Монография / Аида Сағынтаева, Әсел Қамбатырова, Лаура Қарабасова

114
Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер
Кілт сөздер:
кейс, аналитикалық ая, талдау бірлігі, 
жалпылау.
Тарауды оқудан күтілетін нәтижелер:
• білім беру зерттеулеріндегі кейс-стади әдісін анықтау;
• кейс-стади түрлерінің айырмашылығын түсіндіру; 
• кейсті аналитикалық аядан ажырату;
• өз зерттеуін жоспарлауда әдісті қолдану.
5 ТАРАУ
 
Кейс-стади сапалық зерттеудің 
әдісі ретінде
Лаура Қарабасова
Бұл бөлімде кейс-стади әдісінің анықтамасы мен оның негіз-
гі сипаты, кейсті (кейстерді) таңдау өлшемдері ұсынылады; сон-
дай-ақ кейсті зерттеу аясында деректерді жинау жұмысын жоспар-
лаудың нақты үлгілері және отандық зерттеулерде кейс-стади 
әдісін қолдану жайы қарастырылады. 

115
Назарбаев Университеті Жоғары білім беру мектебі
5.1 Кейс-стади сапалық зерттеудің әдісі ретінде
Кейс-стади әлеуметтік ғылымдарда, оның ішінде білім беру са-
ласында сапалық зерттеудің жиі қолданылатын тәсілдерінің (әді-
стерінің) бірі болып табылады. Аталмыш тәсіл медицина, психоло-
гия, заң, саясаттану және журналистика секілді басқа салаларда да 
кеңінен қолданылады. Кейс-стадидің тек әдіс қана емес, сонымен 
бірге осы әдісті қолдану арқылы жүргізілетін зерттеудің өзін де біл-
діретіндігін айта кету керек. 
Кейс-стади әдісі «оқиғаны» немесе «жағдайды» егжей-тегжей-
лі зерттеп, сипаттауға және түсіндіріп беруге, сондай-ақ кез кел-
ген зерттеу саласындағы практикалық мәселелерді шешуге бағыт-
талған. Бұл әдісті қашан таңдауға болатындығы жайында әмбебап 
ереженің жоқтығын айта кету керек. Дегенмен кейс-стади әдісі 
зерттеуге алынып отырған тақырып бұрын қарастырылмаған, де-
ректер өте аз, сәйкесінше, зерттеуші таңдалған тақырыпты толық 
та қысқа мерзімде түсінгісі келген жағдайда аса тиімді болып та-
былады (Verma & Mallick, 1999). Кейс-стади әдісін таңдаудың ең 
көп тараған себебі кейбір негізгі (орталық) құбылысты оның мән-
ді сипаты мен сапалық бөліктерін кеңірек сипаттау арқылы түсіну 
қажеттілігінде жатыр. Орталық құбылысты зерттеу аясында қара-
стырылатындар – негізгі концепт, идея немесе үдеріс деуге болады. 
Мысалы «оқу», «оқыту», «менеджмент», «реформа», «феминизм», 
«урбандану» және т.б. Кейс-стадидің міндеті зерттеудің орталық 
құбылысын зерттеуге қатысушылардың сөздерін талдау арқылы 
немесе жалпы бақыланған жайттардың көмегімен сипаттау болып 
табылады. Нәтижесінде жекелеген адамдардың немесе жағдайлар-
дың сипаты жасақталады.
Аталмыш әдіс дереккөздердің бай қорын пайдалана отырып, 
қандай да бір құбылысты «дәл қазіргі мәнмәтінінде» (Yin, 2014, 
16-б.) тереңдете зерттеуге де өте ыңғайлы. Өздеріңіз білетіндей, 
кейс-стадидің түпқазығы шынайы өмірде қарастырылатын зерттеу 
құбылысы болып табылады.

116
Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер

жүктеу 2,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: