Мектеп жасына дейінгі балалардың тілдерін дамытуда ауыз әдебиетінің маңызы

Санамақтар,жұмбақ, есептер

Erketai / Авг.7.2014. / комментария 4

1. 
   Саусақ санамақ.
   
2. 
   Сан санамақ.
   
3. 
   Ұлттық санамақ.
   
4. 
   Күн санамақ.
   
5. 
   Тағы да басқа.
   

Кел санайық, санамақ,

Саусақтарды даралап

Бас бармағым алғашқы,

Балан үйрек жалғасы,

Ортан терек атасы,

Шылдыр шүмек анасы,

Шынашағым балапан,

Бәріне ортақ алақан.

Мен базарға бардым

Қызыл, жасыл, көгілдір

Қайсысын алсаң өзің біл.

 

Ойын ойнаған  басшы таңдау үшін айтылатын санамақ.

Бірім, екім,

Алма текім

Сапар айым,

Сары шымшық

Балтаңды ал да

Жүгіріп шық.

 

Алма кетті домалап

Кім алманы табады

Бір- таңертең тұр.

Екі- шынығып бекі.

Үш- тазала тіс.

Төрт- сабындап жу бет.

Бес- сүртін тез

Алты – үйді жина жалпы.

Жеті- киін енді.

Сегіз- асыңды жеп, іш.

Тоғыз- ыдысты жу тегіс.

Он- сабақ оқы.

Осыдан соң, бұл санамақ жаңа

Күнде өстіп сана.

 Саусақ  санау ойыны.                               Санамақ.

Қуыр-қуыр қуырмаш,                             Бір  дегенің – білеу,

Тауықтарға тары шаш!                          Үш дегенің – үскі,

Төрт дегенің – төсек,

Бас бармақ,                                                   Бес дегенің — бесік

Балалы үйрек,                                            Алты дегенің — асық

Ортан терек,                                               Жеті дегенің — желке

Шылдыр шүмек,                                       Сегіз дегенің — серке

Кішкене бөбек.                                           Тоғыз дегенің — торқа

Он – дегенің оймақ

Сен тұр – қойыңа бар!                             Он бір – қара жұмбақ.

Сен тұр – қозыңа бар!

Сен тұр – жылқыңа бар!

Сен тұр – сиырыңа бар!

Сен тұр – түйеңе бар!

Ал сен алаңдамай,                                  Бір дегенім — бесік

Қазан түбін жалап,                                 Шықтық содан өсіп

Үйде жат.                                                     Екі дегенім — елім

Мына жерде құрт бар,                           Дала, тауым, көлім

Мына жерде май бар….                        Үш дегенім — үміт

Мына жерде қатық бар…                      Үміт артар жігіт

Қытық , қытық!                                           Төрт дегенім – төзім

Төзе білем өзім

Бес дегенім — бақыт

Бағалайтын уақыт.

1 дегенім – баспақ

Бұзауды жүр бастап

2 дегенім — ешкі                                         1 дегенім — бірлік

Ешкі қойдан есті                                      Онсыз болмас — тірлік

3 дегенім — үлес                                        2 дегенім – еңбек

Үлес үшін – күрес                                    3 дегенім — үйрек

Жем бер қолға үйрет                              Еңбек бәрін жеңбек

4 дегенім — тайлақ                                    4 дегенім – терме

Тайлақты қой байлап                             Тұрған жақсы ерте

5 дегенім — бие                                           5 дегенім – белең

Құлыныма — ие                                           Сан үйреніп келем

6 дегенім — атан

Мініп жүрсін атам

7 дегенім – жорға

Жорғаны мін жолға

8 дегенім – сиыр

Сиыр тұзға үйір

9 дегенім – тоқты

тоқты жемді соқты

10 дегенім — осы

төрт түліктің досы.

1.  1 – білім алдым.                                     1 дегенім — білмек

2 – есік салдым                                             2 дегенім – еңбек

3 – үй көшірдім                                             3 дегенім – үлгі

4 – төл өсірдім                                              4 дегенім – төзім

5 – белге шықтым                                       5  дегенім – бестік

6 – асық тіздім                                               6 дегенім – алғыс

7 – желім жақтым                                      7 дегенім – жеңу

8 — серке бақтым                                          8 дегенім – сену

9 – тойға бардым                                         9 дегенім – тоқу

10 – отын жардым                                     10  дегенім – оқу.

2.   10 рет – ойланып                     1 дегенім – бөрік,кисең бойға көрік

8 рет – сызып                                     3 дегенім – ішік , теріден тігер пішіп

7 рет – бұзып                                     4 дегенім – тымақ, қыста кисең жылы- ақ

6 рет – қарап                                      5 дегенім – байпақ, іші жылы жайлы-ақ

5 рет – санап                                      6 дегенім – алқа , мойныңа тақ алда

4 рет – түйме қадап                        7 дегенім – жейде , кір болмасын кейде

3  тал үкі тағып                                8 дегенім – сеңсең,жылысы тонның кисең

2  қолым талып                                9 дегенім – телпек , болма бала тентек

1 бөрік тіктім                                    10 дегенім – оймақ , жүрме босқа ойнап

әрең біттім.