III. Психологиялық, педагогикалыц консилиум.
Педагогикалық
консилиумдағы
психолог
міндеті
—
интеллектілік дамуды бағалауда, оның жеке басындагы негізгі
қасиеттерін есепке алуда, тәртібінің күрделілігімен бірмәнді еместігін
анықгауда, өзін-өзі бағалау, мотивация мәселелерін ашуда, таиымдық
жэне
т.б.
қызыгушылықтарыиың,
эмоциялы
жағдайларыиың
ерекшеліктерін анықгауда мұгалімге жан-жақты көмектеседі.
педагогикалық консипиумға
мақсаттары
1. Педагогикалық ұжымға міндетті түрде жағымды және күшті
жақтарын бөліп көрсете отырып, оқушының психикалық жэне жеке
бас ерекшеліктерінің әртүрлі жақгарын көрсету;
2. Мұгалімнің нақты бір оқушыға деген қалыптасып қалган
қагынастарын бұзып, эр мұгалімнің түсінушілігіне қол жеткізу.
Өйткені, тапсырмалардың көптігінен кэсіби біліктілігіиің немесе
жеке бас дамуының жеткіліксіздігінен мұгалімдер әдетте оқушыға
бага қойганда нақты қалыпгасқан қатынас танытады;
3. Барлық мұғалімдер үшін оқушылар мәселелерінің мэнін,
түсінуін қамтамасыз ету
Психологиялык
И. В.Дубровина психологиялык кеңес беруді келесі түрде
ұсынады: тікелей психологиялык кеңес беру, жанама кеңес беру
түрлері. Оқушылармен тікелей қатынаста психолог пайда болған
мәселелерді шешеді, ол тікелей кеңес беруге негізделеді. Ал
оқушылар мэселелері бойынша мұгалім немесе ата-аналарга кеңес
беретін болса жанама кеңес беру процесі іске асады.
Мектептегі кеңес беру жұмыстарының өзіндік ерекшеліктері
бар. Психолог мұғалімдер мен оқушылардың өзара қатынастарьшьщ
жагымды және жагымсыз жақтары пайда болатын, дамитын қоғам
ішінде болады. Ол баланы немесе мұғалімді жекелей көре алмайды,
тек күрделі тұлғааралық қатьшастар жүйесінде ғана көрінеді.
Сәйкесінше, кеңес беру де жалпы жағдаятты талдау барысында басқа
жұмыс түрлерімен бірлестіре іске асады.
Кеңес берудің психологиялык магынасы - адамда пайда болган
мәселені өзіңдік шешуге көмек көрсету. Тек, солай гана ол болашақта
осындай мәселелерді шешу тэрбиесін жинақтайды.
V. Психологиялык, агарту.
Психологиялык агартудың
17
I
ГАП
1. Мұгалімдер мен ата-аналарды балалар психологиясы,
педагогикалық және әлеуметтік психология негіздерімен, ал
оқушыларды өзін-езі тәрбиелеу негіздерімен таныстыру;
2. Жаңа психологиялық зерттеулер нәтижелерімен таныстырып,
қызығушылыктарьш ояту, түсіндіру;
3. Психологиялық білім қажеттілігін қалыптастыру, оларды
балалармен жұмыс барысында немесе өз дамуын жетілдіру
барысында қолдануға себепкер болу [5].
И.В.Дубровинаның пікірінше, барлық ұсынылып отырған
формалар мазмұны абстрактілі теориялық деңгейде өтпеуі қажет.
Олар мектептің нақты мәселесінің талдау пәніне айнала отырып,
псііхологііялық білім оқыту мен тэрбиелеудің нақты мэселелерін
иіешуге
тікелей
қатынасы
бар
екендігін
көрсетуі
қажет.
Психологиялык функцияларды елшеу немесе бала дамуының
тұгастық контекстінен тыс тұлғалық ерекшеліктерін анықтау мектеп
психологы үшін онша мәнді емес [5].
Д.Б.Эльконин
табылған
кемшіліктерді
коррекциялау
мақсатында психикалық дамудың барысына бақылау жасауға
бағытгалған арнайы диагностиканың қажет екендігі жайлы пікірін
бшдірген. Даму процесін бақылау аса тәптіштелген болуы шарт, ол
кейіннен дамудағы кемшіліктерін түзетуде, дамудың негұрлым ерте
іске асуына мүмкіндік береді [10].
