8
oral_oniri@inbox.ru
Бейсенбі, 14 қаңтар 2016 жыл
рейД
Х. Қапанов атындағы Орал ха
лықаралық гимназиясы директо
рының орынбасары Светлана Му
синаның айтуынша, балабақшада
100ге жуық балдырған бар. 2014
жылы ашылған мектепке дейінгі
ұйымда тәрбие алғысы келетін
бөбектер саны жыл санап артып
келеді. Әр топта 20 баладан, олар
ға екі тәрбиешіден бөлінген. Ба
лалар аптасына екі рет бассейн
ге түсіп, шынықтыру сабақтары
жүргізіледі. Қысқасы, баланы жан
жақты дамыту үшін бар жағдай жа
салуда. Мекемеде 70тен астам
адам жұмыспен қамтылған. Бөбек
тер «Біз мектепке барамыз» және
«Зерек» бағдарламалары бойын
ша тәлімтәрбие алуда.
Біз болған келесі нысан «Жаңа тол
қын Орал» балабақшасының ди
ректоры Борис Лаврентьев кот
теджді жалға алып, жұмысын жан
дандыруда екен. Ұядай ғана бала
лар мекені бөлмелерден жылы
лық сезіледі. Балалар мекені көз
тартарлықтай әдемі безендірілген.
Екі қабатты шағын балабақша 60
балаға арналған. Балабақша ди
ректоры өз жұмысы туралы былай
дейді:
Біздің «Жаңа толқын Орал ба
лабақшасы» өткен жылдың қазан
Оралда 13 жеке меншік
балабақша бар
Елбасы тапсырмасымен қолға
алынған «Балапан» бағдарламасы
бойынша өңірімізде біраз жұмыс
атқарылды. Аталмыш бағдарламаға
сәйкес жеке меншік балабақшалар да
жылдан-жылға көбейіп келеді. Бұл
жерде мемлекеттік-жеке меншік
әріптестік тетігі өзінің тиімділігін
дәлелдеуде. Өткен жылы Орал
қаласында 7 жеке меншік балабақша
ашылып, 403 бүлдіршін мемлекет-
тік тапсырыспен балабақшадан орын
тапқан. Бүгінгі таңда 13 жеке мен-
шік балабақша бүлдіршіндер игілігі
үшін қызмет атқаруда. Жақында БАҚ
өкілдері Х. Қапанов атындағы Орал
халықаралық гимназиясының жанынан
ашылған балабақша мен «Жаңа толқын
Орал» балабақшасында
болып, мемлекеттік-
жеке меншік
әріптестік аясында
атқарылып жатқан
жұмыстармен
танысып қайтты.
айында ашылды. Вальдорф педа
гогикасы аясында жұмыстанамыз.
Қаламыздағы Вальдорф бағытын
да оқытатын мектепгимназиямен
келісімге келдік. Балаларға ерте
жастан тіл үйретіп, эстетикалық
бағытта тәрбие беруге тырысуда
мыз. Сөз орайы келгенде, мен қа
зақ елінде тұрып, осындай қызмет
жасап жүргенімді мақтаныш ете
тінімді айта кеткім келеді. Шыны
керек, қазір түрлі қиындықтарға
қарамастан мемлекет тарапынан
бізге қолдау көрсетіліп, бар жағ
дай жасалуда. Елбасымыз әр Жол
дауында жеке меншік балабақша
лардың санын арттыру бүгінгі күн
нің талабы екендігін жиі айтады.
Жергілікті басшылық та жұмысы
мыздың жанданып кетуі үшін кө
мек көрсетуден аянып қалған
емес. Әсіресе, қала әкімі Алтай
Көлгіновке, қалалық білім беру
бөлімінің ұжымына өзімнің риза
шылығымды білдіремін.
Аталмыш балабақшадағы тө
лемақы 34 мың теңге. Оның 20 мы
ңын атаана, қалған 14 мыңын мем
лекет төлейді. Әр топта 15 бүлдір
шіннен. Оларға үш тілді меңгеру
мен қатар, қолөнер, сурет, ырғақ
сабақтары өткізіледі.
