ОблыСтыҚ ҚОғАМдыҚ-саяси газет

15

oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі,  14 қаңтар 2016 жыл

кәсіп

о

дан  кейін  де  Елбасы 

өзінің  халыққа  арнаған 

Жолдауын  жариялау  ба­

рысында:  «Біз  бәсекеге  сай  болу 

үшін  Қазақстанда  жасалған  әрбір 

бұйымның  төрт  қасиеті  болуы  ке­

рек. Сапалы, ыңғайлы, әдемі және 

арзан. Сонда ғана ісіміз өнімді, за­

тымыз өтімді болады. Өзімізді өзі­ 

міз  қамшылауымыз  керек.  Бізді  

сырттан келіп ешкім жарылқамай­

ды.  Мен  кеше  Алматыға  барып, 

Алматының  әбден  бір  қисайған 

үйлерінің  ішінде  тұрған  шағын 

фабрикаға барып, костюмдер мен  

бәтеңкелерді неғып киіп жүр дей­

сің? Менің баратын жерім жоқ па?  

Мегалар бар, анау бар, мынау бар.  

Солар  сол  жерде  бастап  жатыр. 

Қазақстанның,  елдің  тауарларын  

шығарайын  деп  мықшыңдап  жа­

тыр  жігіттер.  Ақшасын  салып  жа­ 

тыр.  Әйелдерге,  қыздарға  жап­

Етікші

Өткен жылғы қарашаның соңында-ау шамасы, Елбасы «Қазжеңіл-

өнеркәсіп – Алматы» ЖШС-да болып, өндірістік цехтың жұмысымен 

танысқаны.  Сонда Нұрсұлтан Назарбаев ұжыммен кездесу барысында 

отандық өндірушілерді халықтың қолдауының қажеттілігін айтып, фабри-

када тігілген костюмді киіп көрсетті. Көгілдір экран арқылы күллі елімізге 

жарнамалап, барлығымызды отандық киімдерді киюге шақырды. 

жақсы  жұмыс  беріп  жатыр»,  ­  де­ 

ді.  Мұның  барлығын  Елбасының 

отандық  өндірісшілерді  қолдауы, 

қамқорлауы  деп  түсініп,  өнеге 

алуымыз керек. 

Жақында Орал қалалық жұмыс­

пен  қамту  орталығының  дирек­

торы  Әнуарбек  Қабашевқа  жолы­ 

ғып,    «Жұмыспен  қамту  2020  жол  

картасы» мемлекеттік бағдарлама­

сының  іске  асу  барысы  жайында  

сұрап­білгенбіз.  Өткен  жылы  не­

сие  алып,  жаңа  кәсіпкерлік  нысан­

дарын  ашқан  азаматтар  туралы 

әңгіме  өрбігенде,  «Оралда  етік 

тігетін  цех  ашылғалы  жатыр»  де­

генде,  елең  ете  қалдық.  «Өзім  де 

жігіттерді  қолдайын  деп,  етікке 

тапсырыс  беріп  қойдым»,  ­  деге­ 

ніне таңданбай,   Елбасының өне­ 

гесі  жұғысты  болды  ғой  деп  іш­

тей  сүйсіндік.  Сонымен  не  керек, 

«жақсыны көрмекке» деген, біз де  

сол шеберханаға тарттық. Етік тігу­ 

дің  шебері Тілеген Лұқпанов әзір­ 

ге  Зашаған  кентіндегі  жалға  ала­

тын  жаңа  орнына  қоныс  аудара  

қоймапты.  Сондықтан  оны  Орал­

дың бас көшесіндегі (Достық даң­

ғылы,  Юбилейный  аялдамасы  ма­

ңындағы) шағын шеберханасынан 

жылдам таптық.

Орта бойлы жігіт ағасы Тілеген 

Орынбасарұлы  ақжарқын  жан  екен,  

бірден  шешіле  сөйлесті.  Бұрын 

кеңшарда есепші­агроном болып­

ты.  Кейін  қалаға  қоныс  аударған 

жылдары  сауда­саттықпен  айна­

лысыпты. Ол шаһардағы етік жөн­ 

дейтін  шеберханаларды  етік  жөн­

деуге  қажетті  материалдармен 

қамтамасыз  еткен.  Со­ 

дан  көре­көре  көзі  

үйренген  етік  жөн­

деу  ісімен  айналы­

сып кеткенін өзі де 

Су өткен аяқ 

киімді жылы 

жерге қойып, 

ішіне қағаз 

толтырып 

қойса, аяқ 

киім кеуіп 

қалады. 

