10
oral_oniri@inbox.ru
Бейсенбі, 14 қаңтар 2016 жыл
Бір нәрсеге таңғаласың. Ана
сының айтуынша, аузына қасығын
жөндеп апара алмайтын, арба
дан құлап қалса, өздігінен тұра
алмайтын қаріп жігіт бір емес,
бірнеше рет Сирияға, соғыс қай
нап жатқан жерге баруға неге
құмартты? Айболмен сөйлескен
мамандардың айтуынша, діни
сауаты жоқ оның түсінігінше, мұ
сылман елдерінде «қой үстіне
бозторғай жұмыртқалаған» өмір
бар, яғни онда исламның асыл
құндылықтары салтанат құрып
тұр, ол елде адамдар бірбіріне
бауыр, әсіресе, мүгедек адамға
ерекше қамқор болмақ. Бірақ
арбаға танылған Айбол Сирия
дағы ұзаққа созылған суниттік
мұсылман сириялықтар соғысына
ондаған экстремистік ұйымдар
дың қатысып, бейбіт халықтың,
балалардың мыңдап қырылып,
мұсылман мұсылманды бауыздап
жатқанын білмейді. Жаңақала
аудандық мешітінің наиб имамы
Серік Мұстафин (суретте) «Аудан
дағы теріс діни бағытта жүргендер
пікірталастан қашады, имамның
сөзін тыңдамайды. Жұма намазы
на келгенде құлаққап киіп алып,
аспанға қарап отырады. Олар
газетжурнал оқымайды, теледи
дар қарамайды, оларды қоғамнан
мүлде оқшаулап тастаған. Шын
дығында, қазақтың жапжас, жуас
жігіттері надандықтың құрбаны
на айналуда. Қатып қалған тәк
піршілер өздері елде қалып,
Сирияға жуас, артында сүйеніші
жоқ, надан, қой аузынан шөп ал
майтын білімсіз жастарды елік
тіріп, жіберіп жүр. Жуас жігіттер
байқамай адасып кетіп, ол орта
дан шыға алмай жүр. Кейбірімен
сөйлестік, олар дәстүрлі ӘбуХа
нафи мазһабына оралуға қорқа
ды. Атааналарға: «Балаңыз теріс
бағытта жүр, бізге көмектесіңіз,
баланы дұрыс жолға салайық»
десек, өзімізге қарсы шығады.
«Балам намазын оқып жүр. Одан
да мас болып көшеде құлап жат
қандармен күресіңдер. Енді бұл
тақырыпты қозғасаң, сотқа бере
міз» дейді. Осындайда «Отаның
ды, дініңді сату үшін сатқын болу
қажет емес, ақымақ болсаң же
теді» деген сөз еске түседі. Өте
өкінішті», дейді.
Біз жақында Жаңақала ауда
нында болып, Айболдың анасы
Нұрғайша Хасановаға жолықтық.
«Отағасы екеуміз екі бала тәрбие
леп өсірдік. Кішісі Айбол – бала
жастан мүгедек, 2010 жылы намаз
оқи бастады. Ойы, көңілі бөлінеді
деп қуандық. Жамағаты келгенде,
өз бөлмесінде ұзақ сөйлесіп оты
рады. Ер бала болғасын не айтып
жатыр деп мән бермедік. Қалаға
алып кетеді, бір аптада кері әкеп
тастайды. 2014 жылы қалаға кет
кен еді, сөйтсем, балам Сирияға
кетіп бара жатқан жерінен Астра
хан қаласында ұсталыпты. Үйге
әкелдік, үнемі бақылауда болды.
Екінші рет кетеді деген ой болма
ды. Осы жолы «Оралға барамын,
34 күнде қайтып келемін» деп
кетті. Телефон шалсам, сөндірулі.
1 қараша күні полиция келіп, үйді
тексерді, баламды Сирияға ке
тейін деп тұрған жерінде «Ақтау
– Ыстамбұл» ұшағынан ұстапты.
Есіміз кетіп қалды. Сезсем, жібер
меген болар едім», дейді етегі
жасқа толған ана.
Бүгінде Айбол Жолаев пен Нұр
лыбек Тұрарбекұлы Орал қала
сындағы тергеу абақтысында. Ал
Нұрлыбектің әйелі жүкті болған
себепті қамаудан босатылды. Тар
қапас жиһадшыларды тәубесіне
түсіргендей. Күні кеше Сирияға
жол тартып, атаанасын, туған
жерін, Отанын сатқандар бүгінде
басқаша сайрап отыр. «Істеген ісі
ме қатты өкінемін, дейді Айбол
Жолаев (суретте). Жиһад де
генді ғаламтордан қарадым. Діни
білімсізбін. Ол жақта соғыс болып
жатқанын, бару қате екенін енді
біліп отырмын. Нұрлыбектің от
басынан кешірім сұраймын, оны
«Барайық» деп үгіттеген менмін.