Пресстур барысында
Орал қалалық білім беру
бөлімінің басшысы Жан
сұлу Төремұратованы
әңгімеге тарттық:
Бүгінгі таңда ша
һарда 15900 балдыр
ған балабақша кезегін
де тұр. Жыл сайын 6 мың
дай балабалабақша мен
мектепке дейінгі шағын
орталықтарға қабылданады.
Биылғы жылы тағы төрт кәсіп
кер мемлекеттік тапсырыспен же
ке меншік балабақша ашуға өті
ніш білдірді. Олардың талаптіле
гін қамтамасыз ету мақсатында
қалалық білім беру бөлімінің жа
нынан ашылған арнайы комиссия
және тиісті мекемелер жұмыста
нуда. Мемлекеттік жеке меншік
әріптестік аясында егер 100 ба
ладан жоғары қам
титын болса, мем
лекет әр балаға
биылғы жылдан бас
тап ай сайын 18 800
теңге, 100ден кем
болса, 16800 теңге
қаржы бөледі. Бұл кә
сіпкерлер үшін үлкен
көмек. Өйткені ата
ана тек баланың та
мағына ғана ақша тө
лейді. Ал тамақтың ай
сайынғы төлемақысы
мемлекеттік балабақ
шада 10 мыңнан, жеке
меншік
балабақшада
20 мың теңгеден аспауы
тиіс, деді ол.
Гүлжамал
ЖОЛДыҒАЛи,
"Орал өңірі"
суреттерді түсірген
темірболат
тОҚМАМБЕтОв
Х. Қапанов атындағы
орал халықаралық гимназиясының
жанынан ашылған балабақшада
«Жаңа толқын орал» балабақшасы
ойын сәті
балақайларды
шынықтыратын бассейн
9
oral_oniri@inbox.ru
Бейсенбі, 14 қаңтар 2016 жыл
еЛ Және әЛеМ
Д
үниежүзінің ірі қаржы
алпауыттарыЛондон
мен Париж, Гонконг
ты айтпағанның өзінде, Қытай
және Үндістан сынды Азияның
ең үлкен елдерінің ислам банк
терімен іскерлік қарымқатынас
тарға аңсары ауып отыр. Көршіміз
Ресей де аталмыш қаржы құры
лымдарымен ынтымақтасуға мүд
делі. Ал Қазақстан болса, бұл істе
көршісінен көш ілгері. Елбасымыз
Н. Назарбаев 2020 жылы Алматы
да ислам банкінің өңірлік орталы
ғын ашу міндетін қойды. Сондай
ақ былтыр елімізде ислам банкте
рінің облигацияларының шыға
рылуына және таратылуына заң
жүзінде рұқсат етілді.
Сонымен Ислам банкі қандай
қаржылық құрылым? Әңгімені бас
тамас бұрын ең әуелі қасиетті ис
лам дінінің рухани бір алғышар
тына тоқтала кетейік. «ҚұранКә
рім» мен шариғат заңдарына сәй
кес, исламда кез келген мүміннің
байлығы, яғни қаржысы мен мал
мүлкі еңбегі және іскерлік әре
кетінің нәтижесінде жинақталса,
ол адал. Сондайақ мұраға қалған
немесе сыйға берілген жоғары
дағы игілік те адалдың қатарынан.
