322
same time it is noted that people with high IQ does not always have high creativity.
With broad interpretation of learning is seen as a general ability to assimilate new
knowledge. In a more narrow sense of the word learning - is the amount and rate of
growth of the efficiency of intellectual activity under the influence of other training
effects.
Cognitive styles - is individually unique ways of processing information about
the current situation (the ways of perception, assessment, categorization, etc.). In
foreign and domestic literature one can find the description of about 15 different
cognitive styles. Among them: the field dependence - field independence,
impulsiveness - reflexivity, analytic - synthetic character and others.
From the standpoint of common knowledge, intellectual abilities are not so strictly
structured. They are grouped into larger areas and are manifested in various spheres
of human activity (creative, scientific, educational, professional), his social status
(occupation, education, lifestyle, language competence, social role) and moral
qualities (ideals of good and evil, duty, conscience, responsibility, fairness, tact, etc.).
Thus, taking into account both scientific and common knowledge, we can conclude
that intellectual abilities are complex. Intelligence is understood as a person's ability
to think, make decisions, it is appropriate to use their ability to successfully perform a
certain kind of activity. Intellectual abilities include many components that are
interconnected and are realized in the implementation of a variety of human social
roles.
References:
1. http://iph.ras.ru/elib/1244.html
2. http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_philosophy/2361/%D0%98%D0%9D%D
0%A2%D0%95%D0%9B%D0%9B%D0%95%D0%9A%D0%A2#sel=46:12,46:17
3. С.Л.Рубинштейн. Принципы и пути развития психологии.М.,1959.
4. Gardner H. Frames of mind: The theory of multiple intelligences. - N. Y.:
Basiс Books, 1983.
5. Холодная М.А. Психология интеллекта. Парадоксы исследования. - 2-е
изд., перераб. и доп. - СПб.: Питер, 2002.
АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ҮЗДІКСІЗ БІЛІМ БЕРУДЕГІ
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҚТАРЫ
Әмірова Б.Ә.
Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті
bamirova@mail.ru
Тұлғаның құрылымын, оның даму еркшеліктері - үздіксіз білім берудегі
жалпыпсихологиялық зерттеулердің өзекті мәселе. Бұл тұрғыдан кәсіби
педагогикада өндірістің басты заңдары мен білім берудің даму кезеңдерін
323
көрсетіп, адамның жас ерекшелігі үздіксіз білім алуда үлкен әсер ететіндігін
ескеруіміз керек. Әсіресе есейген кездегі тұлғаның өзіндік заманауи
сәйкессіздікті сезіну комплексін айтуға болады (40 жастан кейінгілердің
магистратура, докторантураға түсуі). Мұндай көріністерді С.Я.Батышев,
К.М.Гуревич, С.Г. Вершиловский т.б. өз зерттеулерінде байқаған.
Қоғамның қазіргі заман дәуіріндегі ғылыми-техникалық прогресстің
дамуына байланысты іс-әрекеттің барлық сферасында жаңа технологияларды
пайдалану кең етек жайды. Білім беру аясына түрлі технологиялардың енуі оқу
орны және педагогикалық ғылым алдында бірқатар актуалды міндеттер қоюда.
Жаңа парадигманың маңызды компоненті - тұлғаның өзіндік даму
тұжырымдамасы болып табылады. Өзіндік даму - бұл ішкі және сыртқы
әлеммен байланысу қабілетін қалпына келтіру.
ҮББ жүйесіндегі педагогикалық білім беретін жоғары оқу орындарының
рөлі өте жоғары. Себебі үбб-де жандандырушы, ұйымдастырушы және жүзеге
асырушы педагогтар болып есептелінеді. Сондықтан педагогикалық білім
беруде болашақ мамандардың кәсіби құзыреттілігін, яғни олардың бойында
ғылыми-техникалық сауаттылығы мен психологиялық сәйкестілігін(кәсіби
қызығушылығын,
тартылыс
деңгейін,
мүмкіншілігін,
танымдық
даму
оптимумын,
зерделік
ізденімпаздығын,
адамға
деген
сүйіспеншілігін,
демократизмін т.б. қасиеттерін) қалыптастыру керек. Бұл жағдайларды
қалыптастырудағы алғашқы әрекет педагогикалық мамандыққа талапкерлерді
қабылдау қарсаңында кәсіби бағыттылығын анықтаудың маңызы зор.
ҮББ ескеретін ең маңызды жағдайларға мыналарды жатқызуға болады:
Қоғамдық
үдерістегі
үбб
мен
іс-әрекет
байланыстылығы
(әр
формациядағы білім беру);
әртүрлі білім беру мекемелеріндегі басқару жүйесінің психологиялық
білімділігінің және ғылыми-техникалық ақпараттық сауаттылығының болуы;
Үбб-дегі дене тәрбиесінің дене тәрбиесі сабағын ұйымдастырудағы
тұлғаның мүмкіндіктері мен қызығушылықтарын ескеру міндеттілігі;
Үбб-де мектеп педагогикасы мен ересек адамдарға білім беру
педагогикасын бөліп қарастыру;
Үбб-де тарихи-мәдени құндылықтар мен мемлекеттік тіл мәселесін
ұштастыра қарастыру[1].
Сонымен қатар заманауи талаптарға сай оқыту үдірісінде ақпараттық
технологияны қолдануда оның психологиялық жақтарын естен шығармау
керек. Ақпараттық құралдардың, онда оқу материалдарының студенттердің
қабылдауына, өзіндік тұжырымдама жасауына, ойлау операцияларын жүйелі
қалыптастыруына, ғылыми бағыттылығы мен мотивациясын жоғарлатуға
ыңғайлы болуы өте маңызды.
Л.И.Божович түрткіге мынадай анықтама береді: «Түрткі - іс-әрекет не
үшін іске асырылмайтындығын білдіреді, оның мақсаттан айырмашылығы осы
іс-әрекеттін бағытталуында. Яғни, баланың белсенділігін түрлендірудің бәрі
түрткі болып табылады. Олар: баға, қызығулар, ұнамды болуға ұмтылу,
Достарыңызбен бөлісу: |