Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

Аэрацияланған балшық ерітіндісін дайындау

жүктеу 8,17 Mb.

Pdf просмотр

бет	92/168
Дата	08.12.2022
өлшемі	8,17 Mb.
	#40519
түрі	Оқулық

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 168

Бурение

Компрессорлы әдіспен

Аэрацияланған балшық ерітіндісін дайындау.
Балшық ерітіндісін
аэрациялаудың үш әдісі бар: механикалық (компрессормен); БАЗ (ПАВ) немесе
электр типті қондырғылар және қосарланған әдіс.
Компрессорлы әдіспен
балшық ерітіндісін аэрациялау үшін, арнайы
құрылғы арқылы компрессормен қысылған ауа жібереді. Арнайы құрылғы
жіберілген (қысылған) ауаны балшық ерітіндісімен араласуына, екінші жағынан
бұрғылау тізбегіндегі гидравликалық қысым тез көтерілген кезде,
;
компрессордың ресиверіне балшық ерітіндісінің баруын болдырмайды.
Өндірісте аэрацияланған балшық ерітіндісін дайындау үшін жылжымалы
компрессорлар қолданылады. Компрессорлы әдісті қолдану ұңғының тереңдігі
мен шектеледі. Шырайналма жүйесінде қысымның жоғалуы компрессордың
шығаратын қысымынан артық болмауы керек.
Компрессорлы әдістің негізгі кемшілігі: компрессор цехының (блогының)
қажеттілігі; жуу сұйығын аэрациялаудың құны жоғары; бұрғылау құбырының
және қондырғының тозуының жоғарылауы.
Балшық ерітіндісін
компрессорсыз аэрациялау әдісі
ұңғыны жуу
кезінде немесе жуу сұйығы жүретін құбырларда сұйықты аэрациялану үшін
қолданады.
Алдын ала аэрациялау жатық араластырғыш қондырғылар немесе сорап
көмегімен жүргізіледі. Бірінші жағдайда араластырғыштың ыдысы балшық
ерітіндісіне толтырылады. Араластырғышқа содан кейін көпіршік жасағыш
қоспаларды қосып 10-15 мин араластырады. Араластырғыштың қалақшалары
ертінді деңгейінен 20-25 см шығып тұруы керек.
Балшық ерітіндісінің
аэрациялануы калақшаралардың айналу кезінде ауаны қосу әсерінен болады.
Ерітіндіні
бұрғылау
сорабының
көмегімен
аэрациялау
төмендегідей
жүргізіледі. Тұндырғыштың көлемінің 3/4 бөлігіне балшық ерітіндісін
толтырады, көпіршік жасағыш қоспаны қолмен қосып араластырады. Содан
кейін бұрғылау сорабын қосады, тартылып алынған ерітіндіні сол тұндырғышқа
қайта құяды.
Сұйықты алдын ала аэрациялау кезінде араластыру уақыты, ертіндінің
тығыздығымен тұрақтылығы көпіргіш жасағыш қоспаның түрі мен мөлшеріне
байланысты болады. Алдын ала аэрациялаудың дайындалуы қарапайым және
арнайы техникалық заттарды қажет етпейді, бірақ ерітіндінің тығыздығын
реттеу қиын (көпіршік мөлшерін реттеу).
Балшық ерітіндісін жуу кезінде аэрациялау
үшін шырайналма жүйесінің
бұрғы құбырына арнайы электр типті араластырғыш орнатады. Балшық
ерітіндісін компрессорсыз аэрациялау кезінде өте жоғарғы дәрежедегі нәтиже

алу мүмкін емес. Алдынала аэрациялаудың сапасы бұрғылау сорабының
ерекшелігіне,
ал
араластырғыштарды
қолданғанда
оның
техникалық
мүмкіншілігі мен жұмыс істеу нобайына байланысты болады. Компрессорды
қолданып құрлымды-механикалық қаситтері жоғары ерітінділерді аэрациялау
бұрғылау бұлқынының жұмысын төмендететін фактордың бірі болып,
аэрациялау дәрежесін шектейді.
Бұлқынның жұмысының төмендеуі цилиндрдің көлеміне қатысты бос
кеңістік пайда болуына негізделген. Бұлқынның айдау циклінде алдымен ауа
қысылады содан кейін ерітінді сығылады, ал сору циклінде алдымен ауа
тартылып қысым азайған кезде сұйықты тартады. Ауа мөлшері өте көп
жағдайда бұлқынның жұмысы мүлдем тоқтайды. Бұрғылау бұлқынының
жұмысын жақсарту үшін балшық ерітіндісін компрессор және араластырғышты
қолданып, аэрациялау кезінде оның ең төменгі реологиялық параметрлерін
алуға химиялық өңдеу арқылы тырысады. Қалай дегенмен суларды және
басқада ньютондық жуу сүйықтарын аэрациялаудың компрессорсыз әдісі
жоғары нәтиже береді.
Балшық ерітіндісін аэрациялаудың
қосарланған әдісі, ол -компрессорлы
әдістің
бір түрі. Бұл жағдайда электор типті араластырғыштар қолданылады,
оның жұмыс істеу принципі жоғарыда айтылғандай. Компрессордан шыққан
қысылған ауа араластыру камерасына жіберіледі, осы жерде аэрациялау
дәрежесі жоғарылайды. Бұл әдісті терең ұңғыларды бұрғылау кезінде қолдануға
болады. ВНИИБТ бұрғылау ерітіндісін аэрациялаудың жасаған тізбегінде
бұрғылау бұлқыны және компрессор бір тізбекте кезекпен орналастырылған,
Компрессор қажетті ауаны белгілі уақыт аралығында белгілі жұмыс
қысымымен беріп тұрады.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 168