Л.М. Фридман мектептік психологиялық қызметтің негізгі
мақсаты ретінде мектеп жасындағы балаларды оқыту мен тәрбиелеу-
дің белгілі психологиялық тұжырымдамаларына сәйкес мектептің
оқьпу-тәрбие процесін қамтамасыз етуді ұсынады. Психолог әр
оқушының психологиялык ерекшеліктерін зерттейді.
Өйткені,
психолог оқушылармен жэне мұғалімдерімен бірлесе отырып, оның
дамуының артта қалуын немесе кемшіліктерін коррекциялау-дың
жеке-дара жоспарын жасайды. Мұгалімдер мен оқушылардың өзара
арақатынасының ерекшеліктерін зерттеу, бұл арақатынастарды
демократты тұргыда әр оқушының жеке дамуына бағытталуына
көмектесуде деп біледі. Мектеп психологы мектепте педагогикалық
ұжымның бірлігіне тиімді жағдай жасауы қажет. Олар ата-аналармен,
оқушылармен бірлестікте әрекет етуі шарт [6].
Л.М. Фридман мектептік психологиялык қызметгің мақсатгары
мен мектеп мақсатгары сәйкес келуі керек деп есептеген. Ол мектеп
мақсаты әр оқытушыны білімді, мәдениетті, адамгершілігі жогары,
[8
шығармашылық белсенді жэне әлеуметгік жетілген жеке адам ретінде
тәрбиелеу деп анықтайды. Тек оқушының жеке басын тәрбиелеу
процесінде ғана оқытудың мақсат міндеттерін іске асыруға болады.
Тэрбиелеу
әр
жас
кезеңдерінде
окушының жеке
басының
калыптасуларының және дамуының психологиялық зандылықтарын
ескере отырып қана жүзеге асырылады.
Мектептік психологиялық қызметтің дамуының алғашқы
сатыларында У.В.Кала жэне В.В. Раудик “Мектеп психологы рөлінің
екі негізгі түсіндірмесі” болатындығын көрсеткен. Біріншісі “дәрігер
моделіне”бағдарланған, оның басты міндеті оқушының психикалық
дамуындағы ауытқулардьщ алдын алу жэне түзету[11]. Бұндай бағыт
көптеген Еуропа елдерінде кең тараган, сондай-ақ, И.В.Дубровина
жэне А.М. Прихожанның мекгептік психологиялық қызметі туралы
түжырымында ұсынылған бағыт [12].
Келесі бағытта мектеп психологы педагогикалық ұжымның
мүшесі және тэрбиелік мақсаттың іске асырылуына тікелей катысады.
Л.М. Фридман психологты мектептегі педагогикалық ұжымның аса
беделді жэне орталыктағы фигурасының бірі деп бөліп қарастырады.
Ол өзінің арнайы мүмкіндіктерін әдетте тікелей оқушылармен емес,
мүғалімдер,
сынып
жетекшілері
және
оқушылардың өзіндік
баскарулары арқылы жанама түрде іске асырады [6].
Л.М. Фридман бойынша, мектептік психологиялық қызметгің
ерекшеліктері, берілген түжырымдаманың мектеп психологының
келесі жұмыс түрлерін орындайтыгын көрсетеді:
1. Балаларды мектепке қабылдау және оқу сыныптарын
кешенділеуді ұйымдастыру. Бүл үшін құрамына болашақ бірінші
сынып мұғалімдері, мектеп меңгерушісі жэне мектеп психологы
енетін арнайы комиссия құрылады. Балаларды қабылдау ата-
аналарының қатысуынсыз балалармен әңгімелесу процесінде іске
асады. Психолог алдын ала әңгіме сценарийін құрастырады.
Комиссия мектепке келетін балалармен әңгіме нәтижесін келесі
көрсеткіштер бойынша талдайды:
мектепте
оқуга
психологиялық даярлық тапаптарына
толыгымен сэйкес келеді және бірінші сыныпқа қабылдау мүмкіндігі
бар;
-
мектепте оқуга психологиялык даярлыгында біраз аса елеулі
емес, кемшіліктері бар және бірінші сыныпқа тек бұл кемшіліктерін
«
19
Достарыңызбен бөлісу: | 