Ал пара, кісі өлтіру, ұрлау және
өсімқорлық, тағы басқасы арқылы
баю харамға жатады. Аталмыш әре
кеттердің екі дүниеде де өзіне ла
йықты жазасы бар. Араб тіліндегі
«риба» және «харар» зат есімде
рі соған арналған. «Риба» сөзі не
сие беру мен сауда келісімінде
гі өсім ақшаның атауы. Яғни қан
ша несие алынса, дәл сондай
қайтарымы болуы керек. Сауда
келісімінде де солай. Одан арты
ғы – біреудің қалтасына түсетін
арам ақша. «Харар» дегеніміз – кә
дімгі өсімқорлық, белгілі бір та
уарды сатып алғаннан соң, кейін
сатқанда оның құнын кемінде
жарты (50 пайыз) немесе екі есе ар
тық бағамен ұсыну. Ешқандай тер
төкпестен, біреудің ақшасын ием
дену. Мәселен, бүгінгі теңге на
рығындағы алыпсатарлық – кү
нәнің бір түрі. Ал исламның қа
ғидаты бойынша іске салынба
ған қаржыға (артық ақшаға) ке
дейлер мен мүмкіндігі шектеулі
жандардың есебіне ізгілік салығы
салынуы тиіс. Ал кейде адам қа
білетіне байланысты ақшасын ұсы
нақты пайдалана алмаса, оның
қаржысын кәсіпкер немесе сауда
ісінің адамына беріп, оның табы
сынан лайықты үлесін алуына бо
лады. Тек ол берген ақшасының
өсімін талап етпеуі тиіс. Мәселен,
сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед
(с.ғ.с.) жас кезінде табыскер көпес
болған. Кезінде оның саудасына
бай жесір Хадиша әжеміз өзінің
ақшасын салыпты. Жас азаматтың
саудадағы адалдығына көзі жет
кен соң және басқа да тамаша
қасиеттеріне сүйсінген Хадиша
Соңғы онжылдықта
әлемде «Ислам банкі»
сықылды сөз тіркесі халық-
аралық басқосулар мен іс-
керлік кездесулерде жүйелі
естіліп жүр. Араб әлемі
және Малайзия, Индоне-
зия сынды ірі мұсылман
мемлекеттері барған сайын
қаржылық үдерімдерде
ислам банктерінің әлеуетін
ұдайы пайдаланып келеді.
Ислам банкі,
ол қандай жүйе?
әжеміз кейін оның адал жарына
айналды.
Енді ислам банкіне оралайық.
Өткен ғасырдың басында отар
ланған араб және өзге мұсылман
елдерінде АҚШ пен Батыс банкте
рінің бөлімшелері ашыла баста
ды. Алайда ол банктердің негізгі
жұмыс әдісі – өсімқорлық еке
нін терең түсінген көптеген дін
дар бай адамдар оларға ақша
салуға немесе алудан тартынды.
Нәтижесінде асыл дініміз бен ша
риғатқа қайшы келмейтін ислам
дық банк ашуға ұмтылыс пайда
болды. Сөйтіп өткен ғасырдың
алпысыншы жылдары ислам банк
тері өмірге келді. Ең біріншісі –
Ислам жинақ банкі ретінде 1963
жылы Мысыр елінде ашылған.
Жетпісінші жылдардан бастап, ол
кең өріс ала түсті. 1974 жылы Ис
лам мемлекеттерінің ұйымы ке
зекті отырысында халықаралық
«Ислам даму банкін» құру жөнінде
шешім қабылдады. Жалпы, ислам
банктерінің бастауында Сауд Ара
биясының мәлігі әулетінің мүше
сі, ханзада Мохамед әлФейсал
мен катарлық Салех Кәміл тұр.
Ал ХХ ғасырдың сексенінші жыл
дары Оңтүстікшығыс Азияда ис
лам банктері ашылып, жедел кө
бейді. Бұл аймақтағы банк ісінің
көшбасшылығына Малайзия ие.
Ал Қазақстанда алғаш рет 2010
жылы Араб әмірліктерінің «Әл
Хилал» ислам банкінің өкілдігі
ашылды. Көршіміз де бізден қа
лыс қалмауды ұйғарыпты. Был
тыр көктемде Ресей Мемлекеттік
Думасының қаржы істері жөнін
дегі комитет төрағасының орын
басары Дмитрий Савельев елін
де 20 миллион мұсылман өмір
сүріп жатқанын тілге тиек ете оты
рып, ислам банкингін ендіру жо
лындағы кедергілерді жоятын заң
жобасын ұсынды. Жаңа ғасырдың
алғашқы онжылдығы ислам бан
ктері дамуының шарықтау ше
гіне айналды. Клиенттер жыл са
йын өсіп, пассивтік үдерімдер са
лынған инвестициялар өсті. Ис
лам инвестициялық банктері ли
зингтік үдерімдер мен тәуекел
дік капитал нарығында белсенді
әрекет жасауда. Нәтижесінде Ба
тыстық бәсекелестерімен еркін
тайталасқа жарап қалды. Бүгінде
АҚШ пен Батыстың алпауыт банк
тері ислам банктерін еріксіз мо
йындауға мәжбүр.