Сирияға кететінімді атаанам біл
меді, зейнетақымды жинап, 100
мың теңгемен жолға шықтым. Бі
лімсіздіктің кесірінен адастық. Ба
уырларға қателеспеңдер, менің
сөзіме құлақ асыңдар, бұл жолдан
қайтыңдар деймін».
Жүкті әйелінің, баласының бо
лашағын ойламай, Сирияға сүй
реген Нұрлыбек Тұрарбекұлы (су-
ретте) былай дейді: «2014 жылы
ислам дінін қабылдап, ұстазсыз,
ғаламтордан видео қарап, жиһад,
Сирия мәселесінде сезімге бері
ліп, теріс жолға түсіп кеткенімді
білмей қалыппын. Бүгін ойла
сам, дін сезіммен тұрмайды
екен. Бірінші білім керек екен.
Жастарға мен сияқты қор болып
қалмай, бастарыңа іс түспей тұрып
ойланыңдар дегім келеді. Ата
ана туралы хадис көп, «Жәннат
ананың аяғының астында» де
ген бар. Біз әкешеше, баланы
ойламадық. Сендерге біреу Си
рияға бар десе ойланыңдар, ол
жақта өліп қалсаң, әкешешең не
болады? Қазақстанда ешкім қысым
көрсетіп жатқан жоқ, кішкентай
баланы Сирияға сүйремеңдер,
бала өскенде не болады, қатты
қор боласыңдар. Мен білімсізбін,
қасымдағы жамағатым не айтса
да, көзімді жұмып ере беріппін.
Сұрақтарың болса имамнан, дін
істері басқармасының маманда
рынан сұраңдар, ғаламтордан дін
үйреніп керегі жоқ. Әкешешем
нен кешірім сұраймын, оларды
қиын жағдайда қалдырғаным үшін
қатты өкінемін, олардың қаһарына
қалдым». Тап осы жерде Нұрлыбек
жылап жіберді. Ол кемсеңдеп оты
рып, «Анам, кешір мені!» дей бер
ді...
Құзырлы орындардың мәліметі
бойынша жалпы тәкпірлік бағыт
та жүрген әрі Сирияға жиһадқа
кеткендердің және діни экстре
мистік бағыт бойынша сотталған
азаматтардың 90 пайызы әке тәр
биесін көрмеген, яғни әкеден ерте
айырылған жігіттер екен. «Анасы
ның бауырында иі жұмсақ, көнгіш,
жуас болып өскендерді айтқанға
көндіру оңай», дейді психолог
тар. «Барса келмес», яғни бір жа
ғына ғана жол билеті бар Сирия
ны бетке алған Айбол мен Нұр
лыбекті Алла сақтады бір
жолға! Күнәсіз сәбилердің
көрер жарығы бар екен.
Әсіресе, бүгінде ана құр
сағында жатқан бей
күнә шарана жарық
дүние есігін қайнаған
соғыс пен ұшқан оқ
тың, қираған ғима
раттардың, ойран бо
лып, адыра қалған,
өлімнің исі кезген
Сирияда емес, тәуелсіз
Қазақстанда, Жаңақа
ланың жыпжылы бір үй
інде ашпақ! Періште сәби
ді етегіне орап алатын әжесі
нің бақытын айтсаңшы!?
«Барса, келмес» – Сирияны бетке
Өткен жылдың соңында Сирияға кетіп
бара жатқан Батыс Қазақстан облы-
сы Жаңақала ауданының екі жігіті Ақтау
қаласының әуежайында ұсталды. Олар
«Ақтау – ыстамбұл» ұшағына отырғалы
жатқанда құрықталды. Бала жетектеген әрі
жүкті әйелі бар Нұрлыбек тұрарбекұлы жә-
не бірінші топтағы мүгедек Айбол Жолаев.
Бұл мүгедек жігіттің Сирияға кетпек болған
бірінші сапары емес. Алғашқыда 2014 жыл-
дың 23 желтоқсанында Астрахан қаласында
ұсталып, елге қайтарылған болатын. Ал оның
қасындағы серігі Айболат ғабитов құзырлы
мекемелердің мәліметі бойынша, шекарадан
өтіп Сирияға кеткен...
Ұлдай саРИева,
«орал өңірі»
МәсеЛе
