Материалдары

 
102 
өкіл  ретінде  қарым-қатынастың  барлық  түрлерін  игеруі  керек.  Кәсіби-
коммуникативті құзіреттілік құбылыстары жайлы зерттеулерді О.А.Абдуллина, 
Б.Г.Ананьева,  Ю.Н.Емельянова,  С.К.Беркимбаева,  М.А.Айтбаева,  Г.К.Қалтаева 
еңбектерінен кездестіруге болады.  
 
Әлемдегі,  соның  ішінде  Қазақстандағы  қазіргі  білім  беру  әр  түрлі 
бағыттарда 
дамып 
жатыр. 
Олар: 
гуманизация, 
гуманитаризация, 
дифференциация,  диверсификация,  стандартизация,  көп  варианттылық,  көп 
деңгейлік, 
фундаментализация, 
компьютеризация, 
информатизация, 
индивидуализация,  үздіксіздік,  т.б.  Сондай-ақ  белсенді  түрде  қолданылып 
жүрген  инновациялық  технологияларды,  оқытудың  жаңа  әдіс-тәсілдерін 
жатқызуға болады. Сондықтан қазіргі қоғамның жедел дамуына, ондағы болып 
жатқан  өзгерістерге  байланысты,  заман сұранысына  сай  жоғары  оқу  орындары 
сапалы  да  білікті,  жан-жақты  маман  шығаруды  мақсат  етіп  отыр.  Ондай 
мамандар  әрқашан  өзін-өзі  дамытып,  жетілдіріп  отырады,  жұмыс  істеуге 
қабілетті,  әр  түрлі  өмірлік  жағдайға,  ортаға  бейімделген,  қажет  білімді  дер 
кезінде алып, іс-тәжірибесінде қолдана  біледі, сыни тұрғыдан ойлайды, жұмыс 
барысында  кездескен  қиындықты  оңай  жолмен  шешеді,  шығармашылық 
бағытта  жұмыс  жасайды,  жаңа  ой,  идея  бере  алады,  ақпараттық  технологияны 
игерген,  мемлекеттік  тілмен  қоса,  шетел  тілін  меңгерген,  сонымен  қатар  олар 
толерантты  да  коммуникативті,  өзінің  мәдени,  интеллект,  адамгершілік 
қасиеттерін дамыта түсе алады.   
Бүгінгі  заман  талабы  педагогтардың  оқу-тәрбие  үдерісін  жоғары,  сапалы 
жаңа  деңгейге  көтере  білуді  талап  етуде.  Сондықтан  студенттерді 
педагогикалық  қызметке  даярлау,  педагог  кадрларды  іс  жүзінде  маман  ретінде 
дайындау  өзекті  мәселе.  Қазіргі  қоғамның  дамуына  байланысты  мұғалімде 
ғылыми  және  педагогикалық  ой-өріс,  өз  мамандығына  деген  құрмет,  қажет 
жерінде қатал да талапшыл бола білу қасиеті болу керек, жалпы алғанда, ұстаз 
мейірімді, ақылды, ұстамды, дұрыс шешім қабылдай алатын, адамды тыңдай да 
түсіне  білетін  қабілеті  болуы  шарт,  сөйлеу  мәнері  анық  та  тартымды  болуы 
керек,  өйткені  «ұстаздардың  қаруы  –  тіл»  болып  табылады.  Оқушылармен 
қарым-қатынаста  Софокл  данышпанның  айтқаны:  «Ойыңдағының  бәрін  айта 
берме,  бірақ  айтарыңды  ойлап  айту  керек»    деген  қағиданы  әр  оқытушы  есте 
сақтағаны  жөн.  Осы  аталынған  қасиеттер  мұғалімнің  кәсіби-педагогикалық 
құзіреттілігінің 
негізгі 
бөлігі 
болып 
табылады. 
Мұғалім 
бойындағы 
коммуникативтік  құзіреттілік  өзін-өзі  дамыту  үдерісінде  қалыптасады.  Ол 
ауызша  және  жазбаша  түрде,  мәтіндерді  қабылдау  барысында,  іскелік  хаттар 
алысуда,  іс-қағаздарымен  жұмыс  істеуде,  жалпы  коммуникативтік  міндеттерді 
шешуде  жүзеге  асырылады.  Коммуникативтік  құзіреттілік  ғылыми  тұрғыдан 
келгенде  мынадай  бөліктерден  тұрады:  мотивациялық  аспекті  (құзіреттілікті 
танытуға  дайындық,  яғни  мұғалім  кәсібилігін  жетілдіру,  инновациялық 
жұмысқа  деген  қызығушылық,  өзін-өзі  дамытуға  деген  талпыныс,  кәсіби 
жағынан  өсу),  когнитивтік  аспекті  (құзіреттілік  мазмұнын  игеру,  яғни  басқа 
адамды тану, түсіну, оның мәселесін сөйлесу арқылы тиімді шешу), тәртіптілік 
аспектісі  (әр  түрлі  жағдайда  құзіреттілікті  таныта  білу  тәжірибесі,  оқу 
барысында  мұғалімнің  жеке  тұлғаға  бағытталған  өзара  іс-әрекет),  құндылық-