Ислам банкі қалай жұмыс істей
ді? Ол пайыздың орнына банкте
салымы бар клиентке кәсіпорын
табысының өзіне тиесілі үлесін
алуына ұсыныс жасайды. Тек оған
міндетті түрде бір шарт қойылады,
яғни аталмыш ақша істің мүмкін
дігі ықтимал шығынын да бірге
өтеуі керек. Банк клиенттер үшін
үш есепшоттың кез келгенін ұсына
ды. бірі – ағымдағы есепшот. Басқа
банктен айырмашылығы – оған па
йыз төленбейді. Қанша саласың,
сонша аласың. екіншісі, жинақ
есепшоты. Аталмыш есепшот ие
сінің банк табысына ортақтасуы
на құқығы жоқ. Алайда банк әкім
шілігі өзінің қалауы бойынша
клиентіне сыйақы ретінде белгі
лі бір мөлшерде ақша ұсына ала
ды. Клиенттердің жинақ есепшот
тарында қордаланған ақшасын
сол банк әкімшілігінің тәуекелі аз
үдерімдерге, әдетте сауда келі
сімдерін қаржыландыруына мүм
кіндігі бар. Үшіншісі, инвестиция
лық есепшот болып табылады.
Оның иесі банк әкімшілігімен кі
рісті де, шығысты да өзіне тиесі
лі үлесі бойынша бөліседі. Үлес
керлер салым бойынша кірісін
алғанымен, табыстың болуы не
месе болмауына банк кепілдік
бермейді. Өйткені банк шығы
нын инвестициялық салым арқы
лы өтейді. Егер банк клиентте
ріне кәсіби тұрғыдан сапасыз
қызмет көрсетсе, олар сотқа ша
ғынуға құқылы. Сонымен ислам
да ақша жадығаттарын жұмыл
дыру әдісі акционерлік капитал
дағы қаржыны тек іске ғана тар
ту болып табылады. Нәтижесін
де ақшадан ақша «тумайды», қар
жы тек өндірістік мақсаттарға ба
ғытталады. Бұдан басқа ислам
банктеріне темекі, арақшарап
өндіру, есірткі өсіру, қаружа
рақ жасау және басқа харам іс
терді қаржыландыруға тыйым
салынған.
Көптеген әлемдік экономистер
дің пайымдауынша, үлестік қар
жының өзіндік артықшылықта
ры бар. Мәселен, батыстық банк
терде несиелік пайыздың көлемі
әр елдің орталық банкісі белгіле
ген есептік ставкасына тәуелді,
нәтижесінде ол нақты сектордың,
яғни экономиканың дамуына мей
лінше қатқыл шарттарын қояды.
Ал исламдық жүйеде үлес бо
йынша кіріс банк үлескерлерінің
қаржысы салынған компания ак
цияларының табысына байланыс
ты. Нәтижесінде нақты сектордың
даму қарқынына оңтайлы инвес
тициялық ахуалдың орнауына жә
не экономиканың айрықша та
бысты салаларына қаржы жады
ғаттарының барынша тиімді бө
лінуіне жол ашылады. Сөйтіп, өн
діріс өсімқор банктің өктемдігі
нен құтылады. Демек, банк эконо
микаға емес, керісінше экономи
ка банкке талап қояды. Сондықтан
исламдық банктердің келешегі ке
мел екендігі сөзсіз. Қазір елімізде
де исламдық банктер ашылып,
жұмысын жүргізуде. Оған отан
дық клиенттердің ықылас таныта
рына сенім мол.
серік иХсАНҒАЛи,
«Орал өңірі»
түрмеде кәсіпкер
БОЛЫп тіркеЛДі...
прокуратура құрылымдары пенитенциарлық жүйенің
жұмысын жақсарту бағытында кешенді шаралар алуда.
Соның нәтижесінде Қазақстан әлемдік рейтингте өз по-
зициясын жақсартып, 55-орынға дейін көтерілді.
2013 жылы «Түрмедегілердің
санын азайту бойынша 10 қадам»
жобасы аясында алғашқы кон
ференция өтті. Екінші форумда
«Колонияларда жұмыспен қам
ту» жобасының басталғандығы
жарияланды. 2015 жылы 11 жел
тоқсанда өткен үшінші форум
сотталғандарды қоғам өміріне
қайта бейімдеу мәселелеріне ар
налды. Бұл туралы ОКҚда өткен
баспасөз мәслихатында ҚР Бас
прокуратурасы жанындағы Құ
қық қорғау құрылымдары акаде
миясының бірінші проректоры
Еркін Оңғарбаев мәлім етті. «Біз
осы жұмыстардың алғашқы же
містерін де көрудеміз, – деді ол.
