек. - Көктеу жібінің ұзындығы шынтақ деңгейінен аспауы керек. - Уақытша тігістерді бір қабат жіппен тігеді - 2 – 4 тесікті түйме қадағанда жіп түймемен түстес болу керек, ал аяғы бар түймелерматамен сәйкес болу керек - Көктеу барысында оймақ қолдану қажет - Көктеп болғаннан соң инені көпшікшеге түйреу қажет.  

Қол инесін ұстау ережесі

Қол тігістері № Қол жұмыстарының атаулары Жұмыстың түрі Іс жүзінде қолдануы Суреті 1 Көктеу Екі немесе одан да көп бөлшектерді жіп арқылы уақытша біріктіру.Тігіс ені 0,5 - 1 см Бүйір, иық, артқы бойдың орта қиықтарында қолданады 2 Қиғаш тігіс Бұйымға шеттік шығарып, жөрмелген тігісті қиғаш0,5-0,7 см тігісіменбекіту. Жаға, қақпақша, өңірасты, қаттама т.б. 3 Машина тәрізді тігіс Машина тігісінің орнына қолданады. Тігіс ені 0,2 - 0,5 см Машинаның тіге алмайтын қиын қуыстарын тігуге қолданады

4 Көшірме тігіс Бір бұйымнан екінші бұйымға дәлме - дәл бақылау сызықтарын көшіру үшін тігіледі Тігіс ені 0,5 - 0,7 см Бүкпелерді, бедер сықтарды және т б сызықтарды көшіру үшін қолданады 5 Айқас тігіс Бұйым шеттерін қайырып, жасырын тігіс ретінде қолданады Белдемше, көйлек етектерінде, жең аузында қолданады 6 Торлау тігіс Мата шеті шетінеп кетпес үшін тігеді. тігіс ені 05 - 0,7 см. ұзындығы 0,5 - 1 см. Кез келген бұйымның ашық қиықтарында қолданады 9 Ілмек торлау Ілмектің орнын тіліп, торлау (тігісі сияқты тігу).Тігіс ені 0,1 см. ұзындығы 0,2 - 0,4 см. Жейде, көйлек, күртеше, жакет, пальто т.б.

8 Түйме қадау 1. Екітесікті түймені 4 - 5 рет айналдырып тігу, түймеастын 4 - 5 рет орау. 2. Төрт тесікті түйменің әр тесігін 3 - 4 рет айналдырып тігу, түйме астын 4 - 5 рет орау. 3. Аяқты түймені жәй 4 - 5 рет айналдырып тігу. Жейде, көйлек, күртеше, жакет, пальто т.б.

Көктеу терминологиясы № Тігіс атаулары Өңделу әдісі Іс жүзінде қолдануы 1 Көктеу Екі немесе одан да көпбөлшектердіжіп арқылы уақытша біріктіру Иық, бедер, бүйір, артқы бойдың орта қиықтарында Қосып көктеу Ұсақ бөлшектерді ірібөлшектерменжіп арқылы уақытша біріктіріп көктеу Жең аузынақаттаманы қосу,иініштібұйыммен қосу,нымшаныетекпен қос. 3 Бүгіп көктеу Пішілген матаның шетін бүгіп, уақытша көктеу Белдемше мен көйлектердің етектері, жең аузы 4 Қондыра көктеу Екі бөлшекті ойынды бойымен уақытша қосып көктеу Жағаны мойын ойындысына, жеңді қолтық ойындысына 5 Айналдыра көктеу. Бөлшектердің әдіптелгенжиектер іноның берілген белгілі пішінінсақ- тауүшін жіппен уақытша бекіту. Өңірастын, жаға, қатпар,қақпақшалар. 6 Жапсыра көктеу Ашық немесе жабық қиықтарымен бірінің үстіне бірі салынған екібөл шектіжіппен уақытша біріктіру Жапсырма қалталарды 7 Торлау Бөлшектердің қиылған жерлерін шетінеп кетпес үшін жіппен бекіту Ашық тігістің қиылған жерлерін торлау. 8 Қадау Фурнитураларды негізгі бөлшекке бекіту. Батырма, түйме,ілмек т.б

Қол жұмыстарының терминологиясын жазу № Жұмыс мазмұны Тігіс атауын жаз 1. Мөлшерлері бірдей екі бөлшектерді уақытша тігіспен қосу 2. Кіші бөлшекті ірі бөлшекке уақытша тігіспен қосу. 3. Бір бөлшектің үстіне екінші бөлшекті жатқызып уақытша тігіспен қосу. 4. Жөрмеп тігілген бөлшектердің шеттерің бекіту үшін уақытша тігіспен қосу. 5. Қайырылған қиықты уақытша тігіспен бекіту. 6. Бөлшектер қиықтарын ыдыраудан сақтау үшін бекіту. 7. Күрделі қиықтар бойымен екі бөлшекті уақытша тігіспен қосу 8. Безендіру элементтерін және фурнитураны бекіту.

Қауіпсіздік ережелерін қайталау