92
-
Шығарма желісінде қандай сәйкестік немесе оқиғаның қайталанғанын
байқадыңыз?
-
Сіз оқиғалардың барысын болжай алдыңыз ба?
-
Неліктен шығарма осылай аталған ? Оның көркемдік мәні қандай?
-
Бұл шығарма немен байланысты? Автордың қандай проблемалары бар?
-
Сіздің оқырман ретіндегі күтікен үмітіңізді ақтай алды ма?
Үй тапсырмасының мазмұны оқырманның жұмысының логикасына
сәйкес келуі керек. Бұл оқырмандардың күтуі немесе әсерлері, пікір/рецензия
туралы сұраққа жазбаша/ауызша жауап болуы мүмкін.
Оқуды оқу немесе оқуды
тоқтату, қосымша оқу, ғылыми, анықтамалық немесе сыни әдебиеттермен
жұмыс жасауға жеке тапсырмалар бағытталған.
Сонымен қатар, үй тапсырмасы
бақылау жұмысының сипатында болуы мүмкін: «Публицистикалық
шығарманың тілі» мысал келтіре отырып, кесте құрастырындар.
Мықты
оқушыларға таныс емес мәтін немесе еркін таңдау ұсынылады, ал қалғандары -
сыныпта оқыған тақырып бойынша жұмыс беріледі.
Білім беру сараптамасының технологиясы ғылыми таным циклі
логикасында (байқау – мәселелі сұрақ - гипотеза - дәлелдемелер іздеу (тезис) -
қорытынды: гипотезаны растау немесе жаңа гипотезаны растайтын және
насихаттау) және барлық принциптердің, формалардың, әдістердің арсеналында
сақталуы керек екенін атап өткен жөн. Оқу үдерісінің қолданыстағы пәні
бойынша оқушыны бекітуге бағыттау үшін қабылдау және оқыту құралдары.
ШЕТ ТІЛДЕРДІ ОҚЫТУДАҒЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ІС-ӘРЕКЕТІН
ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ҰСЫНЫСТАР
Тіл стандарттарын арттыру Қазақстандағы білім беруді жаңғыртудың
маңызды факторы болып табылады.
Қазіргі заманғы білім беру жүйесі
ағылшын тілін үйрену мен шеберлікті жан-жақты жетілдіру бағытында
қозғалады.
Шет тілінде сөйлеу әрекеті және сөйлесудің жанама нысаны ретінде
оқу - бұл адамдардың көпшілігі үшін аса қажет.
Шет тілдерінде сөйлейтін
адамдар тікелей сөйлесу мүмкіндіктері аз, шет тілінде оқу мүмкіндігі - барлығы
дерлік оқи алады. Демек, оқуға арналған оқыту мұғалім үшін басты басым
болып табылады.
Бұл оқырманның шет тілін оқытудағы жұмысының өзектілігін
арттырады, соның нәтижесінде оқушылар ағылшын тіліндегі нақты және
абстракт мәтіндерді, Longman, Macmillan оқу кітаптарын, интернет
материалдарын және басқа да ақпарат көздерін оқи алады.
Мұғалім оқулықты ұйымдастырудың табысты болуы оның кәсіби
сауаттылық деңгейіне, оның әдіснамалық құзыреттілігі дәрежесіне, оқытудың
тиімді тәсілдерін және сабақтың мақсатына сай келетіндігіне байланысты
екенін есте ұстауы керек.
Бүгінде шет тілінде кітап оқуға қатысты көптеген оқыту әдістері бар.
Шет тілінде оқытуға қатысты мұғалімдерге З.К. Кличникованың мәтінді
түсінудің жеті деңгейінен ақпараттың төрт түрін бөліп қарастыратын сатылау әдісін
қолдануға кеңес береді [42].
93
Алғашқы екі деңгейде (сөз деңгейі, сөз тіркесі деңгейі) мәтінге жуық
түсінуді білдіреді.
Мәнмәтін сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын білу арқылы оқырман
тақырыптың кімге арналғанын түсіне алады. Жаңа бастаған оқырманның
әрекеттері белгілі бір қиындықтарда ерекшеленеді. Қиындықтар тек қана
оқырманның сөздік қоры мен мәтін сөздері арасындағы сандық
үйлесімсіздіктен ғана емес, сонымен бірге көптеген сөздердің ауыспалы
мағынада қолданылғаны және қызығушылығы жоқтығынан туындайды.
Әсересе көпмағыналы сөздер, омографтар, антонимдер және синонимдер үлкен
қиындықтар әкеледі.
Үшінші деңгей (сөйлемдерді түсіну) фрагменттік болса да неғұрлым
жетілген түрі. Сөйлемді қабылдай отырып оқушы оны жекелеген элементтерге
бөліп, олардың арасында қарым-қатынас пен сөйлеудегі қызметін орнатуға,
грамматикалық омонимдерді әсіресе көмекші сөздерді және т.б. анықтауы тиіс.
Автор оқу түрлерімен және мәтін мазмұнынан алынған қандай ақпарат
түрімен байланыстырады.
Алтыншы деңгей - мазмұнды және эмоционалды-сауатты ақпаратты
түсіну.
Жетінші деңгей- ақпараттың барлық төрт түрін, оның ішінде ерікті-
қозғаушы түсінуді қоса алғанда.
Соңғы екі деңгейде техникалық толыққанды қалыптасқанын айғақтауы
керек.
Бұл соңғы коммуникативті тапсырманы орындау үшін оқырман жинақтай
алуға, мағыналық бөліктер арасындағы байланысты табуға, ең маңыздысын
анықтауға, «мәтіннің астарына үңілуге», толыққандылығына, дәлдігіне және
терең түсінуге жету керек. Барлық осы операциялардың нәтижесінде оқырман
мәтінді ауқымды әлеуметтік және мәдени контексте бағалайды, ал оқылымның
өзі жетілуімен сипатталады.
Білім алушынының коммуникативтік және танымдық іс әрекетінің
маңызды түрлерінің бірі болғандықтан оқушыны дұрыс оқуға үйрету өте
маңызды болып табылады.
Сондай-ақ оқушыларды оқып үйренудегі екі жоспарды бөліп алуға
дағдыландыру:
-
мағыналы (не туралы) – іс-әрекеттің нәтижесі оқылған нәрсені түсіну;
-
процедуралық жоспар (оқуға және дауыстап оқуға қалай үйренуге
болады) - оқу үдерісі маңызды, яғни, әріптер мен әріптердің тиісті
фонемалармен үйлесуі, графикалық белгілерді тану, ішкі сөйлеуді
қалыптастыру және т.б.
Оқу іс-әрекетіне жан-жақты көзқарас ұсынылады: тыңдалым және
аудирование қатар оқу және жазылым.
Оқуды бастаудың бастапқы кезеңінде мұғалім шет тілінде оқитын
оқулықтарды қалыптастыруды мақсат етіп қояды, атап айтқанда:
• дыбыстық және әріптік сәйкестіктерді жылдам құру;
• сөздің графикалық кескінін дұрыс дыбыстау және оның мағынасы
бойынша оқылымды түсіну/ой елегінен өткізу;
Достарыңызбен бөлісу: |