– 2013 жылдан бері республи
ка түрмелеріндегі адам саны 25
пайызға, яғни 52 мыңнан 40 мың
ға дейін азайды. Бұл 90жылдар
мен салыстырғанда екі есе аз. Сон
дайақ колонияларда шағын кә
сіпкерлік қанат жайып келеді.
Бүгінде 133 жеке кәсіпкерлік су
бъектісі бар. Олар 1865 сотталу
шыны жұмыспен қамтып отыр.
Колония тарихында алғаш рет 20
сотталушы жеке кәсіпкер ретін
де тіркелді».
Мәди ыҚыЛАс
көрермені көп театр
«Астана Опера» театры
«EXPO - 2017» көрмесіне
арнайы мәдени бағдар-
лама дайындауда.
ОКҚдағы брифингке қатыс
қан театр директоры Төлеубек
Әлпиевтің айтуынша, «ЭКСПО
2017» көрмесі 93 күн бойы өтеді,
сол себепті театр ұжымында бұл
кезде еңбек демалысы болмай
ды. Көрме кезінде Дж. Пуччини
дің «Мадам Баттерфляй» опера
сы қойылмақшы. Ролан Петидің
қорымен «Собор Парижской Бо
гоматери» операсын қою жөнін
де келіссөздер жүргізілуде. Сон
дайақ «Қыз Жібек», «Абай» опе
ралары да көрермен назарына
ұсынылмақ.
– Біздің қойылымдарымызды
тамашалау үшін Қарағанды, Көк
шетау сынды жақын қалалар
дың тұрғындары ғана емес, ел
дің шетіндегі өңірлерден, ондағы
мекемекәсіпорындар ұжымдар
арнайы келуде. Бүгінде премье
раларымызға Ресейден келетін
көрермендер саны артып отыр.
Жақында премьерасы өткен «Бая
дерка» балетіне АҚШ, Франция
азаматтары келді. Оларға Алты
най Асылмұратованың орында
уындағы спектакльді көру қызы
ғушылық туғызған. Себебі Алты
най кезінде Парижде «Баядер
ка» балетінде ойнаған», – дейді
ол.
«Батыс» ай-
мақтық қолбас-
шылығында
Ұлттық ұланның
құрылған күні-
не (қазіргі Ұлт-
тық ұланның
құрамындағы
бұрынғы ішкі әс-
керлер құрылы-
мы 1992 жылы
10 қаңтарда құ-
рылған болатын)
орай салтанатты шара өтті. Оған қолбасшылықтың
жеке құрамы, құқық қорғау органдарының өкілдері
және ардагерлер қатысты.
Жиынды ашқан аталмыш қол
басшылықтың қолбасшысы, ге
нералмайор Қайрат Ақтанов қо
ғамдық тәртіпті сақтаудағы әске
ри қызметтің рөліне, бұл бағыт
тағы жауынгерлердің ерлігіне,
бүгінгі Ұлттық ұлан жасағы қыз
метінің ерекшелігіне тоқталды.
Айта кетеу керек, өткен жыл ішін
де «Батыс» қолбасшылығының
әскери қызметшілері полицей
лермен бірігіп құқықбұзушылық
әрекеттер жасаған 6 мыңнан
аса адамды ұстаған. Тәртіп бұзу
шылардан 1 атыс қаруы, 3 трав
Мерекелеріңізбен!
матикалық қару және 3225 грамм
есірткі заттары тәркіленді.
Өз кезегінде сөз алған Петр
Грибан, Сергей Арендарь сын
ды ардагерлер естелік айтып,
Ұлттық ұлан сардарлары мен
сарбаздарын кәсіби мерекемен
құттықтады.
Шара барысында ҚР Ұлттық
ұланы Бас қолбасшының бұйры
ғына сәйкес бірқатар әскери қыз
метшілер төс белгілермен және
құрмет грамоталармен марапат
талды.
сәкен МұРАтұЛы