«байқамай»  қалыпты.  Ер­азаматқа 

етік жөндеу не тәйірі, оны да сегіз 

жыл бойына бір кісідей меңгерген 

ағамыз  енді  етік  тігу  шеберлігі­

не  ден  қояды.  Оралда  етік  тігудің 

шебері  саналатын  Андрей  есімді 

неміс жігітінен  етік тігуді үш жыл­

дай  ерінбей­жалықпай  үйреніпті. 

Сөйтіп,  биылдан  бастап  етік  тігуді 

шындап қолға алыпты.  

­  Жас  адамнан  етік  тігуді  үйре­

ніп  жүргеніме  таныстарым  аздап 

таңырқасты. Бірақ арланатын несі  

бар?!  «Өнерді  үйрен  де  жирен»  

деген.  Андрейдің  етік  тігіп  отыр­

ғанын  көргенімде,  осыны  неге 

үйренбеске  деп  өзімді  іштей  қай­

рай  түстім.  Етікшілік  қазақтың  қа­

нында бар өнер ғой. Ден қойдым, 

үйрендім.  Қызық  үшін  қаладағы 

өзге  де  етікшілердің  етік  тігу  тех­ 

нологияларымен  таныстым.  Әр­ 

кімнің  өз  дағдысы,  өз  сыры  бар 

екен. Қазір ер адамның қыстық аяқ 

киімдерін  тігудеміз.  Әйелдерге 

етік  тігу  күрделірек.  Оның  үстіне 

нәзік  жандылардың  кірпияз  ке­

летіні тағы бар. Ерлердің етігін тігу 

оңайлау,  сондықтан  тапсырыспен 

және  саттыққа  тігудеміз.  Арнайы 

және    майтабандыларға  арналған 

ыңғайлы  аяқ  киімге  тапсырыстар 

көбірек түседі. Ең бастысы, біз етік­

тің  сапасына  қатты  мән  береміз. 

Өзіңіз көріп жүрсіз ғой, базарлар­

да  сатылатын  етіктер  бір­екі  ай­ 

дан  кейін  табаны  қақырап,  жұрт­ 

тың  бәрі  өндірісшілерді  айыптап 

жатады. Сондықтан қытайлық ши­

кізатпен  жұмыс  істемеймін,  ­  деді 

Тілеген Орынбасарұлы. 

Кәсіпкер  етік  тігуге  қажетті  са­

палы  былғары  мен  табиғи  теріні 

Ресейдегі  аяқ  киім  өндіретін  фаб­

рикадан тікелей барып, сатып әке­ 

леді (дәл қандай комбинаттан ала­ 

тынын  айтпайды,  коммерциялық 

құпия  ғой  бұл  жағы).  Осының  өзі 

аяқ киім бағасының қолжетімді бо­

луына  қатты  әсер  етеді.  Мысалға, 

ер­азаматтың  қыстық  шолақ  қо­ 

ныш етігін тігу 12 мың теңге, жаз­ 

ғы  бәтеңке  5­5,5  мың  теңге  тұра­

ды. Шеберханадағы витринада қол­ 

дан  тігілген  етіктер  самсап  тұр. 

Қайсыбірін  қолымызға  алып,  көріп 

жатырмыз.  «Мына  тігісті  көрдіңіз 

бе?  Клиентіміз  табанын  осылай 

мықтап  тігіп  бер  десе,  айналды­

ра  тігіп  те  береміз.  Арнайы  ста­

нокта  тіккен  соң  сырт  көзге  ұрып 

тұрған жоқ», ­ деп әнтек мақтанып 

қойды  шебер.  Тапсырыстармен 

тігілген  түрлі  өлшемдегі  етіктерді 

қолымызға  алып,  шұқшия  қарадық. 

Кәдуілгі  сауда  орындарында  саты­

лып  жатқан  шетелдік  етіктерден 

көп  айырмашылығы  байқалмады. 

Былғарысы  жұмсақ,  жалтырап­ақ 

тұр. Шеберге етіктеріңіз «Мынаус­

кий» дестік. 

