«Менеджмент» кафедрасында оќу-јдістемеліќ секциясында «Талќыланєан»

 

23 

 

A

- 

3,67 

90-94 

 

B

+ 

3,33 

85-89 

жақсы 

B

 

3,0 

80-84 

B

- 

2,67 

75-79 

C

+ 

2,33 

70-74 

қанағаттанарлық 

C 

2,0 

65-69 

C

- 

1,67 

60-64 

D

+ 

1,33 

55-59 

D 

1,0 

50-54 

F 

0 

0-49 

қанағаттанарлықсыз 

      

15.4 Академиялық тәртіп саясаты 

№ 

Тәртіпті бағалау критерийлері 

Баллдар саны  

1.  Сабақтан кешігу 

-0.2 

2.  Сабақ кезінде ұялы телефонмен сӛйлесу 

-0.2 

3.  Практика (семинар) сабақтарына белсене қатысу 

+0.2 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24 

 

 

 

Алматы экономика және статистика академиясы 

 

 «Экономика және менеджмент» кафедрасы 

 

 

 

 

 

 

 

 

ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ 

 

 

 

 

Пәннің атауы:  “Еңбек экономикасы” 

 

Мамандық:  050506 «Экономика»   050509 «Қаржы» 

 

             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2012 ж. 

 

 

25 

 

 

 

 

26 

 

 

                                                Дәріс кешені 

 

1 тақырып. Курс мәні, мазмҧны және міндеттері. 

 

Дәріс мақсаты: еңбек нарығы туралы түсінік және тауар мен қызмет нарығынан еңбек 

нарығының елеулі айырмашылығы. Жұмыс күшінің сұранысы мен ұсынысының ара қатынасы.  

Дәріс жоспары: 

1.  Еңбек нарығының мазмұны. 

2.  Еңбек нарығының түсінігі. 

3.  Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы. 

 

     1 сҧрақ. Нарықтық қатынастар жағдайында міндетті түрде жоғары білікті еңбектің мәртебелі 

ӛсіп,  қызметкерге  және  оның  сапасына  қойылатын  талап  күшееді,  нәтижесінде  жекелеген 

аймақтарда  жұмысшы  күші  оған  деген  сұраныс  едәуір  артық  болады,  сӛйтіп  жер-жерлерден 

жұмыссыздық  пайда болады, ал ол еңбек нарығын қалыптастыруды қажет етеді. Еңбек нарығы 

еңбек  ресурстарының  табиғи  ӛсімімен,  қоғамдық  ӛндіріспен  басқару  саласынан  босайтын 

қызметкерлерден, халықтың қолы бос отырған бӛлігінен, тұрақтамау себептерінен жұмыс орнын 

ауыстыратын  қызметшілерден  тұрады.  Халықты  жұмыспен  қамту  ісі  әдетте  осы  жӛніндегі 

мемлекеттік қызметке жүктеледі. Міндеттері: 



 

Жұмысшы  күшіне  сұраным  мен  ұсынысты  саралау,  еңбек  нарығының  жағдайы  туралы 

ақпараттар жинау; 



 

Бос орындар мен еңбекке орналастыруға ӛтініш еткен азаматтарды есепке алу; 



 

Еңбекке  орналастыру,  жұмыстан  босаған  қызметшілер  мен  қолы  бос  халықты  халықты 

кәсіптік бағдарлау жӛнінде қызмет кӛрсету; 



 

Жұмыспен қамту жүйесінде немесе басқа оқу орындарында азаматтардың кәсіптік оқуы мен 

біліктілігін арттыруды ұйымдастыру; 



 

Жұмыссыздарды тіркеу және оларға жұмыссыздық жӛніндегі жәрдем тӛлеуді ұйымдастыру.  

     Нарықта жұмыс күшіне сұраным мен ұсыным заңы әрекет етеді, ол еңбекке тӛленетін ақылық 

шамасын белгілейді. Бұл жерде жұмыс күшін сатушылар мен сатып алушылар кездеседі. Ӛзінің 

жұмыс күшін, яғни еңбек ету қабілетін ұсынушы жұмыскерлер сатушылар болып табылады. Бір 

сӛзбен айтқанда, еңбек нарығын мойындау жұмыс күшінің әлеуметтік-экономикалық табиғатын 

және оның ӛндіріс құрал-жабдықтарымен қосылу тәсілін түбегейлі ӛзгертеді. 

 

     2  сҧрақ.  Еңбек  нарығы  –  «жұмыс  күші»  тауарын  сату-сатып  алуды  жүзеге  асыратын  нарық 

қатынасының  ерекше  түрі.  Ол  нарықта  тауар  болып,  одан  соң  еңбек  қызметінде  орын  алатын, 

адамның  ӛз  жұмыс  күшіне  мүмкіндігін  ұсынады.  Еңбек  ӛндірістің  нарықтық  факторы  ретінде 

ӛзіне  ӛндіріс  пен  қызмет  кӛрсету  аумағындағы  әр  түрлі  салалардағы  жалдамалы  жұмысшылар 

мен кәсіпкерлердің саласын қамтиды. 

     ҒТР және информациялық қоғамға ӛту, қазіргі жағдайдағы еңбек нарығына күшті ықпалын 

тигізіп отыр. Еңбек нарығындағы осы сандық және сапалық ӛзгерістермен байланысты, ең 

әуелі оның құрылымына кӛрсетіледі, жұмысшылардың жалпы білімі мен кәсіби даярлығы 

артып, қызмет кӛрсету маманданған жұмысшылары және де инженерлері – техникалық пен 

ғылыми жұмысшылар мен менеджерлердің үлес салмағы артады. Ӛнеркәсіп және 

транспорттық кейбір дәстүрлі салалары (кӛмір, орман, темір жол кӛлігі және т.б.) мүлдем 

және бірқатар жұмысшылар саны қысқарады. Нарық қатынастарының дамуы, саудамен 

айналысқан, басқару және қаржы-несиелік аумағындағы маманданған жұмысшылардың 

ӛсуіне әкеледі.  

     Еңбек  нарығы  –  бұл  нарықтың  ерекше  түрі,  онда  жұмыс  күші  тауарын  сату  және  сатып  алу 

жүзеге асады. Осы жерде оның құны мен жандану жағдайы бағаланады.