Тарауды оқудан күтілетін нәтижелер

127
Назарбаев Университеті Жоғары білім беру мектебі
налған кітаптарда, оның ішінде Губриум, Хольштейн, Марвасти 
және Маккинилердің жуырда шыққан анықтамалығында нақтыла-
на түседі (Gubrium, Holstein, Marvasti, & McKinney, 2012).
Біздің монографиямызда сұхбат сапалық зерттеу әдісі ретінде 
әртүрлі қырынан сипатталады, атап айтқанда, сапалық деректерді 
сәйкестендіруде (1-тарау, 1.5.2-бөлім), деректерді жинау құра-
лы ретінде (8-тарау, 8.3-бөлім), деректерді жазу кезінде (8-тарау, 
8.3-бөлім) баяндалады.
Аталмыш тарауда сұхбаттың құрылымдық типологиясы, сұрақ 
түрлері мен оларды қою әдістемесі, сұхбатты жүргізу кезеңдері 
(сұхбатты бастау, жазу, деректерді бағалау), сондай-ақ зерттеуші 
мен сұхбатқа қатысушы/қатысушылардың арасындағы өзара бай-
ланыс қарастырылады.
Сұхбат адамдардың өмір тіршілігінен хабардар етуді қамта-
масыз етеді. Осылайша ол зерттеушілерге адамның белгілі бір 
мінез-құлқының мәнін түсінуге мүмкіндік береді. Сұхбат әдісі-
не негізделген зерттеулердің басты алғышарты – адамдардың өз 
тәжірибесіне мән бере қарауы олардың оны қалай жүзеге асырға-
нына ықпал етеді. 
ДеМаррэс (2004) зерттеу сұхбатын «зерттеуші мен қатысушы 
ғылыми зерттеулерге байланысты мәселелерге бағытталған әң-
гімеге қатысатын үдеріс» деп анықтайды (55-бет). 
Зерттеу тақырыбына байланысты сұхбат кейде дерек жина-
удың жалғыз жолы болып табылады. Атап айтқанда, зерттеуші 
түрлі категориядағы қатысушылардың белгілі бір құбылысқа не-
месе тәжірибеге әлеуметтік не кәсіби рөлі тұрғысынан көзқа-
растарын анықтауға тырысқанда көрінеді (мысалы: «Декан 
ретінде жоғары оқу орындарының басқару еркіндігі дегенді қалай 
түсіндірер едіңіз?»).
Мерриам мен Тисделлдің (Merriam & Tisdell, 2015) пікір-
лерінше, сұхбаттың кең тараған түрінің бірі – бір адам екінші 
адамнан ақпарат алатын бетпе-бет жеке кездесу. Деректерді 
алу үшін ұжымдық әңгімелесуді де пайдалануға болады. Жеке 
және топтық сұхбаттарды белгілі бір мақсаттағы әңгіме ретінде 
анықтауға болады.

128
Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер

жүктеу 2,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: