«Материалдар кедергісі» ғылымының негізгі ұғымдары

Негізгі түсініктер

Материалдар кедергісі ғылымында зерттелетін негізгі объект стержень (брус) екенін жоғарыда атап өттік.

Стерженьдердің деформацияға қарсыласу қабілеттері, олардың материалдары мен өлшемдеріне ғана емес, сонымен қатар көлденең қималарының аудандары мен пішіндеріне де байланысты. Мысалы, созылған брустың қима ауданы неғұрлым үлкен болса, оның сыртқы күшке қарсыласу қабілеті соғұрлым жоғары. Өзара тең Р күштерінің әсерінен қима аудандары мен ұзындықтары бірдей брустардың иіліп деформациялануы әр түрлі. Демек, иілген брустардың жүк көтеру қабілеттері қима аудандары емес басқа геометриялық сипаттамалармен анықталады (ІІ. 1 - сурет).

Деформациялану түрлеріне қарай, стерженьдердің сыртқы күшке қарсыласу қабілеттері қималарының әр түрлі геометриялық сипаттамаларына байланысты.

Бұл тарауда материалдардың физикалық қасиеттеріне қатысы жоқ қималардың геометриялық сипаттамалары зерттеледі.

Қиманың кез келген Х, Ү осьтеріне қарағандағы статикалық моменттері деп, төмендегі интегралдармен анықталатын геометриялық сипаттамаларды айтады:

Мұндағы dF – шексіз кіші аудан; х, у – шексіз кіші ауданның координаталары (ІІ. 2 - сурет).

II. 1-сурет

Бұл тарауда фигуралар, осьтер мен нүктелер бір жазықтықта жатады деп қарастырылады.

Ауырлық центірі арқылы өтетін осьтерді