 
103 
мағыналық  аспекті  (құзіреттілік  мазмұнына  деген  қарым-қатынас,  ауызша, 
жазбаша  түрде  сауатты  сөйлеу,  шешендік  өнерді  игеру),  эмоциялы-жігерлік 
аспектісі (құзіреттілікті танытудағы нәтиже және эмоциялы-жігерлілікті реттеу, 
эмоциялық  тепе-теңдікті  сақтай  білу  дағдысы).  Педагогтың  коммуникативтік 
құзіреттілігі  кәсіби  міндеттерді  шешуде,  соның  ішінде  мектепте  бала  үшін 
қолайлы демократиялық ахуалдың болуы, оқушының белсенді субьекті рөлінде, 
яғни  шәкірт  өзін  толықтай  тұлға  ретінде  сезінуі  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігіне 
тікелей байланысты болмақ.   
Қазақстан 
Республикасының 
жоғары 
педагогикалық 
білім 
беру 
тұжырымдамасында  «Жаңа  формация  мұғалімі  –  кәсіби  дағды  мен 
педагогикалық  дарыны  қалыптасқан,  жаңалыққа  құмар,  рухани  дүниесі  бай, 
шығармашылықпен  жұмыс  істейтін  жеке  тұлға»  делінген.  Осыған  байланысты 
сапалы  білім  мен  саналы  ұрпақты  қалыптастырушы  әр  ұстаз  құзіретті  мұғалім 
болу  арқылы  оқу-тәрбие  жұмысы  барысында  шығармашыл  оқушыны 
қалыптастыруға ықпал жасай отыра, келер ұрпақты заман ағымына сай дамыта 
да  алады.
 
Биылғы  Елбасының  Қазақстан  халқына  арналған  Жолдауында 
айтылғандай  кез  келген  мектеп  түлегі  оқыту  нәтижесінде  сындарлы  ойлап, 
өзіндік ізденіспен ақпаратты терең талдау машығын игеріп шығуы керек. 
 
Әдебиеттер: 
 
1.  К.Құдайбергенова.  «Құзырлылық  –  тұлға  дамуының  сапалық 
критериі»  Астана, 2008.  
2.  «Қазақстан  Республикасы  12  жылдық  орта  жалпы  білім  беру» 
тұжырымдамасы. Астана, 2010. 
 
 
 
ТЕХНОЛОГИЯ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕГІ МАҢЫЗЫ 
 
Закенов Б.Н. 
Ақжар ауданы, Талшық с., Бестерек орта мектебі 
 
Еңбекке үйренем десең - ерінбе,  
Өнерге үйренем десең - жиренбе. 
Халық мақалы 
 
Адам - табиғаттың құрамды бір бөлігі, тірі ағзалардың ұзақ уақыт тарихи 
дамуының жемісі. Адамның саналы тұлға ретінде қалыптасуында еңбектің рөлі 
зор.  «Адамды  адам  еткен  -  еңбек»  деген  тұжырым  соны  толық  аңғартады. 
Адамның пайда болуының өзі тікелей еңбек етуге үйренуімен байланысты. 
Шығыстың  ғұлама  ғалымы  Әл-Фараби  өзінің  "Ақыл  мен  түсінік"  атты 
еңбегінде  ақылдылық  пен  адамгершілік  үлгілі  тәрбиеге  байланысты,  оның 
негізі таза еңбекте, еңбек өз кезегінде тәрбиенің негізінен туындайды деген еді.