е

тікшінің айтуынша, бір да­ 

на  қыстық  аяқ  киімді  (са­ 

пожки)  тігуге  екі  күн  же­ 

теді. Алдымен лекалды, яғни был­

ғарыны  пішіп­қиып,  машинада  ті­ 

гу,  қалыпқа  салып  тарту,  бір  күн 

кептіру,  табанын  жапсыру  сықыл­ 

ды  жұмыстар  атқарылады.  Шұқы­ 

ма жұмысы көп. Етік тігу әсілі, оңай 

іс  емес,  оған  ерінбейтін,  төзімді, 

бұл  кәсіпті  сүйетін  адам  ғана  ба­

рады. 

­  Етікшілік  негізі  қызық  кәсіп, 

күніге неше түрлі адамдармен тіл­ 

десесің. Келген адамның қас­қаба­ 

ғын  бағып,  тіл  табысуың  керек. 

Мінез­құлқы ожар болса да, етігін  

жөндеп,  көңілінен  шығуға  тыры­ 

сасың.  Қалай  болғанда  да,  тұты­

нушының  ығына  жығылып,  мәде­ 

ниетті  қызмет  көрсетуге  тыры­

сасың.  Қасымдағы  көмекшіме  де 

осыны  айтып,  құлағына  құйып 

отырамын,  ­  дейді  етікші  Тілеген 

Орынбасарұлы. 

Расында,  біздің  батыс  өңірінде 

оңтүстіктегіге  қарағанда  қызмет 

көрсету  мәдениеті  төмендеу.  Ол 

жақта  сауда  орындарына  немесе 

өзге  де  қызмет  көрсету  орында­

рына  бара  қалсаңыз,  «Әпше,  мы­

наны  көріңіз,  мынау  әйбат,  осы 

сізге  жарасады.  Бағасын  түсіріп 

береміз»,  ­  деп  сатып  алмасыңа 

қоймайды.  Ал  біздегі  кейбір  сау­

да  орындарындағы  бәлденген 

сатушылар  мен  қабағы  қатулы 

етікшілерді  «мазалағаныңа»  іштей 

қысылып,  ләппай  деп  тұрасың... 

Сондықтан  шебердің  мәдениетті 

қызмет  көрсетуге  деген  құлшы­

нысы  өзгелерге  де  жұғысты  бол­ 

са дейсіз. 

Бүгінде  Тілеген  Орынбасарұлы 

Зашаған  кентінен  шағын  цех  ашу­ 

ға  қамдануда.  «Жұмыспен  қамту 

2020  жол  картасы»  мемлекеттік  

бағдарламасы  бойынша  жеңілде­

тілген  несие  алды.  Оған  Ресейден  

қажетті  (тігін  машинасы,  өңдеу 

операцияларын  атқаратын  ком­

байн  жабдығы)  құрал­жабдық,  қа­

жетті  шикізат  сатып  алды.  Шебер 

қасына етік тігу ісіне Дәурен есім­ 

ді  жас  жігітті  алып,  үйретіп  жүр. 

Күйеу  баласы  Сапар  жас  та  бол­

са,  сыралғы  серігі  әрі  таптырмас 

көмекшісі.  Әзірге  олар  өнімдерін 

тұтынушылар  қатарын  өсіруге 

асыға қоймайтын сыңайлы. Басты­

сы, ақшаны көбірек «қарпу» емес, 

өнімнің  сапасына  жұрттың  көзін 

жеткізу  керек.  Сондықтан  Орал­

да  өтетін  тауар  өндірушілердің 

көрмелеріне  қатысып,  тұтынушы­

ларға  көріне  бастады.  Естігендер 

там­тұмдап  келіп,  тапсырыста­ 

рын  беруде.  Бірақ  шебер  «бол­ 

дым,  толдым»  демей,  әлі  де  ше­ 

берлігін шыңдай түсуде. 

­  Етік  жөндеп,  етікшілерді  қа­ 

жетті  шикізатпен  қамтып,  нәпа­

қамды  тауып  жүрмін.  Мына  етік 

тігу  цехын  еріккеннен  ашайын 

деп отырғаным жоқ. Дүниеге кел­

ген соң, өмірден алғанымды беріп  

кетсем  деймін.  Қолымнан  келетін 

істі  өзімнен  кейінгілерге  үйретіп 

кетуді парыз санаймын, ­ деді ағы­

нан жарылған Тілеген шебер. 

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕвА,

«Орал өңірі»

Кеңес: